��Informatyka Europejczyka. Informatyka. Program nauczania dla szk�� ponadgimnazjalnych Autorzy: Danuta Korman, Gra�yna Zawadzka ISBN: 978-83-246-1074-7 Format: 122�194, stron: 88 Rozw�j nowych technologii post�puje dziS
w tak niezwykle dynamicznym tempie, �e rozwi�zania informatyczne, kt�re jeszcze ca�kiem niedawno znane by�y tylko nielicznym, dziS
dost�pne s� dla ka�dego. Przygotowanie uczni�w do sprawnego funkcjonowania w nowoczesnym spo�ecze�stwie informacyjnym jest niezwykle istotnym i odpowiedzialnym zadaniem. Odpowiednie ukierunkowanie ich zainteresowa� oraz przeprowadzenie przez meandry technologii informacyjnej i informatyki ma ogromny wp�yw na to, jak postrzegaj� oni korzyS
ci i zagro�enia zwi�zane ze S
wiatem komputer�w i sieci.  Informatyka Europejczyka. Informatyka. Program nauczania informatyki w szko�ach ponadgimnazjalnych zawiera kompleksowe om�wienie zada� stawianych przed nauczycielami w zwi�zku z edukacj� informatyczn� w procesie kszta�cenia m�odych ludzi. W ksi��ce opisano podstawy programowe i cele kszta�cenia, wymagania egzaminacyjne i zadania szko�y. W kolejnych rozdzia�ach przedstawiono treS
ci nauczania w zakresie podstawowym i rozszerzonym oraz sposoby oceniania wiedzy uczni�w. Om�wiono r�wnie� zakres ewentualnych modyfikacji programu nauczania. " Charakterystyka programu nauczania " Podstawa programowa i wymagania egzaminacyjne " Cele edukacyjne i treS
ci nauczania " Zadania szko�y w zakresie edukacji informatycznej " Ramowy podzia� materia�u nauczania " TreS
ci nauczania na poziomach podstawowym i rozszerzonym " Metody kontroli i oceny osi�gni�� uczni�w Odpowiednia baza programowa pozwoli nauczycielom przygotowa� uczni�w do S
wiadomego �ycia w nowoczesnym spo�ecze�stwie. Spis tre ci 1. Informatyka a technologia informacyjna 5 2. Charakterystyka i za o enia programu 8 3. Podstawa programowa kszta cenia og�lnego w zakresie informatyki dla szk� ponadgimnazjalnych 12 4. Standardy wymaga egzaminacyjnych z informatyki 14 5. Cele kszta cenia i wychowania 17 6. Procedury osi gania cel�w 26 7. Zadania szko y w zakresie edukacji informatycznej 30 8. Ramowy podzia materia u nauczania 32 9. Tre ci nauczania i przewidywane osi gni cia uczni�w 34 10. Metody kontroli i oceny osi gni uczni�w 75 11. Zakres mo liwych modyfikacji programu nauczania 83 CELE KSZTA CENI A I WYCHOWANI A 17 Tabela 4.3. Standardy wymaga egzaminacyjnych z informatyki w zakresie tworzenia informacji POZIOM PODSTAWOWY POZIOM ROZSZERZONY 1. tworzy specyfikacj problemu, jak na poziomie podstawowym oraz: proponuje i analizuje jego 1. projektuje i przeprowadza rozwi zanie, wszystkie etapy na drodze do 2. formu uje informatyczne otrzymania informatycznego rozwi zanie problemu rozwi zania problemu, przez dob�r algorytmu oraz 2. wykorzystuje metody odpowiednich struktur danych informatyki w rozwi zywaniu i realizuje je w wybranym j zyku problem�w, programowania, 3. uzasadnia poprawno , 3. projektuje relacyjne bazy danych z o ono i efektywno i wykorzystuje do ich realizacji rozwi zania problemu, system bazy danych, 4. projektuje relacyjne bazy danych 4. wykorzystuje r� norodne r�d a i proste aplikacje bazodanowe, i zasoby informacji do tworzenia 5. tworzy dokumenty sieciowe dokument�w tekstowych i multimedialne z u yciem i multimedialnych. zaawansowanych technik, w tym programowania, 6. opisuje nowe zastosowania narz dzi informatyki i antycypuje ich konsekwencje dla ycia spo ecznego, gospodarczego (korzy ci i zagro enia). 5. Cele kszta cenia i wychowania Cele kszta cenia i wychowania Uczniowie przechodz cy przez kolejne etapy edukacji informatycz- nej powinni nie tylko pog bia swoj wiedz , ale tak e rozwija za- interesowania i umiej tno ci pozwalaj ce mi dzy innymi na: sprawne pos ugiwanie si zaawansowanymi rodkami, narz dziami i metodami informatyki; korzystanie z us ug sieci komputerowych; wyszukiwanie informacji w bazach danych i tworzenie prostych relacyjnych baz danych; formu owanie sytuacji problemowej, jej modelowanie i projektowanie rozwi zania z u yciem technologii informacyjnej oraz metod informatyki; 18 INFORMATYKA. PROGRAM NAUCZANI A ocenianie wybranych w asno ci uzyskanych rozwi za oraz dokumentowanie tych rozwi za ; wykorzystywanie sieci do publikowania w asnych materia �w oraz zbierania i przetwarzania danych; planowanie wsp� pracy i zespo owe wykonywanie projekt�w informatycznych; ocenianie korzy ci oraz dostrzeganie etycznych i spo ecznych aspekt�w rozwoju zastosowa informatyki. Nie wolno jednak zapomina o realizacji cel�w wychowawczych. Przestrzeganie ustalonych zachowa oraz przyj tych zasad jest bar- dzo wa ne w spo ecze stwie informacyjnym, yj cym w wiecie techniki komputerowej i r� norodnych informacji. 5.1. Cele edukacyjne Podstawowym celem edukacyjnym jest przygotowanie ucznia do zaawansowanego stosowania rodk�w, narz dzi i metod technolo- gii informacyjnej oraz informatyki w r� nych dziedzinach ycia i kolejnych etapach kszta cenia. Jest to wi c d enie do wykszta cenia os�b sprawnie funkcjonuj cych w wiecie informacyjnym, nabycia przez nich umiej tno ci wykorzystywania technik komunikacji i ko- rzystania z informacji, a tak e wspomagania ich w przygotowywaniu si do doros ego ycia, wiadomego wyboru kierunku i dalszej nauki w zakresie informatyki (lub dziedziny pokrewnej). Wa nym celem edukacyjnym jest ponadto wykszta cenie umie- j tno ci samodzielnego korzystania z komputera i zastosowa in- formatyki przy realizacji wybranych zada edukacyjnych oraz innych cel�w poznawczych. Chodzi tu o nauk wiadomego i sprawnego pos ugiwania si komputerem, a tak e narz dziami i metodami informatyki. Wa ne jest r�wnie wskazanie mu drogi do celowego i odpowiedzialnego tworzenia warsztatu pracy intelektualnej. Kolejnym celem edukacyjnym jest przygotowanie ucznia do wiadomego wyboru kierunku dalszego kszta cenia w zakresie in- formatycznym lub innych, pokrewnych dziedzinach. 5.1.1. Og�lne cele edukacyjne  kszta cenie w zakresie podstawowym Tabela 5.1. Og�lne cele edukacyjne kszta cenia w zakresie podstawowym DZIA OG�LNE CELE EDUKACYJNE Analizowanie i formu owanie informatycznych rozwi za prostych problem�w z r� nych ALGORYTMIKA dziedzin przez dob�r odpowiedniego algorytmu i struktury danych oraz realizacj I PROGRAMOWANIE w wybranym j zyku programowania. Znajomo podstawowych algorytm�w i stosowanie ich przy realizacji zada . Znajomo i umiej tno stosowania podstawowych technik algorytmicznych. Stosowanie podstawowych struktur danych przy realizacji algorytm�w. Znajomo zasad strukturalizacji program�w. Konstruowanie algorytm�w zgodnie z podan specyfikacj . Wykonywanie podstawowych operacji na plikach z wykorzystaniem polece plikowych. Okre lanie podstawowych w asno ci algorytm�w, takich jak sko czono , z o ono obliczeniowa, efektywno . Konstruowanie program�w w wybranym j zyku programowania wysokiego poziomu. Korzystanie z wybranego rodowiska programistycznego do zapisywania, uruchamiania i testowania program�w. Realizacja niewielkich projekt�w programistycznych. Znajomo sposob�w reprezentowania danych liczbowych w komputerze i system�w liczbowych wykorzystywanych w informatyce. C E L E K S Z T A CE NI A I WY CHOWA NI A 19 DZIA OG�LNE CELE EDUKACYJNE Znajomo podstawowych form organizacji informacji w bazach danych. BAZY DANYCH Znajomo podstawowych poj zwi zanych z relacyjnymi bazami danych. Projektowanie prostych relacyjnych baz danych. Umiej tno czenia tabel odpowiednimi typami relacji. Umiej tno okre lania podstawowych w a ciwo ci danych gromadzonych w bazie. Znajomo metod wyszukiwania i przetwarzania informacji w relacyjnych bazach danych. Umiej tno doboru odpowiedniego programu narz dziowego do rozwi zania zadania. Wyszukiwanie informacji w relacyjnych bazach danych z u yciem j zyka zapyta . Definiowanie kryteri�w wyszukiwania oraz podsumowa danych w bazie danych. Umiej tno stosowania graficznej prezentacji informacji. Realizacja niewielkich projekt�w bazodanowych. Umiej tno sprawnego i odpowiedzialnego korzystania z multimedi�w. MULTIMEDIA Umiej tno przetwarzania informacji w r� nej postaci, w tym wizualnej i d wi kowej. Umiej tno tworzenia w asnych materia �w multimedialnych. Znajomo poj kompresji stratnej i bezstratnej. Rozr� nianie oraz znajomo wad i zalet grafiki wektorowej i rastrowej. Umiej tno tworzenia grafiki wektorowej i 3D. Znajomo reprezentacji danych nieliczbowych w komputerze. 20 I NF OR MAT Y K A . P R O GR A M NAU C Z ANI A Znajomo budowy i dzia ania sieci komputerowych. SYSTEMY I SIECI KOMPUTEROWE Znajomo us ug sieciowych i sprawne z nich korzystanie. Umiej tno tworzenia i publikowania w sieci w asnych materia �w. Znajomo zagro e zwi zanych z prac komputera w sieci oraz sposob�w zabezpieczania si przed nimi. Znajomo podstawowych zada systemu operacyjnego. Wskazywanie korzy ci wynikaj cych z rozwoju i wszechstronnego wykorzystania ASPEKTY ETYCZNE, informatyki w r� nych dziedzinach ycia. PRAWNE I SPO ECZNE W ZASTOSOWANIACH Znajomo i przestrzeganie przepis�w prawnych dotycz cych ochrony w asno ci INFORMATYKI. TENDENCJE intelektualnej. W ROZWOJU INFORMATYKI Przestrzeganie zasad etyki. C E L E K S Z T A CE NI A I WY CHOWA NI A 21 5.1.2. Og�lne cele edukacyjne  kszta cenie w zakresie rozszerzonym Tabela 5.2. Og�lne cele edukacyjne kszta cenia w zakresie rozszerzonym DZIA OG�LNE CELE EDUKACYJNE Analizowanie i formu owanie informatycznych rozwi za prostych i umiarkowanie z o onych ALGORYTMIKA problem�w z r� nych dziedzin przez dob�r odpowiedniego algorytmu i struktury danych oraz I PROGRAMOWANIE realizacj w wybranym j zyku programowania. Znajomo podstawowych i z o onych algorytm�w oraz stosowanie ich przy realizacji zada . Znajomo i umiej tno stosowania podstawowych oraz zaawansowanych technik algorytmicznych. Stosowanie odpowiednich struktur danych przy realizacji algorytm�w. Znajomo i umiej tno stosowania zasad strukturalizacji program�w. Konstruowanie algorytm�w przez projektowanie i realizacj wszystkich kolejnych etap�w prowadz cych do otrzymania poprawnego rozwi zania postawionego problemu. Konstruowanie prostych baz danych z wykorzystaniem operacji na plikach. Okre lanie, analizowanie i uzasadnianie w asno ci algorytm�w, w tym poprawno ci, z o ono ci obliczeniowej (czasowej i pami ciowej), efektywno ci, sko czono ci oraz optymalno ci. Konstruowanie program�w w wybranym j zyku programowania wysokiego poziomu. Korzystanie z wybranego rodowiska programistycznego do zapisywania, uruchamiania i testowania program�w. Planowanie i realizacja indywidualnych oraz zespo owych projekt�w programistycznych. Znajomo , charakteryzowanie i stosowanie sposob�w reprezentowania danych liczbowych w komputerze oraz system�w liczbowych wykorzystywanych w informatyce. 22 I NF OR MAT Y K A . P R O GR A M NAU C Z ANI A Znajomo form organizacji informacji w bazach danych. BAZY DANYCH Znajomo podstawowych poj zwi zanych z relacyjnymi bazami danych. Umiej tno doboru odpowiedniego programu narz dziowego do rozwi zania zadania. Projektowanie relacyjnych, wielotabelowych baz danych z uwzgl dnieniem odpowiednich relacji oraz kontroli integralno ci danych. Umiej tno okre lania zaawansowanych w a ciwo ci danych gromadzonych w bazie. Znajomo metod wyszukiwania i przetwarzania informacji w relacyjnych bazach danych. Zaawansowane wyszukiwanie informacji w relacyjnych bazach danych z u yciem j zyka zapyta . Definiowanie z o onych kryteri�w wyszukiwania oraz podsumowa danych w bazie danych. Umiej tno stosowania graficznej prezentacji informacji i ich podsumowa . Planowanie wsp� pracy i zespo owe wykonywanie projektu relacyjnej bazy danych. Umiej tno sprawnego i odpowiedzialnego korzystania z multimedi�w. MULTIMEDIA Umiej tno przetwarzania informacji w r� nej postaci, w tym wizualnej i d wi kowej. Umiej tno tworzenia w asnych materia �w multimedialnych. Znajomo metod kompresji plik�w multimedialnych. Znajomo poj kompresji stratnej i bezstratnej. Rozr� nianie oraz znajomo wad i zalet grafiki wektorowej i rastrowej. Umiej tno tworzenia zaawansowanych animacji z wykorzystaniem element�w programowania. Znajomo reprezentacji danych nieliczbowych w komputerze. Umiej tno zespo owego tworzenia opracowa i publikacji multimedialnych. C E L E K S Z T A CE NI A I WY CHOWA NI A 23 DZIA OG�LNE CELE EDUKACYJNE Znajomo budowy i dzia ania oraz eksploatacja sieci komputerowych. SYSTEMY I SIECI KOMPUTEROWE Znajomo us ug w sieciach komputerowych i sprawne korzystanie z nich. Umiej tno wykorzystywania sieci do publikowania w asnych materia �w oraz gromadzenia danych. Umiej tno tworzenia i publikowania w sieci w asnych materia �w oraz opracowa multimedialnych z wykorzystaniem element�w programowania. Znajomo zagro e zwi zanych z prac komputera w sieci oraz sposob�w zabezpieczania si przed nimi. Znajomo podstawowych zada systemu operacyjnego. Wskazywanie korzy ci wynikaj cych z rozwoju i wszechstronnego wykorzystania informatyki ASPEKTY ETYCZNE, w r� nych dziedzinach ycia. PRAWNE I SPO ECZNE Znajomo i przestrzeganie przepis�w prawnych dotycz cych ochrony w asno ci intelektualnej. W ZASTOSOWANIACH Przestrzeganie zasad etyki. INFORMATYKI. Znajomo najnowszych osi gni w zakresie technik informatycznych i tendencji w dalszym TENDENCJE ich rozwoju. W ROZWOJU INFORMATYKI Znajomo wielu zastosowa komputer�w w r� nych dziedzinach ycia. 24 I NF OR MAT Y K A . P R O GR A M NAU C Z ANI A