7133531435

Medycyna Pracy 2012;63(4):493-504

© Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl

PRACA POGLĄDOWA

Dorota Żołnierczyk-Zreda Tadeusz Majewski

PRZYSTOSOWANIE ŚRODOWISKA PRACY DO MOŻLIWOŚCI OSÓB Z DYSFUNKCJĄ NARZĄDU RUCHU ORAZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE I PSYCHICZNIE

ADAPTATION OFTHE WORKING ENVIRONMENTTOTHE CAPACITIES OF WORKERS WITH PHYSICAL, INTELLECTUAL AND MENTAL DISABILITIES

Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy / Central Institute for Labour Protection - National Research Institute, Warszawa, Poland

Zakład Ergonomii, Pracownia Psychologii i Socjologii Pracy / Department of Ergonomics, Laboratory of Psychology and Sociology of Work

Streszczenie

Wskaźnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w Polsce jest ciągle bardzo niski w porównaniu z innymi krajami europejskimi. Za jedną z przyczyn tego stanu uważa się opór pracodawców przed zatrudnianiem tych osób. Wynika on m.in. z obaw pracodawców o wydajność osób niepełnosprawnych, a także z powodu konieczności przystosowania środowiska pracy do ich możliwości psychofizycznych. Ponadto dotychczasowy sposób orzekania o niepełnosprawności niewystarczająco motywuje pracodawców do podejmowania wysiłku na rzecz przystosowania środowiska pracy do potrzeb takich osób. W artykule starano się określić podstawowe zasady przystosowania środowiska pracy dla osób niepełnosprawnych: osób z dysfunkcją narządu ruchu oraz osób z ograniczeniami intelektualnymi i zaburzeniami psychicznymi. Dla pierwszej wymienionej grupy przystosowanie środowiska pracy do możliwości psychofizycznych może oznaczać modyfikację jego fizycznych aspektów i może się wiązać z ponoszeniem określonych nakładów finansowych. Dla drugiej grupy przystosowanie środowiska pracy oznacza głównie zapewnienie wsparcia społecznego (zarówno instrumentalnego, jaki emocjonalnego) przez osoby nadzorujące ich pracę i przez współpracowników. Wysiłek związany z przystosowaniem środowiska pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych powinien być podejmowany z myślą nie tylko o poprawie wskaźników finansowych gospodarki, ale także o przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu. Med. Pr. 2012;63(4):493-504

Słowa kluczowe: przystosowanie środowiska pracy, niepełnosprawność ruchowa, niepełnosprawność intelektualna, niepełnosprawność psychiczna

Abstract

The occupational activity index among people with disabilities in Poland is still one of the lowest in Europę. Employers’ resistance to employ these people is considered to be one of its major reasons. It stems from employers’ fear of their Iow productivity and the need to adapt the work environment to their psychophysical capacities. In addition, the existing system of medical certifica-tion of disability does not motivate employers strong enough to adjust the work environment. This paper attempts to specify the main principles of the work environment adaptation to psychophysical capacities of two categories of workers with disabilities: those with motor function disabilities and those with intellectual or mental disability. For the former group of workers, the work environment adaptation may involve modifications of its physical aspects and entail some outlays, while for the latter group, the work environment adaptation is mainly based on the provision of workers with social support (both instrumental and emo-tional) by their supervisors and co-workers. Efforts associated with the work environment adaptation to the needs of workers with disabilities should, therefore, be considered not only in terms of outlays and enterprise productivity but also in terms of preven-ting social exclusion of people with disabilities. Med Pr 2012;63(4):493-504

Key words: work environment adaptation, motor function disability, intellectual disability, mental disability

Adres autorów: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy,

Zakład Ergonomii, Pracownia Psychologii i Socjologii Pracy, ul. Czerniakowska 16,00-701 Warszawa, e-mail: [e-mail] Nadesłano: 17 maja 2012, zatwierdzono: 7 czerwca 2012

Artykuł został przygotowany w ramach realizacji zadania 07.A.02 pt. „Ocena możliwości zatrudniania osób niepełnosprawnych w zawodach uwzględnionych w »Przewodniku po zawodach« Programu Wieloletniego pn. „Poprawa warunków i bezpieczeństwa pracy”, etap II. Kierownik zadania: dr Dorota Żołnierczyk-Zreda.