2165574563

Okres międzywojenny (1921—1939) 93

które miasta z silnie rozwiniętym rzemiosłem (Krynki, Zambrów) czy przemysłem (Hajnówka, Białowieża, Michałowo, a przede wszystkim Łapy i Starosielce).

Analiza mapy wskazuje, że najwyższe przyrosty ludności wystąpiły w czterech osiedlach południowo-wschodnich: Michałowie, Hajnówce, Białowieży i Milejczycach. Wysoki wskaźnik wzrostu zaludnienia Michałowa jest trudny do wytłumaczenia⁹⁰, rozwój Hajnówki i Białowieży wiązał się z eksploatacją Puszczy Białowieskiej, natomiast rozwój Milejczyc wynikał z gwałtownej rozbudowy nowej funkcji. Osiedle to stało się bowiem obok Mielnika jednym z większych letnisk w południowej części województwa białostockiego. W okolicznym lesie powstało tu ponad 20 willi i pensjonatów, zawierających łącznie ponad 200 pokoi, a frekwencja letników z Białegostoku, Bielska Podlaskiego, Woł-kowyska, Siemiatycz, a nawet z Siedlec i Warszawy, dochodziła w 1936 r. do 1500 osób w ciągu sezonu [10].

Ponad dwukrotny wzrost ludności wystąpił również w Śniadowie, było to jednak tylko wyrównanie do stanu sprzed I wojny światowej.

Funkcja wypoczynkowa przyczyniła się również do rozwoju Augustowa, w którym powstała nowa dzielnica pensjonatów. Także leżąca niedaleko Białegostoku Supraśl zaczęła się pomału przekształcać w ośrodek wypoczynkowo-turystyczny. Powstała tu plaża, leśny pawilon, park zimowy ze skocznią narciarską oraz 3 pensjonaty.

Na terenie województwa istnieją cztery skupiska miast szybciej rosnących, przedzielonych strefą słabszego wzrostu, o czym wspominał W. Ormicki [11]. Obraz ten nie jest jednak tak wyraźny, modyfikują go zresztą nie uwzględnione przez Ormickiego osiedla. Miasta należące do Prus Wschodnich rosły stosunkowo wolniej (poza Gołdapią, w której powstał wielki zespół nowoczesnych koszar), a dwa przygraniczne osiedla — Żytkiejmy i Prostki — wykazały spadek liczby ludności. Po drugiej stronie granicy zmalał Filipów, a także trzy inne osiedla rozproszone po terenie województwa — Nowy Dwór, Narewka i Orla.

Jeśli chodzi o powiązanie wzrostu zaludnienia miast z ich funkcjami, widać brak aktywizującego wpływu przemysłu włókienniczego, który zaznaczał się przed I wojną światową. Na jego miejsce wysunął się przemysł drzewny i funkcje wypoczynkowe. Białystok rósł wprawdzie wolniej, jednakże przekroczył liczbę 100 tys. mieszkańców, natomiast zarówno Suwałki, jak Łomża, pozbawiona roli ośrodków administracyj-

⁹⁰ Być może, wskaźnik ten wynika z przejęcia zbyt wysokiej liczby ludności, podanej w szacunku na 1938 r. Wyjątkowa szczupłość materiału statystycznego w odniesieniu do tego csiodla uniemożliwia ocenę szacunku na 1938 r. Z drugiej strony wiadomo, że przemysł Michałowa przeżył szczyt swego rozwoju przed pierwszą wojną światową, a w latach międzywojennych nie rozwijał się [19].