136 Osiedla miejskie w okresie budowy podstaw socjalizmu
jakie w ciągu ostatnich lat nastąpiły w zagospodarowaniu miast badanego obszaru.
Budownictwo mieszkaniowe w okresie planu 6-letniego analizował J. D a n g e l104, który stwierdził, iż sytuacja mieszkaniowa w miastach Polski, pomimo przekroczenia planu budownictwa mieszkaniowego, uległa pogorszeniu, wzrósł wskaźnik zagęszczenia na izbę. W województwie białostockim tempo pogorszenia się sytuacji mieszkaniowej było szczególnie silne. Wynikało to ze stosunkowo niższego budownictwa mieszkaniowego, w którego zakresie plan wykonano zaledwie w 66Vo, oddając do użytku 12,5 tys. izb zamiast 19 tys.
Tabela 38
Zmiana sytuacji mieszkaniowej w woj. białostockim na tle Polski w latach 1950—1955
Obszar |
Ludność miejska w latach 1950—1955 (w %) |
Nowe bu-downictwo mieszkaniowe (w %) |
Nowe izby w przeliczeniu na tys. zł na mieszkańca |
Przeciętne zagęszczenie na izbę i | |
1.1.1950 |
31. XII. 55 | ||||
Miasta woj. białostockiego Miasta Polski |
2,3 100 |
oo "i | |
9 12 |
1.5 1.6 |
1.9 1,7 |
Na dużą skalę budownictwo mieszkaniowe rozwijało się właściwie tylko w Białymstoku, Zambrowie i Czarnej Wsi.
W Białymstoku ogólna liczba budynków spadła wprawdzie z 7650 w 1949 r. do 7550 w 1955 r. (w 1939 r. było ich około 12 tys.), jednakże dzięki nowemu budownictwu ZOR zmieniła się skala budownictwa w tym mieście. Miejsce parterowych domków jednorodzinnych, drewnianych, krytych dachówką, zajmują wielopiętrowe, nowocześnie wyposażone budynki murowane, mieszkalne. Liczba państwowych budynków mieszkaniowych wzrosła z 660 w 1949 r. do 878 w 1955 r.
Nowe osiedla mieszkaniowe zamieszkuje przeważnie ludność z dawna mieszkająca w mieście, jednakże zmiana skali odbija się na trybie życia, a brak możliwości prowadzenia gospodarstwa przydomowego oceniany jest często krytycznie przez mieszkańców105.
Warto podkreślić, że nowe budownictwo mieszkaniowe wkracza tu do centrum miasta, a właściwa lokalizacja podnosi efekt budowy. Wzrasta
J. Dangel, Budownictwo mieszkaniowe w Polsce w okresie planu sześcioletniego. „Biuletyn IBM”, VII, 1956, z. 9, s. 1—7.
A. Matejko, Białystok-Sródmieście. Ludność zespołu mieszkaniowego ZOR i jej przystosowanie do nowych warunków bytu. „Materiały i dokumentacja IBM”, ser. z. 1(38)55, s. 51.