2588001244

FORUM ZAKAŻEŃ 2014,-5(1)

powietrza wydychanego przez pacjenta, w którym mogą znajdować się prątki gruźlicy (jeśli leczona osoba cierpi na gruźlicę płuc). W czasie piaskowania zębów istnieje ryzyko uszkodzenia spojówek zarówno pacjenta, jak i pracownika, dlatego konieczne jest używanie osłon i okularów.

DROGI PRZENOSZENIA ZAKAŻEŃ W GABINECIE DENTYSTYCZNYM

Podstawowymi drogami przenoszenia zakażeń są drogi: krwiopochodna, kontaktu bezpośredniego i powietrzno-kropelkowa. W trakcie leczenia zębów uszkodzeniu ulegają naczynia krwionośne i tkanki miękkie, które krwawiąc, zanieczyszczają powierzchnię wszystkich narzędzi dentystycznych (Ryc. 1-3). Podczas opracowywania ubytków w zębach oraz szlifowania i polerowania ich powierzchni wytwarza się bioaerozol, który dzięki szybko obrotowym elementom wyposażenia unitu dentystycznego unosi się w powietrzu. Opadając, skaża wszystkie powierzchnie wokół fotela, w tym np. opakowanie z chusteczkami jednorazowymi dla pacjentów oraz asystor, na którym dentysta trzyma wszystko, co jest lub może być potrzebne w trakcie zabiegu. W wielu gabinetach można spotkać asystory lub stoliki z wyposażeniem służącym do leczenia wielu osób (np.: wiertła na płytkach Petriego, pęsety, waciki, lignina, opakowania z rękawicami medycznymi i wiele innych). Jeżeli ten sam stolik jest wykorzystywany przez kilka lub kilkanaście godzin, to wszystko, co znajduje się na jego powierzchni i w szufladach, ulega skażeniu materiałem biologicznym pochodzącym od kilku lub wielu pacjentów. Bioaerozol jest również wdychany przez lekarza, który pracuje przez kilka/ kilkanaście godzin w miejscu jego największej koncentracji, tj. w pobliżu jamy ustnej pacjenta. Skażeniu materiałem biologicznym pochodzącym od różnych leczonych osób ulega także ubranie robocze dentysty. Ablacja laserowa tkanki ludzkiej lub uzupełnień może spowodować destrukcję termiczną oraz wytworzyć produkty uboczne zawierające martwy i żywy materiał komórkowy (w tym fragmenty krwi), wirusy oraz toksyczne gazy i opary. Problematyczna może okazać się zawartość materiału zakaźnego rozproszonego w aerozolu, który znajduje się w smudze po aplikacji światła lasera. Materiał ten może zawierać wirusy opryszczki pospolitej (ang. herpes simplex virus - HSV) lub brodaw-czaka ludzkiego (ang. human papilloma virus - HPV), które mogą dostać się do błony śluzowej przeprowadzającego zabieg lekarza lub przebywającego w pobliżu personelu [7]. Za pośrednictwem brudnych rąk oraz zakrwawionych, nie-zmienianych rękawic medycznych drogą bezpośredniego kontaktu skaża się wszystkie powierzchnie, które znajdują się wokół pacjenta (Ryc. 4). Do rozwoju i namnażania bio-filmu na narzędziach, aparaturze medycznej oraz sprzęcie medycznym w gabinecie dentystycznym prowadzą:

•    niewłaściwie przeprowadzane mycie, dezynfekcja i sterylizacja narzędzi;

•    stosowanie niewłaściwych opakowań sterylizacyj-nych, np. płytek Petriego, a niekiedy nawet puszek Schimmelbuscha, które w latach 90. XX wieku zostały wycofane ze szpitali;

•    brak profesjonalnej kontroli nad skutecznością procesu mycia, dezynfekcji i sterylizacji.

ŹRÓDŁA ZAKAŻEŃ W GABINECIE DENTYSTYCZNYM

Źródłem zakażeń w gabinecie dentystycznym mogą być: pacjenci, narzędzia (szczególnie niesterylne wiertarki dentystyczne - kątnice, turbiny oraz dmuchawki i piaskarki), materiał opatrunkowy, diagnostyczne rękawice medyczne, fotel dentystyczny wraz z wyposażeniem, asystor, chusteczki higieniczne umieszczone na unicie, łyżki do pobierania odcisków, wiertła itp.

NAJWAŻNIEJSZE DZIAŁANIA W RAMACH PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ

ODPOWIEDNIE WYPOSAŻENIE GABINETU

Gabinet dentystyczny powinien być wyposażony w meble medyczne, które można często dezynfekować; szafki i szuflady powinny być szczelnie zamykane. Ilość mebli powinna umożliwić schowanie wszystkich wyrobów medycznych, szczególnie sterylnych. Pozostawianie nieschowanych np. opakowań ze sprzętem sterylnym lub jednorazowym jest przyczyną kontaminowania się tym, co unosi się w powietrzu gabinetu.

PRZYGOTOWANIE GABINETU DO PRACY

Każdego dnia po zakończonych wizytach i zabiegach należy zdezynfekować wszystkie powierzchnie zmywalne przez przetarcie/zmycie czystą ściereczką (najlepiej jednorazową) nasączoną roztworem dezynfekcyjnym o szerokim zakresie działania: bakteriobójczym (B), prątkobójczym (Tbc), grzybobójczym (F), wirusobójczym (V). Służy to mechanicznemu usunięciu zanieczyszczeń organicznych i chemicznemu zabiciu żywych form drobnoustrojów. Wykonanie dokładnej dezynfekcji jest fizycznie niemożliwe, ponieważ materiał biologiczny pochodzący od pacjenta jest rozpylony na wszystkich powierzchniach. Dlatego zalecane jest wyposażenie gabinetu dentystycznego w urządzenie do dekonta-minacji całego pomieszczenia wraz z wyposażeniem (włącznie z aparaturą elektroniczną). Urządzenie wytwarza suchą

®Evei«hRjfclishing2014