4823843006

której właścicielem był John Rich, poprzedni organizator wystawień Beggar's Opera. Obóz antykrólewski nie szczędził pieniędzy. Suma płac dla artystów za jeden sezon wynosiła 12.000 funtów dla Opera of the Nobility, a 9.000 dla Covent Garden, wspieranego odtąd przez Jerzego II.

Pisarz i przyjaciel Handla, Johna Arbuthnot (1667-1735) twierdził, że Londyn jest skazany na dwupartyjność; na wigów i torysów, zwolenników kościoła anglikańskiego i dysydentów protestanckich (metodystów, purytanów), zwolenników króla i następcy tronu. Na przełomie 1734 i 1735 roku ludzie przysięgali na Handla lub Porporę. Rozmowy o obu teatrach rozpalały bardziej niż obrady w Izbie Gmin . Sztukę traktowano wówczas poważnie; jako poszukiwanie pewnego ideału. Jednak do 1737 roku opera włoska przejadła się Anglikom. Religijna odnowa metodystyczna brała górę i odtąd warto było kompozytorom raczej komponować oratoria na tematy biblijne niż opery, kończyła się też dominacja cudzoziemców w dziedzinie muzyki, jaką symbolizował Niemiec Handel i malarstwa (Antonio Canal, pseud. Canaletto). Pojawili się znakomici rodzimi kompozytorzy (William Boyce, John Stanley, Thomas Augustine Arne) i malarze (Joshua Reynolds, Thomas Gainsborough). Opera, jak i w ogóle cała brytyjska stolica, była dość droga; zwykłe miejsce kosztowało w operze w Covent Garden tyle co loża honorowa w Wiedniu . Handel i jemu współcześni przekonali Londyńczyków do idei koncertów na wolnym powietrzu. Koncerty były jedną z głównych rozrywek oferowanych w założonych w 1660 roku na południowym brzegu Tamizy New Spring Gardens przemianowanych w 1785 roku na Vauxhall Gardens. W 1749 roku 12.000 osób słuchało tam „Muzyki ogni sztucznych" (Royal fireworks) Handla i oglądało rzeczone fajerwerki. W 1827 roku 1.000 żołnierzy odegra tam „bitwę pod Waterloo" W roku 1792 wstęp do ogrodów kosztował 2 szylingi. Podobnym miejscem rozrywki zamożnych londyńczyków były Ranelagh Gardens zakupione od hrabiego Ranelagh przez syndykat, do którego należał też teatr na Drury Lane. W 1742 nowi właściciele postawili tam rotundę, w której odbywały się maskarady, koncerty i bale. W 1765 roku grał w niej 9-letni Mozart. Ci, których nie stać było na wymienione parki rozrywki wybierali się pograć w krykieta na obrzeżach miasta.

Obok rozrywek wyższych nie gardzono niższymi. W osiemnastowiecznym Londynie kwitł hazard. Popularny był bilard, który we Francji uchodził za grę gminu, w przeciwieństwie do gier karcianych uwielbianych przez mieszkańców Wersalu. W Austrii zaś odwrotnie, bilard uchodził za o wiele bardziej prestiżowy. W Londynie za prestiżowe uchodziły i bilard i gry karciane, a gmin snobował się czasem grając w nie, lecz zdecydowanie preferował typowo angielską rozrywkę - walki kogutów. Rozrywka ta, którą nie pogardzali także niektórzy arystokraci budziła czasem prawdziwe przerażenie odwiedzających Anglię gości, jak na przykład Stanisława Poniatowskiego w 1753 roku .

W 1774 roku Philip Astley zbudował w Londynie pierwszy nowocześnie zorganizowany cyrk. Inną typowo angielską rozrywką był boks, bodźcem do powstania którego były częste londyńskie bijatyki uliczne. W 1719 roku zasady boksu jako sportu ujednolicił James Figg (zm. 1734), znany również jako szermierz. Założył on szkołę boksu, której metody nauczania kopiowało kilkudziesięciu naśladowców Figga; wówczas zaczęto organizować sparringi wychowanków różnych szkół. W latach 1719-1730 Figg był pierwszym mistrzem Wielkiej Brytanii w boksie. W 1730 niepokonany odszedł na emeryturę. Walczono wówczas rzecz jasna bez rękawic. W 1743 roku wprowadzono zasadę, że leżącego przeciwnika nie wolno kopać.

Londyn XVIII stulecia był miastem niebezpiecznym, ale i pociągającym. To tutaj artyści, pisarze, dziennikarze i sportowcy przestawali korzystać z pomocy mecenasów i stanęli do wolnej konkurencji