96 Janusz Zawiła-Niedźwiecki
W odróżnieniu od poglądu, że funkcjonujące dotąd koncepcje zarządzania wiedzą są w opozycji wobec siebie, a więc konieczne jest decydowanie się w praktycznym stosowaniu na jedną z nich, zaproponowano podejście oparte na elementach kilku znanych koncepcji, łącząc je na zasadzie warstw postrzeganych analogicznie jak tzw. warstwy OSI w telekomunikacji3. Konstrukcja taka pozwala rozwiązywać kwestie organizacyjne, procesowe, zasobów czy polityki personalnej. Budowanie warstwowego zintegrowanego podejścia odbywa się od warstwy organizacyjnej aż po warstwę intelektu.
Tabela 3. Warstwy i podejścia formalne w zrównoważonym zarządzaniu wiedzą
Umowna warstwa |
Dominujące podejście |
WarstA\a intelektu (relacje ludzi oraz interpretacja treści) |
Podejście behaw ioralne |
Warstwa treści (obszary wiedzy) |
Podejście zasobowe |
Warstwa operacyjna (ujawnianie wiedzy i zarządzanie nią) |
Podejście procesowe |
Warstwa organizacyjna (strategia, struktura, audyt) |
Podejście systemowe |
Źródło: [Zawila-Niedźwiecki 2014a],
W warstwie organizacyjnej, gdzie wykorzystywane są elementy podejścia systemowego, budowana jest wspólna zadaniowa struktura organizacyjna zarządzania wiedzą w całej organizacji i relacje w niej obowiązujące (w projekcie badawczym wprowadzono role Właściciela Procesu Zarządzania Wiedzą oraz Zarządców Obszarów Wiedzy w poszczególnych analizowanych obszarach wiedzy). W warstwie operacyjnej, gdzie wykorzystywane są elementy podejścia procesowego i zasady stałego doskonalenia, budowany jest mechanizm trzech spiral doskonalenia (w projekcie badawczym zaproponowano podstawowe procedury i instrukcje realizacji tego procesu zarządzania wiedzą na poziomie całej organizacji oraz odnośnie do poszczególnych obszarów wiedzy). W warstwie treści, gdzie wykorzystywane są elementy' podejścia zasobowego, i która w przypadku niektórych obszarów wiedzy bywa warstwą ostatnią (typowym przypadkiem są obszary wystandaryzowanej wiedzy technicznej), w projekcie badawczym wskazano sposoby pozyskiwania, kodyfikowania i udostępniania wiedzy właściwe dla każdego obszaru. Warstwa intelektu, gdzie stosowane jest przede wszystkim podejście behawioralne, nabiera znaczenia tam, gdzie operacyjna działalność jest naturalnie zmienna, trudna do standaryzacji, oparta na mechanizmach kumulowania indywidualnego doświad-czenia/umiejętności (w projekcie badawczym przedstawiono ocenę potrzeby ko-
3 Model ISO OSI RM jest traktowany jako model odniesienia (wzorzec) dla protokołów komunikacyjnych w teleinformatyce. Podstawowym jego założeniem jest podział systemów sieciowych na 7 warstw współpracujących z sobą w ściśle określony sposób.