1352738098

44    .    MODERNIZM W KSIĄŻCE POLSKIEJ

i

Mądrości nie zawołać : „Ależ ty (Boże) wszystko pod miarą i liczbą i wagą rozrządził" (11. 21) i z Psalmistą: „Niebiosa

i

rozpowiadają chwałę Bożą, a dzieło rąk jego oznajmuje utwierdzenie" (18. 2). Psalm 103. jest jednym wielkim hymnem podziwu, uwielbienia, wielkości, mądrości i potęgi Bożej, które się objawiają w dziełach świata.. Zachwycony wielkością Boga psalmista, którą zobaczył w dziełach bożych, woła z wdzięcznością i miłością, kończąc swój hymn: „Będę śpiewał Panu za żywota: będę grał Bogu memu, póki mię stawa ; niech mu będzie wdzięczna wymowa moja, a ja się rozkocham w Panm.. błogosław dusza moja Panu" (33—35)... Tak się rozkoszują pięknem świata pisarze natchnieni, a nasz Autor widzi tylko zło w naturze i wmawia w nią, że ona wielkim głosem woła:

nie ma Boga. O ileż piękniej i prawdziwi ej mówi nasz poeta:

* /

„Ta jedna lieha drzewina Nie trzeba dębów tysięcy,

i

Z szeptem się ku mnie przegina :

Jest Bóg i czegóż ci więcej ?!" ^x).

■V.

„Widziałem, mówi Linneusz, zdaleka przechodzącego Boga, odwiecznego, wszystko wiedzącego, wszechmocnego i zdumiałem się. Znalazłem jego ślady w rzeczach stworzonych: w nich wszystkich choćby najmniejszych i do nicości zbliżonych, jakaż siła, jakaż mądrość, jakaż niezgłębiona doskonałość*'. (Systema naturae, Holmiae 1766, t. I, str. 10). Ampere zachwycony dziwną harmonią praw, które odkrywał w przyrodzie, mawiał często , do swego przyjaciela Ozanama : „Jak wielkim jest Bóg, Oza-namie, jak wielkim jest Bóg, a nasza wiedza jest niczem". Nie trzeba jedynie na ujemne strony przyrody patrzeć, ale i na dodatnie, bo te ostatnie stokrotnie przewyższają ujemne, a wtedy zniknie pessymizm.

A zło, jakie gnębi człowieka, zło fizyczne i moralne czyli

grzech, czy da się pogodzić z dobrocią, miłością Boga ku swym

stworzeniom, czy raczej nie dowodzi, że Boga nie ma, bo przecie

%

—■■■« —-■■■—■— ■ _h

^l) Jan Kasprowicz, z Cyklu: Księga ubogich. Głos Narodu Nr. 478, 1915.