1947995266

MATERI AŁY I DONIESIENIA

Danuta i Zbigniew Mazurkiewiczowie

POLSKIE TRADYCJE W ZAKRESIE MECHANIKI TEORETYCZNEJ I STOSOWANEJ ^{1 2}

Historia jest to rozum wielu ludzi zebrany w jedno; kto jej nie zna, jest jak dziecię nieznająae ojoa i matki. {Piotr Skarga)

Znajomość historii nauki umożliwia śledzenie jej rozwoju i odkrycie wartościowych, często zapomnianych materiałów źródłowych oraz zezwala na zrozumienie związków łączących poszczególne dziedziny badawcze. Kto tylko współczesnością żyje, ten szybko odwyka od myślenia — wszak myśleć, to znaczy wiązać skutek z przyczyną, przyczyny zaś współczesności tkwią w czasach minionych. Fakt ten znalazł odbicie w następujących ładnych słowach Arthura Eddingtona:

Ze starych wszak to pól — jak ludzie powiadają Wschodzi' co roku plon, co nowe zaarno daje.

Tak też i nowa ta. dzisiejsza wiedza cała Ze starych płynie ksiąg — tam źródła swoje miała.

Badania w zakresie historii nauki rodzimej mają szczególnie duże znaczenie, pionie waż częste wojny i okupacje nie tylko hamowały rozwój polskiej nauki, ale zniszczyły wiele dokumentów oraz dowodów naszej twórczości i działalności naukowej, świadczących o wkładzie polskich uczonych do nauki ogólnoświatowej.

W pracy tej przedstawimy krótki, z pewnością nie wyczerpujący przegląd rozwoju polskiej mechaniki i przypomnimy tych nieżyjących już polskich uczonych, którym zawdzięczamy wykształcenie wielu pokoleń inżynierów i rozwój tej pięknej dziedziny wiedzy, spełniającej istotną rolę w postępie technicznym.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że dotychczasowe badania w zakresie historii polskiej mechaniki nie zostały dotąd uwieńczone żadnym kompletnym opracowaniem monograficznym. Fragmentaryczne materiały źródłowe z tej dziedziny są rozrzucone we wstępach do pism zbiorowych, w księgach jubileuszowych, w artykułach biograficznych oraz we wstępnych rozdziałach niektórych, zwłaszcza dawniejszych, monografii z mechaniki ².

Za jedno z pierwszych można uznać krótkie (2 strony) opracowanie z zakresu historii polskiej mechaniki Mechanika w Polsce, zamieszczone w omówionym dalej dziele² Mechanika teoretyczna Jana Nepo-

1

*    Praca była przez autorów referowana 10 II 1972 na posiedzeniu naukowym Zespołu Historii Rozwoju Konstrukcji Technicznych Zakładu Historii Nauki i Techniki PAN. Zob. sprawozdanie z tego posiedzenia w nrze 3/19712 „Kwartalnika”, s. 599. (Przypis red.).

*    Serdecznie dziękujemy Panu Prof. Eugeniuszowi Olszewskiemu za cenne rady oraz udostępnienie niektórych materiałów.

2

   J. N. Franke: Mechanika teoretyczna. Warszawa 1889.

KWARTALNIK HISTORII NAUKI I TECHNIKI, ROK XVIII — Nr 1