3784503481

konsumpcji napojów alkoholowych. Tworzenie stref trzeźwości ma na celu realizowanie reglamentacyjnych celów alkoholowych⁵⁸. Strefa trzeźwości jest pod tym względem podobna do strefy wolnej od dymu tytoniowego. Jednak o ile strefa trzeźwości ma głównie na celu ograniczenie sprzedaży wyrobów alkoholowych w określonych miejscach, to strefa bezdymna ogranicza w szczególności używanie wyrobów tytoniowych. Wprowadzenie w 1982 roku instytucji strefy trzeźwości wskazuje na wyodrębnienie dwu rodzajów takich stref, zewnętrznej i wewnętrznej. Zewnętrzna strefa trzeźwości to obszar wokół miejsc i obiektów, które ze względu na swój charakter powinny być chronione przed wszelkimi negatywnymi zjawiskami powiązanymi ze sprzedażą alkoholu, takimi jak przypadki nietrzeźwości publicznej czy zakłócanie porządku publicznego. Pojęcie dotyczy otoczenia wokół takich obiektów jak szkoły i inne placówki oświatowo-wychowawcze i opiekuńcze, obiekty kultu religijnego, domy studenckie, hotele pracownicze, zakłady opieki społecznej i zdrowotnej, izby wytrzeźwień i wszelkiego rodzaju dworce, zakłady przemysłowe, obiekty zajmowane przez organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości, zakłady dla nieletnich, zakłady karne i areszty śledcze, obiekty wojskowe, sportowe, plaże, baseny i kąpieliska, a także inne miejsca masowych zgromadzeń. Nie wszystkie postanowienia dotyczące tych kwestii były ustawowo uregulowane, część znajdowała unormowanie w aktach resortowych. Ustawa alkoholowa w brzmieniu sprzed nowelizacji 1993 r. posługiwała się w art. 18 ust. 2 nieprecyzyjnym określeniem „w pobliżu". Treść temu pojęciu nadawał następnie § 2 ust 1 rozporządzenia Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 6 maja 1983 r. w sprawie szczegółowych zasad usytuowania punktów sprzedaży napojów alkoholowych oraz trybu wydawania zezwoleń na sprzedaż tych napojów⁵⁹. Rozporządzenie ustalało, że punkt sprzedaży nie powinien być usytuowany bliżej niż 100 metrów od granicy wskazanych w ustawie obiektów. Stosowanie tych przepisów w gospodarce socjalistycznej nie rodziło większych problemów, dopiero przekształcenia gospodarcze państwa zmieniły znaczenie powyższych ustaleń. Przejęcie sprzedaży detalicznej alkoholu przez podmioty bezpośrednio zainteresowane jej wynikami finansowymi spowodowało, że decyzje odmowne w sprawie wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych ze względu na usytuowanie planowanych punktów sprzedaży we wskazanych strefach trzeźwości w szerokim zakresie poddawane zostały kontroli sądowej⁶⁰. Palenie tytoniu w zakładach publicznych zostało zakazane nie ze względu na zyski czy straty ekonomiczne producentów wyrobów tytoniowych, ale przez wpływ dymu tytoniowego na zdrowie ludzi przebywających w tych zakładach. Orzecznictwo sądów dotyczące skarg zgłaszanych w sprawach stref trzeźwości wykazuje trzy kierunki rozwoju. Po pierwsze, wielokrotnie wskazywano na formalne, oderwane od rzeczywistych potrzeb rozmieszczanie stref trzeźwości, wyznaczanych bez uwzględniania przeszkód terenowych. Pomiary te odróżniają się od wyników osiąganych po uwzględnieniu faktycznych przeszkód stojących na drodze osoby zamierzającej nabyć napoje alkoholowe⁶¹. Za podstawę tego rodzaju ustaleń brana jest pod uwagę odległość mierzona w linii prostej, jeśli jednak istniejące w konkretnym przypadku trwałe przeszkody między planowanym punktem sprzedaży napojów alkoholowych a ustawowo wskazanymi miejscami i obiektami, w pobliżu których istnieje zakaz wydawania zezwoleń na sprzedaż

⁵⁸    B. Jaworska-Dębska: Spór wokół modelu polskiej regulacji alkoholowej, Łódź 1995, str. 94.

⁵⁹    Dz.U. Nr 25, poz. 119 ze zm.

⁶⁰    B. Jaworska-Dębska: op. cit., str. 95.

⁶¹    Wyrok NSA z dnia 9 lutego 1990 r. (II SA 1379/89) opublikowany w ONSA1990/1, poz. 17, wyrok NSA z dnia 6 listopada 1990 r. (II SA 627/90) opublikowany w ONSA 1991/2).

19