3784501106

Justyna Ostrowska

Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica w Szczecinie

ROZWÓJ CZASOPIŚMIENNICTWA BIBLIOTEKARSKIEGO W POLSCE

Początki tego typu czasopiśmiennictwa¹ w innych krajach europejskich i Ameryce wiązały się z gwałtownym rozwojem nauki i techniki w XIX wieku, a co za tym idzie, z dynamicznym rozwojem usług bibliotecznych. W 1876 powstało American Library Association — pierwsze na świecie zawodowe stowarzyszenie bibliotekarskie, które w tym samym roku powołało do życia „Library Journal” — pierwsze na świecie czasopismo bibliotekarskie.

Jednak dla Polski wiek XIX to okres niewoli i zaborów, powstań narodowych i licznych represji politycznych. Rozbiory uniemożliwiły polskiemu bibliotekarstwu uczestnictwo w przemianach, które w tym czasie zachodziły w organizacji, metodach i formach pracy w bibliotekarstwie światowym. Zarówno biblioteki powszechne jak i naukowe utrzymywane były dzięki ofiarności i wysiłkowi społeczeństwa. Biblioteki powszechne zakładane przez rozmaite towarzystwa oświatowe i kulturalne, np. Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności, Polską Macierz Szkolną, były przeważnie małe, ze skromnym księgozbiorem, pozbawione profesjonalnego lokalu, wyposażenia i fachowego personelu, prowadzone najczęściej przez społeczników na marginesie ich innych zajęć. Dopiero na początku XX wieku zaczęły powstawać większe polskie biblioteki publiczne, np. Biblioteka Publiczna Towarzystwa Uniwersytetu Ludowego w Krakowie (1905). W roku 1907 Towarzystwo Biblioteki Publicznej w Warszawie utworzyło dostępną dla wszystkich, nowoczesną naukową Bibliotekę Publiczną m.st. Warszawy, która działała według najlepszych wzorów zagranicznych i propagowała ich stosowanie w polskim bibliotekarstwie (m.in. Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej w opracowaniu zbiorów). W1908 roku TBP rozpoczęło wydawanie pod redakcją Stefana Dembego pierwszego polskiego czasopisma bibliotekoznawczego pod tytułem „Przegląd Biblioteczny. Czasopismo ilustrowane poświęcone bibliotekoznawstwu, bibliotekarstwu i bibliografii”. W latach 1908-1911 ukazało się łącznie sześć numerów, gdyż z braku funduszy i ograniczonego kręgu odbiorców, jego publikacja została zawieszona.

7

1

Przez czasopismo bibliotekarskie rozumiem „ wydawnictwa periodyczne treści specjalnej, czyli czasopisma fachowe służące doskonaleniu zawodowemu bibliotekarzy, dające wiedzę teoretyczną i kształcące umiejętności praktyczne, potrzebne do wykonywania bibliotecznych czynności: gromadzenia, opracowania i udostępniania zbiorów”, zob. B. Góra, Regionalne czasopisma bibliotekarskie wydawane w Polsce (1953-1985). Warszawa, 1996.