2165574646

Janusz Goćkowski

Trzy    idee ważne w rozważaniach

o „starości” i „młodości” w nauce

Uczeni dzielą się nie na „starych” i „młodych” ani na „historyków” i „socjologów”. Nie dzielą się także na „holistów” i „indywidualistów” ani na „racjonalistów” i „empiryków”. Naprawdę dzielą się na tych, którzy akceptują, respektują i preferują posługiwanie się „myśleniem alternatywnym” w oglądzie i obrazowaniu obiektów badań i tych, którzy w obawie przed „katastrofą epistemiczną” starają się zapewnić trwałość i powszechność posługiwania się „myśleniem nie-alternatywnym” podczas oglądu i obrazowania owych obiektów. Stosunek do „myślenia alternatywnego” i „katastrofy epistemicznej” wyznacza charakter pracy „starych” z „młodymi” - określa pulę technik pedagogicznych w formowaniu intelektu i charakteru adeptów, czyli przygotowaniu nowej zmiany pokoleniowej i tym samym kandydatów do nowego składu elit kręgów kompetencji merytorycznej w teatrze życia naukowego. To idea pierwsza wywiedziona z rozróżnienia na dwa rodzaje myślenia, zawartego w tekście Tomasza Samuela Kuhna pt. Dwa bieguny oraz z teorii katastrof, prezentowanej przez Rene Thoma.

Uczeni nie dzielą się tak, jak powiedzieliśmy, że nie dzielą się. Naprawdę dzielą się na tych, którzy chcą i umieją uczestniczyć w „dyskusji owocnej i sprawiedliwej” i na tych, którym taki rodzaj dyskusji jest obcy i nie biorą w takiej dyskusji udziału. Stosunek do „dyskusji owocnej i sprawiedliwej”, w której chodzi o wzajemną pomoc uczestników dyskusji i umniejszanie, swej „jednostronności” i swej „stronniczości”, a której regułą jest swobodne prezentowanie swego pozytywnego punktu widzenia oraz krytyki innych punktów widzenia, wypada uznać za istotnie ważne kryterium w rozróżnieniu tych spośród „starych”, którzy uczyć będą „młodych” posługiwania się w życiu codziennym technikami „prakseologii walki” (postawić na swoim, pokonać konkurencję przez opanowanie pola wpływów i zdobycia puli nagród) oraz tych, którzy uczyć będą posługiwania się technikami „prakseologii nauki” (współdziałania, bez względu na odmienność wybranych „naukowych programów badawczych”, w doskonaleniu wspólnej sytuacji problemowej i w uzyskiwaniu takich wartości poznawczych, które zasadnie doznać mogą asercji w kręgu kompetencji merytorycznej). W „prakseologii walki”, dyskusja, służy do zwalczania inaczej myślących i tworzących - zamienia się w erystykę naszpikowaną solistycznymi chwytami z zakresu argumentacji peswazyjnej. Do

89