2165574149

Powojenne zmiany ludnościowe 115

Mapa stanu z 1950 r. pokazuje układ z początku planu 6-letniego„ m. 15 stan aktualny¹⁰⁰. Dla ustalenia listy miast i osiedli miejskich, w 1959 r. trzeba było nieco zmodyfikować metodę klasyfikowania osiedli. W zasadzie oparto się na liście osiedli miejskich i miast z 1950 r.„ biorąc ponadto pod uwagę te osiedla, których rozwój w latach 1950—1955 doprowadził do większej koncentracji zatrudnionych poza rolnictwem (powyżej 400 zatrudnionych, co mogłoby odpowiadać w przybliżeniu 800 osobom utrzymującym się z zawodów pozarolniczych).

W wyniku skreślono z listy miasto Starosielce, włączone w 1954 r. do Białegostoku, i Wiznę, dla której brakło danych, a uwzględniono dodatkowo Banie Mazowieckie, Kowale Oleckie, Szepietowo oraz dwa nowo kreowane ośrodki powiatów — Mońki i Dąbrowę.

Tabela 30

Rodzaj osiedl

Struktura miast i osiedli miejskich w 1959 r.

Liczba miast wg liczby mieszk. (w tys.)

	1—2	2-5 |	5-10	10 - 20	2a -50	> 100
Miasta		6	7	3	3	1
Osiedla
miejskie	7	8	1
Jnne większe
osiedla	17	3	—	—	—	—

Razem

20

16

20

56

Ogółem

24

17

8

Porównanie obu zestawień wskazuje na zwiększenie się roli miast małych 5—10 tys., a spadek udziału miast najmniejszych. Również wśród osiedli miejskich punkt ciężkości przesuwa się ku osiedlom liczącym ponad 2 tys. mieszk. Liczba innych większych osiedli wzrosła z 16 do 20. Liczba ludności trzech z nich przekracza obecnie 2 tys. Są to: Goniądz, w którym mieszka obecnie okło 2,5 tys., z tego w samym mieście niespełna 1,3 tys. osób, podczas gdy reszta zamieszkuje tzw. ..przedmieścia”, będące właściwie rolniczymi wsiami, oraz szybko rosnące Kleszczele i Radziłów. Z porównania map wynika, iż sieć osiedli miejskich w latach 1950—1959 nie uległa większym zmianom. Natomiast szereg miast i osiedli miejskich wskutek zwiększenia liczby mieszkańców awansowało do następnych grup. Należy podkreślić bardzo szybkie ostatnio tempo wzrostu miast i osiedli, przy czym szczególnie wyróżniały się pod tym względem nowo kreowane ośrodki powiatów (Sejny, a zwłaszcza Mońki i Dąbrowa) i ośrodki nowego przemysłu (Zambrów, Czarna Wieś), gdzie średni roczny przyrost przekraczał 10°/o stanu wyjściowego. Do tej grupy należały też leżące na terenach odzyskanych Gołdap, Kowale i Banie.