3784504191

nowoczesnych produktów i systemów „wysokiej wydajności” (high performance). Na przykład, na całym świecie działa sieć „centrów komputerowych wysokiej wydajności”, które nie tylko dają konkurencyjny dostęp do wysoko wydajnych superkomputerów, ale stanowią też sprawdzian sprawności czy wydajności (performance) innych nowoczesnych systemów komputerowych.

W odróżnieniu od performansu kulturowego czy organizacyjnego, w ocenie performansu technologicznego nie liczy się skuteczność społeczna ani organizacyjna, tylko sprawność techniczna; zdolność spełnienia bardzo określonych kryteriów: szybkości, trwałości, niezawodności — i tysięcy wręcz innych.

Poszerzam więc strukturę performatywną, po pierwsze, na osiach rozmaitych paradygmatów. Kiedy Critical Art Ensemble próbował rozciągnąć strukturę performatywną na cyberprzestrzeń, wciąż operował pojęciem performansu kulturowego. I chociaż jego zainteresowanie organizacją działania i techniką komunikacji pośrednio odnosiło się do dwóch innych paradygmatów performansu, o których mówiłem, zawsze dawała o sobie znać perspektywa artystów i działaczy. W przeciwieństwie do nich, ja próbowałem analizować performans organizacyjny i technologiczny wprost, nie poddając ich od razu krytycznemu oglądowi czy twórczym eksperymentom.

Po drugie z kolei: moje rozszerzanie schematu performatywnego odbywa się też na osi ontohistorycznej czy Foucaultowskiej. Tutaj analizuję historyczne i ontologiczne związki różnych paradygmatów performansu. Ten właśnie wymiar próbowałem zawrzeć w formule: d 1 a dwudziestego i dwudziestego pierwszego wieku performans będzie tym, czym dla osiemnastego i dziewiętnastego wieku była dyscyplina: ontohistoryczną formacją władzy i wiedzy. Krótko mówiąc, uważam, że performans trzeba uznać za nową formację postmodernistycznej władzy i postdyscyplinamej wiedzy, którą gdzie indziej nazwałem warstwą performansu, a dzisiaj wiążę ze strukturą performatywną.

Zdaniem Foucaulta, dyscyplina narodziła się w Europie Zachodniej. Natomiast schemat performatywny powstał i rozprzestrzenił się, według mnie, w Stanach Zjednoczonych, zaraz po drugiej wojnie światowej. Według Foucaulta, poprzez szereg instytucji takich jak szkoła, fabryka i więzienie, z których każda miała własne, oddzielne archiwum twierdzeń i procedur postępowania, dyscyplina wytwarzała jednolite podmioty. W przeciwieństwie do niej władza performatywną rozmywa granice pomiędzy instytucjami społecznymi, łącząc i wykorzystując ich cyfrowe archiwa. Informacje finansowe, akta kryminalne, dokumenty szkolne — dawniej gromadzone w osobnych szafach — wprowadza się teraz do krzemowych baz danych i przenosi do sieci. Ludzie, którzy kiedyś gładko przechodzili przez liniowy ciąg mechanizmów władzy, uczą się teraz szybko