8476758626

340 DONIESIENIA. KOMUNIKATY

$6 (przydomek)

$k (kryptonim)

$p (pseudonim)

$o (oryginalna forma nazwy)

$r (odmienna forma nazwy).

Tego typu informacje nie są wprowadzane do rekordu bibliograficznego podczas opracowywania każdej publikacji danego autora. W systemie VTLS dane te umieszczane są w rekordach kartoteki haseł wzorcowych (khw), również prowadzonej w formacie USMARC. Rekord dla danego hasła wprowadza się tylko raz i ma on za zadanie obsłużyć wszystkie rekordy bibliograficzne związane z tym hasłem.

Kartoteka jest zbiorem rekordów dotyczących haseł osobowych, korporatywnych (w tym zawierających nazwy imprez), tytułów ujednoliconych: serii i anonimów klasycznych, haseł przedmiotowych. Rekordy te poza ujednoliconymi hasłami zawierają wszelkie ich odmiany (tropy „zob.”, „zob. też”), stanowiące podstawę odpowiednich zapisów w indeksie, co daje pewność dotarcia do wszystkich publikacji związanych z danym hasłem (niezależnie od tego pod jaką nazwą ich opisy będą szukane). Sprawowanie kontroli nad hasłami ma zatem ułatwić pracę zarówno bibliotekarzom, jak i czytelnikom.

Jak to się ma do opisów przejmowanych z Przewodnika Bibliograficznego? Otóż pewna część haseł nie wymaga modyfikacji, ponieważ jest zgodna z formą ujednoliconą jaka występuje w centralnej kartotece haseł wzorcowych (ckhw), jeszcze w niej nie figuruje i dopiero będzie opracowana. Dotyczy to głównie haseł osobowych i tytułów serii. Pozostałe rodzaje haseł są dodawane lub zastępowane hasłami utworzonymi w ckhw.

W obu formatach pola grupy 7XX bogatsze są od pól 1XX o podpole określające rodzaj współpracy. Ponieważ kody formatu MARC BN różnią się od tych w formacie USMARC, postanowiono napisać odpowiednie odwzorowanie.

Na szczególną uwagę zasługują hasła przedmiotowe. Nie są one przejmowane do pól grupy 6XX, ze względu na przyjęcie przez biblioteki pracujące w systemie VTLS innej metody tworzenia tych haseł. Trzeba też nadmienić, że w formacie MARC BN na hasła te przeznaczone jest tylko jedno pole 600, podczas gdy w formacie USMARC przewidziano aż sześć pól dla różnego typu haseł. Hasła z Przewodnika Bibliograficznego przenoszone są, jako materiał porównawczy, do lokalnych, nieindeksowanych pól 998, które to pola usuwane są po opracowaniu przedmiotowym według nowej metody.

Wydawnictwa wielotomowe. Ponieważ celem programu konwersji danych było umożliwienie konwersji wszystkich rekordów Przewodnika Bibliograficznego od 1986 r., ogromny problem stanowiły wydawnictwa wielotomowe. W formacie USMARC zasady wprowadzania danych w przypadku tego typu wydawnictw różnią się od tych stosowanych w MARC BN. W formacie USMARC:

—    każdy tom o tytule wyróżniającym katalogowany jest oddzielnie pod tytułem tego tomu (tytuł całości wydawnictwa wielotomowego podaje się w odpowiednich polach 440, 490, 8XX);

—    każdy tom bez tytułu lub o tytule nie wyróżniającym kataloguje się pod tytułem całości, dodając po nim w odpowiednich podpolach numer oraz ewentualnie nazwę części;

—    wszystkie tomy mogą być skatalogowane w jednym rekordzie bibliograficznym pod tytułem całości w przypadku wydawnictwa wielotomowego — np. encyklopedii, słownika — skompletowanego w całości.

W formacie MARC BN natomiast wydawnictwa wielotomowe opisywane są na kilku poziomach w powtarzalnych polach 200 (tytuł właściwy) i 224 (tytuł części wydawnictwa wielotomowego), bądź na jednym poziomie, gdzie oznaczenie części dokumentu wprowadzane jest do podpola $f lub $g w polu 201 (oznaczenie odpowiedzialności).

Pierwotnie próbowano rozpisać wszelkie możliwe przypadki (rodzaje i sposoby zapisu wydawnictw wielotomowych) oraz stworzyć dla nich odpowiednie algorytmy. Jednak problem nie leżał jedynie w rozmaitości zapisu jedno-, dwu-, trzy- i czteropoziomowych wydawnictw wielotomowych. Przeszkodą była zawartość podpól, np.: