3784501285

o Same dane empiryczne nie przesądzają czy zdanie jest prawdziwe/ fałszywe.

Teorie inne, niż korespondencyjna

•    Teoria koherencyjna - jakieś zdanie jest prawdziwe wtedy, jeżeli jest zgodne z innymi uprzednio uznanymi zdaniami.

•    Teoria ewidencyjna - zdanie jest prawdziwe wtedy, kiedy jest oczywiste.

•    Pragmatyczne teoria prawdy - zdanie jest prawdziwe, kiedy jest użyteczne, a użyteczne jest wtedy, kiedy może stanowić podstawę naszych skutecznych działań w praktyce (prawo widzi istotę prawdy w użyteczności).

Kryteria prawdy

•    Definicyjne kryteria prawdy - co to znaczy, że jakieś zdanie jest prawdziwe.

•    Kryterialne kryteria prawdy - w jaki sposób rozpoznać, że jakieś zdanie jest prawdziwe.

•    „Jan jest studentem prawa”, „Żyrafa jest ssakiem” - trzeba odwołać się do sfery pozajęzykowej.

•    „Trójkąt ma trzy boki” - prawdziwość tego zdania nie wymaga odwołania się do pozajęzykowej rzeczywistości - sam język przesądza o tym, czy zdanie jest prawdziwe. „Kwadrat ma cztery kąty” - nie musimy się odwoływać do pozajęzykowej rzeczywistości.

Zdania

•    Zdania syntetyczne - każde zdanie nie-analogiczne i nie wewnętrznie sprzeczne.

•    Zdania analityczne - zdanie Z jest zdaniem analitycznym, jeżeli to zdanie jest prawdziwe na mocy użytych w nim wyrazów.

•    Zdanie wewnętrznie sprzeczne - zdanie fałszywe na mocy użytych w nim wyrazów (zdania w sensie logicznym i zdania analityczne - nadrzędność).

Logika modalna

Rodzaje zdań w sensie logicznym (trzy)

1.    Zdania asertoryczne - stwierdzają pewien stan rzeczy.

2.    Zdania apodyktyczne - stwierdzają konieczność pewnego stanu rzeczy.

3.    Zdania problematyczne - zdania stwierdzające możliwość pewnego stanu rzeczy.

Zdania konieczne i możliwe Cztery interpretacje konieczności

1.    Interpretacja logiczna - konieczne, że „p” - zdanie „p” wynika logicznie ze zdań uznawanych przez nas wcześniej za logiczne.

2.    Interpretacja dynamiczna - np. „konieczne, że człowiek umrze” - konieczne, że „p” - zdarzenie opisane przez „p” są nieuniknione.

3.    Interpretacja aksjologiczna - np. konieczne jest unikanie globalnego ocieplenia -odnosi się do pewnych wartości.

4.    Interpretacja tetyczna - np. konieczne jest płacenie podatków - konieczność jest zrelatywizowana do obowiązujących norm.

15