Warto pamiętać o tym, że17:
• konflikt pokazuje relacje między członkami grupy;
• konflikt można wykorzystać do rozwiązania problemów grupy;
• konflikt wprowadza zmiany, stanowi siłę napędową do działania;
• konflikt bywa twórczy, oznacza wzrost energii w grupie, często także większą motywację do działania;
• konflikt oznacza konieczność obrony argumentów wysuwanych przez różne osoby.
Pomiędzy nauczycielami a uczniami i rodzicami może zrodzić się wiele konfliktów,
spowodowanych na przykład wysokimi oczekiwaniami nauczyciela, nieznajomością sytuacji uczniów, ocenami uczniów, ich trudnościami, a także ich wadliwym funkcjonowaniem we własnej klasie czy grupie. Rodzice mogą dodatkowo przyczyniać się do konfliktów poprzez nadmierne wymagania w stosunku do własnych dzieci lub nauczyciela. Także pomiędzy uczniami rodzą się konflikty, dotyczące na przykład przewodzenia grupą bądź też spowodowane osobowością uczniów.
3. Faza współpracy (spójności i współpracy, zależności, konstruktywnej pracy) - grupa funkcjonuje jako całość, jest gotowa do działania, uczestnicy przyjmują role grupowe i zachowują się zgodnie z nimi, działają aktywnie na rzecz grupy. Uwaga: ta faza nie występuje zawsze!
4. Faza działania (świadomej, celowej aktywności, jest to faza końcowa) - grupa dąży do celu, realizuje powierzone zadania, wywiązuje się z obowiązków, nauczyciel tylko czuwa nad procesem rozwiązania. Ważne jest podsumowanie pracy grupy, omówienie procesu - jak uzyskano efekt końcowy, jak kształtowała się grupa itd.
Praca w grupie jako proces grupowy nie pozostaje bez wpływu na członków grupy. Warto tutaj wspomnieć o zjawisku zwanym syndromem grupowego myślenia18. Polega ono na uleganiu niekorzystnemu wpływowi grupy. Grupa, pod wpływem nacisku jej członków, dokonuje wyboru złego rozwiązania. Może to prowadzić do katastrofalnych skutków. Jak to się dzieje, że grupa ulega negatywnym wpływom?
• Grupa ulega zjawisku zwanemu „iluzją jednomyślności” - członkowie grupy sądzą, że nie mogą się mylić.
• Grupa koncentruje się na pewnych punktach widzenia, omijając niewygodne dla niej sposoby widzenia rzeczywistości, zatem nie wszystkie opcje zostają rozważone.
l7Por. Białyszewski H., Teoretyczne problemy sprzeczności i konfliktów społecznych, PWN, Warszawa 1983.
l8Janis I., Victims of Groupthink: A Psychological Study of Foreign-Policy Decisions and Fiascoes, Houghton Mifflin,
Boston 1972.
17