1352738040

346

PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA

każdego uogólnienia w sposób indukcyjny, oparcie całego obrazu filozofii scholastycznej na ogólnem tle kultury średniowiecznej — są najogólniejszemi zadaniami dla historyka scholastyki. Postulaty te w sposób zdumiewający zaczął realizować 0. H. Denifle w badaniach nad mistyką średniowieczną, w historyi uniwersytetów (1885), a równocześnie przygotował razem z Chatelainem klasyczną publikacyę dokumentów do historyi wszechnicy paryskiej, która w średniowieczu była metropolią całego świata, naukowo pracującego. Odkąd zjawiły się dwa pierwsze tomy (Paryż 1889—1891), Chartularmm Universitatis Parisiensis i dzieje uniwersytetów średniowiecznych, mógł historyk filozofii wniknąć w to ruchliwe i bogate życie, jakie skupiały w sobie studya generalia i niektóre klasztory.

Rozpoczyna się żywa, lecz nie gorączkowa, bo sumienna praca wydawnicza, kontrolująca każdą wątpliwość na bogatej podstawie rękopiśmiennej. Franciszkanie Fidelis Fantia i Ignacy leiler z klasztoru Quaracchi zwiedzają niemal wszystkie większe biblioteki europejskie, zbierając rękopisy do monumentalnego wydania dzieł św. Bonawentury, które się okazało w latach 1882—1902. Ehrle kreśli plan do Bibliotheca selecta Philosophiae et Theologiae scholasticae, a razem z Deniflem obejmuje redakcyę nowego czasopisma Archiv fur Litteratur und Kirchengeschichte, gdzie ogłasza nieprzedawnione nigdy, krytyczne i źródłowe prace z zakresu filozofii i kultury średniowiecznej ; wprawdzie organ ten po kilku latach zamiera, ale nie zamiera już ruch, raz obudzony: w Lo-Avanium De Wulf wydaje teksty i opracowania belgijskich filozofów (Les Philosophes belges), w Niemczech Baeumker i Baumgartner gromadzą około Beitrage zur Geschichte der Philosophie im Mittel-

alter (od roku 1891.) grono młodych i dzielnych współpracowników,

*

z których Baumgartner niebawem wchodzi do wydziału redakcyjnego.

Ze cała ta ewolucya pracy nad filozofią średniowieczną dokonała się przedewszystkiem i niemal wyłącznie pod wpływem katolickich uczonych, najwymowniej świadczy fakt, że redakcya olbrzymiego wydawnictwa Kultur der Gegenwart poleciła Baeumkerowi napisanie zarysu historyi filozofii średniowiecznej ; Baumgartner owi zaś powierzono gruntowną rewizyę drugiej części znanego powszechnie Grund-riss Ueberwega. Przynajmniej na polu badań nad filozofią średniowieczną nie dali się katolicy wyprzedzić protestantom i zjednali