4461062003

10

punkt ciężkości dydaktyki slawistycznej oraz zainteresowania studentów i profesorów.

Jako ostatni, ale pod wieloma względami najistotniejszy element, przedstawiamy bibliografię wybranych publikacji książkowych osób związanych z warszawską slawistyką uniwersytecką. Prezentujemy w ten sposób nasz dorobek badawczy. Charakterystyczne jest bowiem to, że w opisywanym dziewięćdziesięcioleciu na slawistyce prowadzono stosunkowo mało prac zespołowych. Powody takiego stanu rzeczy są dwa. Po pierwsze - nieliczna grupa naukowców zajmowała się bardzo różnorodnymi zagadnieniami, a na podział przebiegający między lingwistami, literaturoznawcami i folklorystami nakładała się wielość obszarów i regionów, którymi zajmowały się poszczególne osoby. Stosunkowo rzadko udawało się im znaleźć wspólne pole działania. Stanowiło to specyfikę badań slawistycznych, ale też pewną jej słabość. Doświadczenia ostatnich lat i ewolucja zainteresowań naukowych w kierunku kulturoznawstwa zdają się stwarzać szansę przezwyciężenia tej słabości. Po drugie - i w tym przypadku zmiana profilu badań nie jest lekarstwem - nie można zanegować faktu, iż pracownicy naukowi slawistyki warszawskiej stanowili i stanowią społeczność złożoną w znacznej części z silnych indywidualności, które czasami z trudem podporządkowywały się rygorom pracy zespołowej. Jednak to właśnie ta cecha sprawia, że dorobek badawczy zaprezentowany w bibliografii, dorobek, dodajmy, obejmujący tylko wybrane publikacje około trzydziestu osób, jest tak bogaty i różnorodny. Znajdujemy w nim m.in. słowniki, gramatyki i podręczniki do nauki bardzo dziwnych dla osób postronnych języków, opracowania na temat historii literatury i kultury, które tłumaczone z polskiego wchodziły na listy lektur obowiązkowych w krajach opisywanych właśnie w tych pracach. Trudno wyróżniać tutaj poszczególne tytuły. Bez cienia przesady można jednak stwierdzić, że przedstawiona bibliografia stanowi miarodajną próbę dobrej, a czasami wybitnej jakości prac, reprezentujących wszystkie kierunki i nurty badań slawistycznych w XX wieku.

Spoglądając na całość materiałów zawartych w tej książce, trudno powstrzymać się też od spostrzeżenia, że na slawistykę - jak na żadną inną, być może, dyscyplinę filologiczną - wpływały w minionym stuleciu czynniki polityczne. Czasami wpływ ten był pozytywny, jak na przykład wówczas, gdy ocieplenie stosunków z Jugosławią zaowocowało w latach siedemdziesiątych rozwojem studiów jugoslawistycznych, a wzrost zainteresowania Czechami w latach dziewięćdziesiątych wpłynął na rozkwit bo-hemistyki. Najczęściej jednak sytuacja polityczna co najmniej ogranicza-