3784501539

12 Tadeusz Zagrodnik

Bank Handlowy) znajdowała się ponad połowa aktywów sektora. Gdy liczba obserwowanych banków wzrasta o kolejne dwa z rankingu - tj. wzrost 50% - udział posiadanych aktywów wzrasta mniej proporcjonalnie, bo tylko o jedną piątą.

Patrząc dalej, można zauważyć, że 39 banków posiada mniej niż 10% aktywów, zatem gros instytucji bankowych w polskim sektorze nie odgrywa znaczącej roli. W takiej sytuacji konkurencja pomiędzy „sprzedawcami” nie jest do końca wyeliminowana, ale jej przebieg kształtuje bank/banki o dominującej pozycji. Bardziej precyzyjne określenie formy rynku można znaleźć za pomocą współczynnika koncentracji czterech dominujących podmiotów na rynku.

Tabela 2. Współczynnik koncentracji a formy rynku

Forma rynku	Współczynnik koncentrcji (Wk)
Polipol	Wk < 40%
Szeroki oligopol	40% < Wk < 60%
Wąski oliogopol	Wk > 60%

Źródło: W. Wrzosek, Funkcjonowanie rynku, PWE, Warszawa, s. 50.

Zgodnie z „normami” z tabeli 2 banki komercyjne w Polsce stworzyły szeroki oligopol, bowiem zgodnie z obliczeniami z tabeli 1 udział w rynku czterech największych banków mierzony aktywami zawiera się w przedziale 40-60%. Ta forma rynku prowadzi do budowy konkurencji oligopolistycznej, gdzie sprzedawca ma duży wpływ na cenę i otoczenie. Wykonując prostą analizę ABC, można łatwo sprawdzić, że o polskim sektorze bankowym stanowi dziesięć banków, tj. 17% zbiorowości sektora, które zarządzają osiemdziesięcioma % aktywów, jak na rysunku 1.

Analiza ABC opiera się na zasadzie Pareto, która zakłada, że w dużych zbiorach obiektów mała część zbioru (około 20%) wywołuje przeważającą część skutków (około 80%). Nazwa zasady pochodzi od nazwiska włoskiego ekonomisty Vilfredo Pareto, badającego nierównomierności podziału dochodu. Praktyka wykazała słuszność zasady Pareto w wielu zagadnieniach, np. 20% części złożonego produktu generuje 80% kosztów jego wytworzenia lub dwie spółki holdingu z trzynastu generują 78% przychodów itp. Zasadę Pareto należy traktować jako ogólną zasadę nierównomierności, wartości liczbowe traktować należy elastycznie, zgodnie ze specyfiką badanych zjawisk. Metoda ABC pozwala zatem określić owe 20%, determinujące pozostałe 80³.

Por.: M. Romanowska, Podstawy organizacji i zarządzania, Difin, Warszawa 2002, s. 265, Z. Martyniak, Metody organizacji i zarządzania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 1999, s. 160-165.