System dochodów samorzqdowych określa obecnie ustawa z dnia 3 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego7. Od momentu uchwalenia ustawa ta była wielokrotnie zmieniana, lecz ogólny schemat systemu pozostaje od 2003 r. niezmieniony.
Odchodząc od konstytucyjnej klasyfikacji dochodów samorządowych, wyróżnić można sześć zasadniczych rodzajów dochodów publicznych przypisanych jednostkom samorzqdu terytorialnego:
- dochody własne z podatków i opłat publicznoprawnych.
- pozostałe dochody własne.
- udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych i podatku dochodowego od osób fizycznych.
- subwencje ogólne z budżetu państwa.
- dotacje z budżetu państwa.
- dotacje z innych instytucji sektora finansów publicznych.
Własne dochody publicznoprawne
Inne dochody własne
Ta kategoria dochodów powinna stanowić podstawę finansowania przez samorzqdy ich zadań własnych.
Tak jednak nie jest. gdyż:
- tylko gminom przyznano własne dochody podatkowe.
- spośród wszystkich podatków i opłat lokalnych tylko podatek od nieruchomości stanowi stabilne i wydajne - szczególnie w miastach - źródło dochodów.
Grupę innych dochodów własnych tworzq liczne rodzaje dochodów. pochodzqcych przede wszystkim dochody uzyskiwane dzięki gospodarowaniu szeroko rozumianym majqtkiem jednostki samorzqdu terytorialnego. takie jak czynsze i opłaty dzierżawne, wpływy ze sprzedaży składników majqtkowych. a także odsetki od udzielonych przez jednostkę samorzqdowq pożyczek i odsetki od środków na rachunkach bankowych. Dochody te nie sq dziś bardzo istotnq pozycjo w dochodach jednostek samorzqdu terytorialnego, a ich znaczenie sprowadza się przede wszystkim do tego. iż dopełniajq one środki uzyskiwane z innych źródeł. Znaczenie tych dochodów polega i na tym. ze właśnie w tym segmencie dochodów władze samorzgdowe majq największe możliwości podejmowania działań w celu uzyskiwania wyższych dochodów.
Finanse samorzgdowe po 25 latach - stan i rekomendacje