4087490203

DWUSTOPNIOWOŚĆ SYSTEMU JĘZYKOWEGO. Składa się on z fonemów, które nie mają znaczenia, ale mają zdolność tworzenia znaczeń oraz z jednostek wyższego rzędu mających znaczenie (morfemów i wyrazów, połączeń wyrazowych, zdań).

DYSTANSE KULTUROWE W RELACJACH INTERPERSONALNYCH (MIĘDZYLUDZKICH), czyli „twarzą w twarz”. Wymieniam:    intymny,

indywidualny, społeczny (przeciwieństwo indywidualnego), publiczny. Są one zdeterminowane kulturowo. Ogólnie można powiedzieć, że większe i skrupulatnie przestrzegane dotyczą kultury anglosaskiej, z reguły - minimalne - Wschodu. Natomiast niejako środkową pozycję zajmują polskie dystanse kulturowe ETNOCENTRYZM. Postawa wykluczająca skuteczne porozumiewanie się, zwłaszcza z przedstawicielami innych kultur. Przykłady werbalne: Nasz naród znajduje się w centrum rozwoju; jest narodem wybranym; mamy misję do spełnienia. Wszystkie inne narody postrzegamy i oceniamy przez odniesienie do naszego i do naszej kultury, tradycji, kierując się przekonaniem o naszej (oczywiście rzekomej) wyjątkowości.

ETNOLINGWISTYKA. Dyscyplina językoznawstwa zewnętrznego (inaczej: makro lingwistyki). Na tym gruncie poszukuje się zależności między kulturą a budową języka, którym posługują się jej przedstawiciele. Tutaj znajdujemy także próby odczytania zawartego w języku potocznego poglądu na świat (JĘZYKOWY OBRAZ ŚWIATA.

ETYKA SŁOWA (ES). Nie chodzi tylko o poprawność, bo normy poprawności są od dawna domeną tego działu lingwistyki, który zajmuje się KULTURĄ JĘZYKA. Specyfika naszych czasów wymogła na lingwistach zainteresowanie ES przestrzeganie jej reguł, jest warunkiem fortunności aktu mowy. Obejmuje ona reguły kontaktu uprzejmego: rozmawiaj z partnerem tak albo mów do niego tak, by czuł się dobrze. Niezależnie od tego, jaka jest treść rozmowy czy komunikatu. A także: Formułuj wypowieź tak, by odbiorca miał możliwość wyboru postawy i zachowania. Określa to konieczność traktowania podmiotowo, a nie instrumentalnie naszego odbiorcy, tego, z kim rozmawiamy, do kogo kierujemy nasze wypowiedzi (komunikaty)

EUFEMIZM. Wyraz lub wyrażenie neutralne pod względem stylistycznym, którego używamy dla złagodzenia danych treści, np. mijać się z prawdą, przenieść się do wieczności, pomoc domowa, niemądry.

ETYKIETA JĘZYKOWA. Zob.: GRZECZNOŚĆ JĘZYKOWA.

FONEM . Najprostsza jednostka języka, która nie ma znaczenia, ale posiada zdolność różnicowania (czyli tworzenia) znaczeń, a w związku z tym - pozwala odróżniać mające znaczenie jednostki języka wyższego rzędu. Fonem funkcjonuje w składzie morfemów i wyrazów, a poza nimi jest nie do pomyślenia Każdy język

4