Organami NBP są Prezes, Zarząd oraz Rada Polityki Pieniężnej.
Prezes NBP jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta RP na 6-letnią kadencję. Może sprawować swą funkcję nie dłużej niż 12 lat. Jest odpowiedzialny za organizację i funkcjonowanie NBP, a także:
» jest przełożonym wszystkich pracowników NBP,
» przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi NBP, reprezentuje NBP na zewnątrz,
» reprezentuje interesy RP w międzynarodowych instytucjach bankowych oraz, o ile Rada Ministrów nie postanowi inaczej, w międzynarodowych instytucjach finansowych; Prezes NBP przy wydawaniu decyzji administracyjnych oraz zarządzeń podlegających ogłoszeniu ma prawo do używania pieczęci z godłem państwowym.
Obecnie prezesem Narodowego Banku Polskiego jest Marek Belka.
Zarząd NBP kieruje działalnością NBP. W jego skład wchodzą: Prezes NBP (przewodniczący) oraz od 6 do 8 członków Zarządu, w tym dwóch wiceprezesów NBP. Zarząd NBP realizuje uchwały Rady Polityki Pieniężnej oraz podejmuje niektóre uchwały. Zarząd NBP:
» podejmuje uchwały w sprawie udzielania bankom upoważnień do uczestniczenia w obrocie dewizowym,
» realizuje zadania polityki kursowej,
» ocenia obieg pieniężny i rozliczenia pieniężne oraz obrót dewizowy,
» nadzoruje operacje otwartego rynku,
» ocenia funkcjonowanie systemu bankowego, » opracowuje bilanse obrotów płatniczych państwa z zagranicą.
» przygotowuje i rozpatruje projekty uchwał i innych materiałów kierowanych do Rady Polityki Pieniężnej.
Rada Polityki Pieniężnej to kolejny z organów NBP. W jej skład wchodzą przewodniczący, którym jest Prezes NBP, oraz 9 członków, powoływanych w równej liczbie przez: Prezydenta RP, Sejm i Senat. Członkowie Rady Polityki Pieniężnej powoływani są na 6 lat. Zgodnie z art. 12 Ustawy o NBP, Rada Polityki Pieniężnej zajmuje się m.in. ustalaniem corocznych założeń polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi (równocześnie z przedłożeniem projektu ustawy budżetowej przez Radę Ministrów). Zadaniem RPP jest także składanie Sejmowi sprawozdania z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego, ustalanie wysokości stóp procentowych NBP, ustalanie zasad i stóp rezerwy obowiązkowej banków, określanie górnej granicy zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych oraz ustalanie zasad operacji otwartego rynku.
Rada Polityki Pieniężnej ocenia także działalność Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej i uchwala zasady rachunkowości NBP, przedłożone przez Prezesa NBP.
Oprócz banku centralnego (NBP) i trzech wymienionych grup banków w systemie funkcjonują także inne instytucje finansowe, takie jak Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) oraz Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG).
227