plik


ÿþMiejsce na naklejk OKE KRAKÓW z kodem szkoBy CKE FIZYKA I ASTRONOMIA MARZEC ROK 2008 POZIOM ROZSZERZONY PRZYKAADOWY ZESTAW ZADAC Czas pracy 150 minut Instrukcja dla zdajcego 1. Sprawdz, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 13 stron (zadania 1  5). Ewentualny brak zgBo[ przewodniczcemu zespoBu nadzorujcego egzamin. 2. Rozwizania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy ka|dym zadaniu. 3. W rozwizaniach zadaD rachunkowych przedstaw tok rozumowania prowadzcy do ostatecznego wyniku oraz pamitaj o jednostkach. 4. Pisz czytelnie. U|ywaj dBugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 5. Nie u|ywaj korektora, a bBdne zapisy wyraznie przekre[l. Za rozwizanie 6. Pamitaj, |e zapisy w brudnopisie nie podlegaj ocenie. wszystkich zadaD 7. Podczas egzaminu mo|esz korzysta z karty wybranych mo|na otrzyma wzorów i staBych fizycznych, linijki oraz kalkulatora. Bcznie 60 punktów {yczymy powodzenia! WypeBnia zdajcy przed rozpoczciem pracy KOD PESEL ZDAJCEGO ZDAJCEGO 2 PrzykBadowy zestaw zadaD z fizyki i astronomii Poziom rozszerzony Zadanie 1. Jacht  [luza wodna (12 pkt) Podczas wakacyjnego rejsu jeden z jego uczestników wykorzystujc fakt, |e jacht, na którym si znajdowaB wpBynB do komory [luzy wodnej*), umie[ciB na szalce bardzo czuBej wagi spr|ynowej kamieD o masie 1 kg i obserwowaB wskazania wagi. Wyniki obserwacji ilustruje poni|szy wykres, który przedstawia uproszczon zale|no[ wskazaD wagi od czasu. Po otwarciu [luzy poziom wody w komorze podnosiB si jednostajnie przez pierwsze trzyna[cie sekund do momentu jej zamknicia. Efekty zwizane z bezwBadno[ci jachtu byBy obserwowane w pierwszej i czternastej sekundzie obserwacji. Przyjmij, |e warto[ przyspieszenia ziemskiego w miejscu dokonywania pomiaru jest równa 9,80 m/s2 oraz, |e w czasie pitej sekundy jacht unosiB si wzgldem dna z prdko[ci o staBej warto[ci 0,25 m/s. F, N 10,30 10,05 9,80 9,55 9,30 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 t, s *) Zluza wodna  urzdzenie na kanale |eglownym umo|liwiajce przepBywanie jednostek pBywajcych (np. statki, barki, jachty) midzy dwoma zbiornikami o ró|nych poziomach wody, zawierajce komor wodn ograniczon ruchomymi zamkniciami. 1.1 (2 pkt) Zapisz, analizujc wykres, peBne nazwy rodzajów ruchów, jakimi podnosiB si jacht w pierwszej i czternastej sekundzie ruchu. 1. ........................................................................................................................................... 2. ........................................................................................................................................... 1.2 (2 pkt) Oblicz warto[ siBy wyporu dziaBajcej na jacht w pitej sekundzie obserwacji wiedzc, |e caBkowita masa jachtu wynosi 1500 kg. Odpowiedz krótko uzasadnij. PrzykBadowy zestaw zadaD z fizyki i astronomii 3 Poziom rozszerzony 1.3 (3 pkt) Zapisz, w jakich przedziaBach czasu (spo[ród przedstawionych na wykresie), gBboko[ zanurzenia jachtu byBa najwiksza i najmniejsza. Odpowiedz uzasadnij. 1.4 (3 pkt) Narysuj wykres przedstawiajcy zale|no[ warto[ci prdko[ci podnoszenia jachtu wzgldem dna od czasu. Na wykresie nanie[ odpowiednie warto[ci liczbowe. Wykres sporzdz dla caBego czasu obserwacji. 1.5 (2 pkt) Oblicz ró|nic poziomów wody w [luzie. 4 PrzykBadowy zestaw zadaD z fizyki i astronomii Poziom rozszerzony Zadanie 2. Akwarium (14 pkt) Podczas zaj koBa biologicznego uczeD miaB za zadanie, wykorzystujc lup, obserwowa niewielkiego [limaka znajdujcego si na wewntrznej [cianie akwarium (rys.). Drgajca powierzchnia wody w akwarium uniemo|liwiaBa bezpo[redni obserwacj, wobec czego uczeD postanowiB zanurzy soczewk w wodzie i obserwowa obraz [limaka na przeciwlegBej [cianie akwarium pokrytej cienk warstw glonów, wykorzystujc j jako ekran (matówk). Po silnym o[wietleniu [limaka uzyskaB dla dwóch ustawieD lupy, wBo|onej do akwarium, ostre obrazy [limaka. W lupie zastosowano cienk symetryczn dwuwypukB szklan soczewk o bezwzgldnym 3 wspóBczynniku zaBamania i ogniskowej w powietrzu wynoszcej 7,5 cm. Przyjmij, |e 2 odlegBo[ pomidzy [limakiem i jego obrazem na przeciwlegBej [cianie wynosiBa 125 cm, 4 oraz, |e bezwzgldny wspóBczynnik zaBamania wody jest równy . 3 soczewka glony [limak 2.1 (4 pkt) Oblicz ogniskow soczewki w wodzie. PrzykBadowy zestaw zadaD z fizyki i astronomii 5 Poziom rozszerzony 2.2 (4 pkt) Narysuj konstrukcj powstawania rzeczywistego powikszonego obrazu [limaka w opisanej sytuacji. 2.3 (6 pkt) Oblicz odlegBo[ pomidzy dwoma poBo|eniami soczewki w wodzie, dla których uczeD uzyskaB ostre obrazy [limaka. Do obliczeD przyjmij, |e ogniskowa soczewki w wodzie wynosi 30 cm. 6 PrzykBadowy zestaw zadaD z fizyki i astronomii Poziom rozszerzony Zadanie 3. Akcelerator (14 pkt) W elektrostatycznym liniowym akceleratorze Van de Graffa przyspieszano protony do energii 5 MeV. Podczas przyspieszania w jednorodnym polu elektrycznym na drodze 25 m protony uzyskiwaBy prdko[ koDcow o warto[ci 3·107 m/s. Nat|enie prdu elektrycznego wizki protonów, opuszczajcych ten akcelerator i kierowanych na tarcz pomiarow, wynosiBo 40 ¼A. W obliczeniach potraktuj przyspieszane protony nierelatywistycznie, pomiD ich pocztkow energi kinetyczn, oraz przyjmij, |e wszystkie przyspieszone protony zostaj pochBonite przez tarcz pomiarow. 3.1 (3 pkt) Oblicz warto[ nat|enia pola elektrycznego przyspieszajcego protony. 3.2 (2 pkt) Oblicz czas przyspieszania protonów w akceleratorze. PrzykBadowy zestaw zadaD z fizyki i astronomii 7 Poziom rozszerzony 3.3 (4 pkt) Oblicz warto[ siBy, z jak wizka protonów dziaBa na tarcz pomiarow. 3.4 (5 pkt) Oblicz, z jak szybko[ci nale|aBoby odprowadza ciepBo z tarczy pomiarowej, na któr skierowano wizk protonów, aby temperatura tarczy nie ulegaBa zmianie. 8 PrzykBadowy zestaw zadaD z fizyki i astronomii Poziom rozszerzony Zadanie 4. WBasno[ci elektryczne ciaB staBych (10 pkt) Warto[ oporu elektrycznego metali, dla temperatur powy|ej kilkudziesiciu kelwinów, zale|y liniowo od temperatury i mo|na j przedstawi za pomoc poni|szej zale|no[ci: R  opór w pewnej temperaturze, R = R0 1+±”T gdzie: () R0  opór w temperaturze pocztkowej (T0 = 273 K), ±  temperaturowy wspóBczynnik oporu, ”T  przyrost temperatury. 4.1 (1 pkt) W tabeli poni|ej podano warto[ci oporu wBa[ciwego dla ró|nych rodzajów materiaBów (metal, póBprzewodnik, izolator). UzupeBnij tabel, wpisujc w odpowiednich miejscach wBa[ciwe nazwy materiaBów. nazwa materiaBu warto[ oporu wBa[ciwego 1017 &!·m 104 &!·m 10-7 &!·m 4.2 (3 pkt) Wyja[nij, odwoBujc si do mikroskopowych wBasno[ci materii, na czym polega zjawisko przewodnictwa elektrycznego w metalach oraz uzasadnij, dlaczego wraz ze wzrostem temperatury opór elektryczny metali ro[nie. 4.3 (1 pkt) Zapisz, jak zmienia si opór elektryczny póBprzewodników podczas ich ogrzewania. PrzykBadowy zestaw zadaD z fizyki i astronomii 9 Poziom rozszerzony 4.4 (2 pkt) Na wykresie poni|ej przedstawiono zale|no[ oporu elektrycznego od temperatury dla opornika wykonanego z drutu wolframowego. 150 140 130 120 110 100 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 temperatura, ºC Oblicz warto[ temperaturowego wspóBczynnika oporu ± dla wolframu. 4.5 (3 pkt) Dysponujesz obwodem elektrycznym zbudowanym ze zródBa napicia staBego, woltomierza, amperomierza i opornika wykonanego z drutu wolframowego. Wyprowadz zale|no[ matematyczn pozwalajc wyznacza zmiany temperatury drutu, korzystajc tylko z mierzonych warto[ci napicia i nat|enia prdu w tym obwodzie. Przyjmij, |e znana jest równie| warto[ wspóBczynnika ± oraz opór R0. opór, &! 10 PrzykBadowy zestaw zadaD z fizyki i astronomii Poziom rozszerzony Zadanie 5. Prawo Hubble a (10 pkt) AmerykaDski astronom Edwin Hubble analizujc warto[ci prdko[ci oddalania si galaktyk i ich odlegBo[ci od Ziemi, ustaliB, |e te wielko[ci zwizane s ze sob zale|no[ci, która zostaBa nazwana pózniej prawem Hubble a: v = H Å" r gdzie: v  prdko[ oddalania si galaktyk od Ziemi, km H  staBa Hubble a, H H" 75 , s Å" Mps r  odlegBo[ galaktyki od Ziemi. (Mps  megaparsek, jednostka odlegBo[ci, 1 parsek H" 3,09Å"1016 m ) 5.1 (1 pkt) Oblicz warto[ prdko[ci oddalania si od Ziemi galaktyki odlegBej od niej o 10 Mps. 5.2 (3 pkt) Oblicz rozmiary Wszech[wiata, wiedzc, |e najdalsze obserwowane galaktyki oddalaj si z prdko[ci o warto[ci 0,95 c (przez c oznaczono warto[ prdko[ci [wiatBa w pró|ni). Wynik podaj w megaparsekach. PrzykBadowy zestaw zadaD z fizyki i astronomii 11 Poziom rozszerzony 5.3 (3 pkt) Oszacuj wiek Wszech[wiata. Wynik podaj w latach. Dla uproszczenia obliczeD przyjmij, |e galaktyka oddala si od Ziemi z prdko[ci o staBej warto[ci oraz skorzystaj z zale|no[ci r = v Å" t . 12 PrzykBadowy zestaw zadaD z fizyki i astronomii Poziom rozszerzony 5.4 (3 pkt) Analiza widma [wiatBa wysyBanego przez oddalajce si galaktyki prowadzi do stwierdzenia zmian dBugo[ci odbieranych fal (zjawisko Dopplera dla fal [wietlnych). Galaktyki oddalaj si od Ziemi z tak du|ymi warto[ciami prdko[ci, |e nale|y uwzgldnia efekty relatywistyczne. Wzgldna zmiana dBugo[ci fali okre[lona jako z opisana jest zwizkiem: gdzie: v c  warto[ prdko[ci [wiatBa w pró|ni, 1+ ”» c v  warto[ prdko[ci oddalania si galaktyki od Ziemi, z = = - 1 v » »  dBugo[ fali emitowana przez galaktyk, 1- c ”»  zmiana dBugo[ci fali spowodowana oddalaniem si galaktyk Oblicz warto[ prdko[ci oddalania si galaktyki, dla której parametr z = 4. PrzykBadowy zestaw zadaD z fizyki i astronomii 13 Poziom rozszerzony BRUDNOPIS

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
MATURA GRU2007 Fizyka PR
fizyka pr
Fizyka PR
Fizyka 1 PR
Fizyka PR
fizyka pr rozw?008
Fizyka PR
fizyka pr (3)
Fizyka PR
fizyka pr 11
Fizyka 3 PR
Fizyka PR
fizyka pr
fizyka pr klucz
fizyka pr klucz

więcej podobnych podstron