Polski Instytut Spraw Międzynarodowych głębokim przemianom (np. ekonomizacja, multilateralizm, uspołecznianie)1. „Wraz z ewolucją polityki państw i stosunków międzynarodowych zmienia się i poszerza treść poszczególnych funkcji oraz zmianom i wzbogaceniu ulegają środki i metody stosowane w dyplomacji. Wypełnianie poszczególnych funkcji wymaga teraz, po prostu, znacznie więcej wysiłku"2.
Warto może w tym miejscu wspomnieć o antecedencjach. Przed wojną - jak pisze Piotr Łossowski3 - dużą wagę ówczesne kierownictwo MSZ przywiązywało do systematycznego szkolenia już zatrudnionej kadry. Organizowano kilkutygodniowe kursy (w latach trzydziestych nawet po kilka rocznie), obejmujące wykłady, ćwiczenia i konwersatoria, prowadzone przez profesorów, wojskowych, praktyków z administracji państwowej, w tym z samego MSZ. Tematyka takich kursów była dość szeroka: obejmowała prawo i politykę międzynarodową, historię Polski, dyplomację współczesną, geopolitykę, sprawy organizacji państwa i obronności. Na poczesnym miejscu znajdowały się sprawy gospodarcze, którym poświęcano nawet specjalne kursy. Od 1930/1931 zaczęło działać trzyletnie Studium Uzupełniające Dyplomatyczne przy Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, przygotowujące młode kadry specjalistów służby dyplomatycznej i konsularnej i prowadzące badania naukowe z zakresu dyplomacji. Funkcjonowała też w Warszawie i to już od 1915 r. aż do wybuchu wojny wzorowana na paryskiej L'Ecole des Sciences Politiques Szkoła
192
Les diplomates. Negocier dans un monde chaotique, Editions Autrement, Paris 2002, s. 5-18.
E. Haliżak, R. Kuźniar (red.), Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, Wydawnictwa UW, Warszawa 2000, s. 125.
P. Łossowski, Dyplomacja polska 1918-1939, Fundacja Studiów Międzynarodowych, Warszawa 2001, s. 303-308. W zespole przedwojennego MSZ w warszawskim Archiwum Akt Nowych niestety nie udało się niczego na ten temat odnaleźć.