plik


I Ustawa o przeciwdziaBaniu przemocy w rodzinie Komentarz 1 I 2 I Sylwia Spurek Ustawa o przeciwdziaBaniu przemocy w rodzinie Komentarz Warszwa 2008 3 I Stan prawny na 1 sierpnia 2008 r. Recenzja: dr hab. Monika PBatek Wydawca: Ewa Wysocka Redakcja: Maciej DzicioBowski Korekta: Katarzyna SzubiDska SkBad, Bamanie: JustLuk, Justyna SzumieB, Aukasz Drzewiecki Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2008 ISBN: 978-83-7601-284-1 Wydane przez: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. Redakcja Ksi|ek 01-231 Warszawa, ul. PBocka 5a tel. (022) 535 80 00 31-156 Krakw, ul. Zacisze 7 tel. (012) 630 46 00 e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl www.wolterskluwer.pl Ksigarnia internetowa www.profinfo.pl 4 Spis tre[ci SpiS tre[ci Wykaz skrtw................................................................................................9 SBowo wstpne...............................................................................................11 Wprowadzenie ..............................................................................................13 1. Przemoc w rodzinie  zjawisko, mity i stereotypy ................................13 2. Przemoc w rodzinie w liczbach ..............................................................16 3. Midzynarodowe akty prawne i inne dokumenty dotyczce przeciwdziaBania przemocy w rodzinie ..................................................21 3.1. Uwagi oglne ...................................................................................21 3.2. Organizacja Narodw Zjednoczonych...........................................23 3.3. Rada Europy ....................................................................................33 3.4. Unia Europejska ..............................................................................38 4. Austriackie regulacje w zakresie przeciwdziaBania przemocy w rodzinie.................................................................................................41 5. Geneza ustawy o przeciwdziaBaniu przemocy w rodzinie ...................46 Komentarz do ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziaBaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493) ......53 PreambuBa ....................................................................................................53 Art. 1. [Zakres ustawy].........................................................................57 Art. 2. [Definicje poj ustawowych]..................................................59 Art. 3. [Zakres dziaBaD adresowanych do osb dotknitych przemoc w rodzinie] ................................................................68 Art. 4. [Zakres dziaBaD adresowanych do osb stosujcych przemoc w rodzinie]..................................................................69 5 Spis tre[ci Art. 5. [Upowa|nienie do wydania rozporzdzenia w sprawie standardu podstawowych usBug [wiad- czonych przez specjalistyczne o[rodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie oraz szczegBowych kierunkw prowadzenia oddziaBywaD korekcyjno- edukacyjnych] ...........................................................................72 Art. 6. [Zadania administracji w zakresie... przeciwdziaBania przemocy w rodzinie] ................................................................76 Art. 7. [Zadania wojewody] .................................................................87 Art. 8. [Zadania ministra wBa[ciwego do spraw... zabezpie- czenia spoBecznego]..................................................................90 Art. 9. [WspBpraca organw administracji z podmiota- mi pozarzdowymi] ..................................................................92 Art. 10. [Krajowy Program PrzeciwdziaBania Przemocy w Rodzinie] .............................................................................102 Art. 11. [Sprawozdanie z realizacji Krajowego Programu... PrzeciwdziaBania Przemocy w Rodzinie] ..............................113 Art. 12. [Obowizek zawiadomienia o podejrzeniu... popeB- nienia przestpstwa... z u|yciem przemocy wobec czBonkw rodziny]...................................................................121 Art. 13. [Dodatkowe elementy orzeczenia sdu... w przy- padku zastosowania art. 72 1 pkt 7a i 7b k.k.]...................134 Art. 14. [Warunkowy dozr Policji] ....................................................139 Art. 15. [Nowelizacja kodeksu karnego] ............................................155 Art. 16. [Nowelizacja ustawy o pomocy spoBecznej]..........................169 Art. 17. [Termin wej[cia w |ycie].........................................................175 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziaBaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493)  tekst .............................................................179 Rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki SpoBecznej z dnia 6 lipca 2006 r. w sprawie standardu podstawowych usBug [wiadczonych przez specjalistyczne o[rodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, a tak|e szczegBowych kierunkw prowadzenia oddziaBywaD korekcyjno-edukacyjnych (Dz. U. Nr 127, poz. 890) ...........................................................................187 6 Spis tre[ci Krajowy Program PrzeciwdziaBania Przemocy w Rodzinie ...................191 Zarzdzenie nr 162 Komendanta GBwnego Policji z dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie metod i form wykonywania przez Policj zadaD w zwizku z przemoc w rodzinie w ramach procedury  Niebieskie Karty ..................................................................233 Bibliografia .................................................................................................245 Skorowidz przedmiotowy...........................................................................251 7 Spis tre[ci 8 Wykaz skrtw WYKAZ SKRTW CBOS  Centrum Badania Opinii SpoBecznej d.u.f.p.  dawna ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finan- sach publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 12, poz. 148 z pzn. zm.) Dz. U.  Dziennik Ustaw Dz. Urz. KGP  Dziennik Urzdowy Komendy GBwnej Policji Dz. Urz. UE L  Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej seria L Dz. Urz. UE C - Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej seria C Dz. Urz. WE L - Dziennik Urzdowy Wsplnot Europejskich seria L k.c.  ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.  Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z pzn. zm.) k.k.  ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.  Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z pzn. zm.) k.k.w.  ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.  Kodeks karny wy- konawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557 z pzn. zm.) Konstytucja RP - ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r.  Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z pzn. zm.) Konwencja z 1950 r. - Konwencja o ochronie praw czBowieka i podstawo- wych wolno[ci, sporzdzona w dniu 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z pzn. zm.) Konwencja z 1979 r., - Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dys- kryminacji kobiet z dnia 18 grudnia 1979 r. (Dz. U. CEDAW z 1982 r. Nr 10, poz. 71) Konwencja z 1989 r. - Konwencja o prawach dziecka z dnia 20 listo- pada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 z pzn. zm.) 9 Wykaz skrtw k.p.  ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r.  Kodeks pra- cy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z pzn. zm.) k.p.c.  ustawa z dnia 17 listopada 1964 r.  Kodeks po- stpowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z pzn. zm.) k.p.k.  ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.  Kodeks po- stpowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z pzn. zm.) k.r.o.  ustawa z dnia 25 lutego 1964 r.  Kodeks rodzinny i opiekuDczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z pzn. zm.) KZS  Krakowskie Zeszyty Sdowe. Orzeczenia Sdu Apelacyjnego w Krakowie w sprawach karnych M.P.  Monitor Polski MPPGSiK  Midzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Spo- Becznych i Kulturalnych z dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 169) MPPOiP  Midzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Poli- tycznych z dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167) OBOP  O[rodek Badania Opinii Publicznej OJ  Official Journal ONZ  Organizacja Narodw Zjednoczonych PiP  PaDstwo i Prawo Prok. i Pr.  Prokuratura i Prawo Prz. Sejm.  Przegld Sejmowy PS  Przegld Sdowy St. Praw.  Studia Prawnicze u.p.p.w.  ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o dziaBalno[ci po- |ytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z pzn. zm.) u.p.s.  ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spoBecz- nej (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728) UE  Unia Europejska WPP  Wojskowy Przegld Prawniczy 10 SBowo wstpne SBowo wStpne Przemoc w rodzinie stanowi jeden z powa|niejszych problemw wspBczesnych paDstw na caBym [wiecie. PrzeciwdziaBanie temu zja- wisku powinno wic zajmowa priorytetowe miejsce w[rd zadaD organw paDstwa. Szczegln wag, jak paDstwo polskie przykBa- da do zwalczania tego zjawiska, miaBa demonstrowa ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziaBaniu przemocy w rodzinie. Ustawa uchwalona przez Sejm RP stanowi kompromis pomidzy celami zaBo|onymi na pierwszym etapie jej przygotowywania a wt- pliwo[ciami co do konstytucyjno[ci niektrych projektowanych prze- pisw. W Komentarzu, poprzez przedstawienie informacji i danych na temat zjawiska przemocy w rodzinie, midzynarodowych aktw prawnych odnoszcych si do jego zwalczania, a tak|e austriackiej ustawy o ochronie przed przemoc, ktra miaBa posBu|y polskie- mu ustawodawcy za wzr w projektowaniu ustawy, jak rwnie| po- przez obszerne komentarze do poszczeglnych przepisw ustawy, staram si wyja[ni wtpliwo[ci pojawiajce si podczas prac nad projektem ustawy i po jej uchwaleniu. Mam nadziej, |e dziki temu Komentarz oka|e si przydatny dla osb, ktre realizuj zadania zwizane z przeciwdziaBaniem przemocy w rodzinie, w szczeglno- [ci w ramach administracji rzdowej i samorzdowej, w sdach, pro- kuraturze, Policji oraz w organizacjach pozarzdowych, a tak|e dla pracownikw naukowych i studentw. 11 SBowo wstpne Jednocze[nie pragn podzikowa za pomoc w przygotowaniu Komentarza prokuratorowi Andrzejowi Augustyniakowi - za prak- tyczne spojrzenie, Renacie Durdzie, szefowej Oglnopolskiego Pogo- towia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie  Niebieska Linia - za cenne wskazwki i wielk gotowo[ dzielenia si swoj wiedz, Krzyszto- fowi Zmiszkowi - za inspiracj i motywacj oraz Marcinowi Ana- szewiczowi - za krytyczne uwagi i kreatywne podpowiedzi, a tak|e wielu innym osobom, bez ktrych ten Komentarz nie powstaBby. Sylwia Spurek 12 1. Przemoc w rodzinie  zjawisko, mity i stereotypy wprowadzenie 1. Przemoc w rodzinie  zjawisko, mity i stereotypy Dla skutecznego przeciwdziaBania przemocy w rodzinie, w szcze- glno[ci wBa[ciwego okre[lenia zadaD organw paDstwa, w tym orga- nw [cigania i wymiaru sprawiedliwo[ci, konieczna jest [wiadomo[ specyfiki zjawiska oraz wiedza na temat cyklu przemocy w rodzi- nie oraz sytuacji psychologicznej osb jej do[wiadczajcych, szcze- glnie |e z przemoc w rodzinie wi|e si szereg mitw i stereoty- pw, z pewno[ci utrudniajcych walk z tym zjawiskiem. Poni|ej wskazane zostan najbardziej istotne informacje i fakty, uzasadnia- jce potrzeb podejmowania przez organy paDstwa w odniesieniu do przemocy w rodzinie specjalnych dziaBaD, jak rwnie| dotyczce mitw i stereotypw funkcjonujcych na temat przemocy w rodzi- nie, ktre czsto uniemo|liwiaj skuteczn reakcj przedstawicieli tych organw. Przemoc w rodzinie, inaczej zwana przemoc domow, to nie tylko przemoc fizyczna, lecz tak|e psychiczna, seksualna lub ekono- miczna. Wbrew stereotypom ma ona miejsce nie tylko w rodzinach z tzw. marginesu spoBecznego, lecz tak|e w tych dobrze sytuowa- nych, uwa|anych za  normalne i wystpuje we wszystkich grupach spoBecznych. Przemoc w rodzinie nie jest zachowaniem incydental- nym i zwykle powtarza si wedBug okre[lonego schematu. W cyklu przemocy wyr|ni mo|na: faz narastania napicia, w ktrej za- czyna pojawia si agresja, faz ostrej przemocy, w ktrej nastpu- 13 Wprowadzenie je wybuch tej agresji, oraz faz miodowego miesica, kiedy sprawca przeprasza i obiecuje popraw. Najcz[ciej to w fazie ostrej prze- mocy lub zaraz po niej ofiary poszukuj pomocy, wzywajc Policj lub uciekajc do schronisk. Natomiast w nastpnej fazie wycofuj si z kontaktu z osobami udzielajcymi pomocy, majc pozorne po- czucie odzyskiwania kontroli nad sytuacj1. To  wycofywanie , po- dobnie jak fakt dalszego pozostawania w zwizku ze sprawc, mo|e wydawa si niezrozumiaBe. Specjali[ci, tBumaczc takie zachowanie ofiar, najcz[ciej odwoBuj si do syndromu wyuczonej bezradno[ci lub do syndromu stresu pourazowego. Syndrom wyuczonej bezrad- no[ci w przypadku ofiar przemocy oznacza poddanie si i rezygna- cj z aktywno[ci, ktre ofiara podejmowaBa w celu poprawy sytuacji, a ktre okazaBy si nieskuteczne. Ofiara nabiera wwczas przeko- nania, |e nie mo|e nic zrobi, aby zapewni sobie bezpieczeDstwo, rezygnuje wic z kolejnych prb zmiany sytuacji2. Przy czym ofiary, wbrew do[ powszechnemu stereotypowi, podejmuj jednak wiele dziaBaD w celu poprawy swojej sytuacji. Po pierwsze, ofiary podejmu- j dziaBania adresowane do sprawcy, np. podejmuj rozmow, unikaj ataku poprzez wyj[cie z domu, ukrywaj si i uciekaj ju| w trakcie ataku. Po drugie, podejmuj dziaBania polegajce na poszukiwaniu pomocy na zewntrz, rozmawiajc na temat doznawanej przemocy z krewnymi, znajomymi, ssiadami, kontaktujc si z Policj i orga- nizacjami udzielajcymi pomocy ofiarom przemocy3. Najbardziej za[ drastyczn reakcj ofiary jest odwzajemnienie przemocy i zabicie sprawcy, po wielu latach stosowanej przez niego przemocy4. Sytu- acj ofiary czsto porwnuje si rwnie| do sytuacji ofiar zamachw terrorystycznych, przy czym ofiara przemocy w rodzinie pozostaje w stanie zagro|enia |ycia zazwyczaj przez du|o dBu|szy okres czasu, a sprawc nie jest obcy terrorysta, a najbli|szy jej czBowiek5. Anali- 1 H.D. Sasal, Przewodnik do procedury interwencji wobec przemocy w rodzinie, War- szawa 2005, s. 29-30. 2 Ibidem, s. 31-35. 3 Ibidem, s. 36-38. 4 S.D. Herzberger, Przemoc domowa. Perspektywa psychologii spoBecznej, Warszawa 2002, s. 69; szerzej zob. M. Budyn-Kulik, Zabjstwo tyrana domowego. Studium praw- nokarne i wiktymologiczne, Lublin 2005; U. Nowakowska, Ofiary i zabjczynie, Prawo i PBe 2002, nr 1, s. 8 i n. 5 H.D. Sasal, Przewodnik& ., s. 35. 14 1. Przemoc w rodzinie  zjawisko, mity i stereotypy zujc sytuacj ofiary, nale|y wzi pod uwag, |e zastraszona przez sprawc ma ona jednak nadziej na zmian przez niego zachowania. Ponadto czsto wstydzi si swojej sytuacji, jest zale|na ekonomicznie od sprawcy lub zostaje z nim  ze wzgldu na dzieci 6. Ofiary czsto uwa|aj, |e przemoc jest ich prywatnym problemem, a stereotyp ten mo|e by podtrzymywany przez zachowanie przedstawicieli szero- ko rozumianych organw paDstwa. Utwierdza to ofiary w przekona- niu o braku mo|liwo[ci otrzymania wsparcia i ochrony7. Co za tym idzie, kluczow rol w przeciwdziaBaniu przemocy w rodzinie od- grywa Policja, o czym bdzie mowa w dalszej cz[ci niniejszej pu- blikacji. Podczas gdy zachowania i decyzje ofiar mog wydawa si irracjonalne8, sprawcy w sposb bardzo logiczny potrafi tBumaczy swoje zachowanie, przy czym najcz[ciej przedstawiaj je jako akt sBusznego ukarania ofiary lub kwestionuj swoj odpowiedzialno[. Nie przyznaj rwnie|, |e ich zachowanie stanowi nie tylko akt agre- sji, lecz jest rwnie| mechanizmem sprawowania wBadzy i kontro- li, a tak|e narzdziem caBkowitego podporzdkowania ofiary woli sprawcy9. Kobiety i dzieci, najcz[ciej padajce ofiarami przemocy w rodzinie, cigle bowiem jeszcze uznawane s za wBasno[, za[ m- |owie i rodzice  za osoby mogce dyscyplinowa innych czBonkw rodziny. W szeregu opracowaD odnoszcych si do przyczyn i zrdeB przemocy w rodzinie podkre[la si, |e to akceptacja dla hierarchicz- nej struktury spoBeczeDstwa powoduje, |e w ramach tej struktury funkcjonuj osoby, ktre wierz, |e maj prawo stosowa przemoc wobec pozostaBych czBonkw swojej rodziny10. Zgodnie z wynikami badaD opinii publicznej nadal cz[ Polakw zgadza si ze stereotypami dotyczcymi przemocy w rodzinie. 13% ankietowanych uwa|a, |e istniej okoliczno[ci, ktre usprawiedliwia- j przemoc w rodzinie, a 24% zgadza si z twierdzeniem, |e sprawca 6 Ibidem, s. 145. 7 S.D. Herzberger, Przemoc domowa..., s. 67. 8 Nie mo|na w szczeglno[ci oczekiwa od osoby, ktra przez dBugi okres czasu pozosta- waBa w stanie zagro|enia zdrowia i do[wiadczaBa przemocy, |e po przyjezdzie Policji natych- miast wystpi - solidarnie z funkcjonariuszami - przeciwko sprawcy. Szerzej A. Dearing, The Austrian Model of Counteracting Domestic Violence, materiaB niepublikowany otrzy- many od autora. 9 H.D. Sasal, Przewodnik& , s. 38-40. 10 S.D. Herzberger, Przemoc domowa& , s. 43. 15 Wprowadzenie przestanie stosowa przemoc, gdy trafi na wBa[ciwego partnera, ktry nie bdzie go prowokowaB; 16% Polakw stwierdza, |e je[li ofiara prze- mocy sama nie prosi o pomoc, nie nale|y si wtrca; z kolei co dru- gi respondent (49%) uwa|a, |e ofiary przemocy w rodzinie akceptuj swoj sytuacj11. 2. Przemoc w rodzinie w liczbach GBwnymi zrdBami danych na temat rozmiarw zjawiska prze- mocy w rodzinie s policyjne i sdowe statystyki, odnoszce si do zgBoszonych przypadkw oraz postpowaD, ktre zakoDczono w okre[lonych sprawach12. Analizujc problem przemocy w rodzi- nie, warto rwnie| sign do badaD opinii publicznej, w szczegl- no[ci w zakresie liczby osb do[wiadczajcych tej przemocy13. Dane Policji przedstawiaj liczb interwencji domowych doty- czcych przemocy w rodzinie oraz - pochodzce z procedury  Nie- bieskie Karty , uregulowanej zarzdzeniem nr 162 Komendanta GBwnego Policji z dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie metod i form wykonywania przez Policj zadaD w zwizku z przemoc w rodzi- nie w ramach procedury  Niebieskie Karty (Dz. Urz. KGP Nr 4, poz. 30) - liczby ofiar i sprawcw przemocy domowej. 11 Badanie TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki SpoBecznej Polacy wobec zjawi- ska przemocy w rodzinie oraz opinie ofiar, sprawcw i [wiadkw o wystpowaniu i oko- liczno[ciach wystpowania przemocy w rodzinie, Warszawa, pazdziernik 2007, www.mpips. gov.pl. 12 Nale|y zwrci uwag na fakt, |e statystyka policyjna i sdowa to odrbne od siebie sys- temy, a co za tym idzie trudno jest ustali, ilu sprawcw przestpstw stwierdzonych, ktre wskazane s w statystyce policyjnej, zostaBo osdzonych i jakie orzeczenia zapadBy. Szerzej B. GruszczyDska, Przemoc wobec kobiet w Polsce. Aspekty prawnokryminologiczne, Warszawa 2007, s. 149. Jednocze[nie jednak zastanawia porwnanie liczby sprawcw przemocy w rodzi- nie, podawanej wedBug  Niebieskiej Karty , oraz liczby postpowaD prowadzonych w sdzie  czterokrotnie ni|szej. 13 Warto wspomnie tak|e o badaniach przeprowadzonych w ramach International Vio- lence Against Women Survey, ktrych celem byBo m.in. ustalenie rozmiarw i rodzajw przemocy doznawanej w relacjach partnerskich. Wyniki badaD w Polsce wykazaBy, |e ponad 1/3 kobiet doznaBa w swoim |yciu przemocy fizycznej, seksualnej lub jednocze[nie obu ze strony m|czyzn, a 15% kobiet - przemocy ze strony swojego aktualnego lub byBego part- nera. Szerzej B. GruszczyDska, Przemoc wobec kobiet& , s. 58-62. 16 2. Przemoc w rodzinie w liczbach Liczba interwencji Policji dotyczcych przemocy w rodzinie, prze- kraczajca w 2006 r. 90 tys., zmniejszyBa si w 2007 r. do nieco ponad 80 tys., przy czym zwikszyBa si wwczas liczba interwencji domo- wych ogBem (tabela 1.1). To spowodowaBo, |e w 2007 r. liczba inter- wencji Policji dotyczcych przemocy w rodzinie stanowiBa okoBo 11% ogBu interwencji domowych, podczas gdy w latach poprzednich - okoBo 15%. Tabela 1.1. Liczba przeprowadzonych interwencji domowych Policji 2003 2004 2005 2006 2007 interwencje domowe ogBem 593 727 610 941 608 751 620 662 718 819 w tym dotyczce przemocy w rodzinie 85 512 92 495 96 773 96 099 81 403 yrdBo: Komenda GBwna Policji, www.kgp.gov.pl W 2007 r. nastpiB rwnie| spadek liczby ofiar przemocy, cho w latach poprzednich liczba ta rosBa, osigajc w 2006 r. ponad 157 tys., podobnie jak liczba sprawcw (ponad 90 tys.). Nadal ponad 50% ofiar stanowi kobiety (w 2007 r. - 58%). Drug pod wzgldem liczebno[ci grup s osoby do 18 roku |ycia (w 2007 r. - 35%). Pozo- staBe ofiary  w 2007 r. niespeBna 7% - to m|czyzni (tabela 1.2). Tabela 1.2. Liczba ofiar przemocy domowej wedBug  Niebieskiej Karty 2003 2004 2005 2006 2007 liczba ofiar przemocy domowej ogBem 137 299 150 266 156 788 157 854 130 682 w tym kobiety 80 185 88 388 91 374 91 032 76 162 w tym m|czyzni 7527 9214 10 387 10 313 8556 dzieci do lat 13 32 525 35 137 37 227 38 233 31 001 nieletni od 13 do 18 lat 17 062 17 527 17 800 18 276 14 963 yrdBo: Komenda GBwna Policji, www.kgp.gov.pl Najwiksz grup w[rd sprawcw przemocy w rodzinie w po- szczeglnych latach - ponad 95% - stanowi m|czyzni, kobiety to nieco ponad 4%, nieletni  niespeBna 1% (tabela 1.3). 17 Wprowadzenie Tabela 1.3. Liczba sprawcw przemocy domowej 2003 2004 2005 2006 2007 liczba sprawcw przemocy do- 83 330 91 920 97 142 96 775 81 743 mowej ogBem w tym: kobiety 2861 3501 4153 4074 3632 m|czyzni 80 233 88 180 92 776 92 526 77 937 nieletni 236 239 213 175 170 yrdBo: Komenda GBwna Policji, www.kgp.gov.pl Z danych zebranych przez Policj wedBug  Niebieskiej Karty wy- nika wic, |e statystycznym sprawc przemocy w rodzinie jest m|- czyzna, a statystyczn ofiar - kobieta lub dziecko. Dane Policji przedstawiaj rwnie| liczb przestpstw stwier- dzonych14. Dla niniejszego opracowania zasadnicze znaczenie maj informacje na temat liczby przestpstw stwierdzonych z art. 207 k.k., bowiem zachowania skBadajce si na przemoc w rodzinie kwalifikowane s przede wszystkim z tego przepisu. ArtykuB 207 k.k. okre[la przestpstwo fizycznego lub psychicz- nego zncania si nad osob najbli|sz lub nad inn osob po- zostajc w staBym lub przemijajcym stosunku zale|no[ci od sprawcy, albo nad maBoletnim, lub osob nieporadn ze wzgl- du na jej stan psychiczny lub fizyczny, ktre zagro|one jest kar pozbawienia wolno[ci od 3 miesicy do lat 5. Kwalifikowany- mi typami zncania si s: dziaBanie sprawcy ze szczeglnym okrucieDstwem (art. 207 2 k.k.) oraz zncanie, ktrego na- stpstwem jest targnicie si pokrzywdzonego na wBasne |ycie (art. 207 3 k.k.)15. SzczegBowe dane liczbowe w zakresie prze- stpstw stwierdzonych z art. 207 k.k. w ostatnich 5 latach przed- stawia tabela 1.4. 14 Zgodnie z obja[nieniami poj w Policyjnej Statystyce Przestpstw przestpstwo stwier- dzone to zbrodnia lub wystpek [cigany z oskar|enia publicznego, objty postpowaniem przygotowawczym skierowanym przez Policj do prokuratury do zakoDczenia. 15 Przemoc w rodzinie, ktra ma charakter przemocy seksualnej, mo|e wyczerpywa zna- miona przestpstwa zgwaBcenia (art. 197 k.k.). 18 2. Przemoc w rodzinie w liczbach Tabela 1.4. Przestpstwa stwierdzone z art. 207 k.k. rok art. 207 1 art. 207 2 i 3 2007 22 561 239 2006 24 238 305 2005 22 450 202 2004 22 399 211 2003 23 166 222 yrdBo: Komenda GBwna Policji, www.kgp.gov.pl Warto wspomnie, |e Policja gromadzi rwnie| dane na temat liczby zabjstw z podziaBem na ich motywy. Brak jest sformuBowa- nia w tej statystyce motywu wyraznie odnoszcego si do przemo- cy w rodzinie, cho mo|na przypuszcza, |e zabjstwa popeBnione w wyniku tej przemocy mieszcz si w kategorii  nieporozumienia rodzinne . Kategoria ta obejmuje jednak zabjstwa, ktrych moty- wem byBy szeroko pojte nieporozumienia rodzinne, a nie tylko te czyny, ktre zostaBy popeBnione jako nastpstwo lub skutek przemo- cy domowej (tabela 1.5). Tabela 1.5. Art. 148 k.k. Dane statystyczne dotyczce liczby przestpstw stwierdzonych w odniesieniu do zabjstw o r|nych motywach Zabjstwa Motyw Motyw Motyw Motyw nie- Motyw Inny ogBem rabunkowy seksualny  na porozu- nieusta- motyw zlecenie mieD ro- lony dzinnych 2007 848 60 21 13 262 216 276 2006 816 83 22 6 261 180 257 2005 837 90 19 13 244 236 235 2004 980 124 25 13 310 244 215 2003 1039 121 33 25 271 267 322 yrdBo: Komenda GBwna Policji, www.kgp.gov.pl Z kolei statystyki sdowe pokazuj liczb orzeczeD sdowych wyda- nych w sprawach o zncanie si, w tym rodzaj orzeczenia oraz rodzaj i wymiar kary. W 2007 r. w I instancji osdzono 20 522 osoby oskar- 19 Wprowadzenie |one z art. 207 k.k., z czego 20 310 zostaBo oskar|onych z art. 207 1 k.k.16 W sumie w I instancji skazano 17 017 osb (83% osdzonych), a w ponad 94% przypadkw orzeczono kar pozbawienia wolno[ci (16 099 osb)17. Nale|y jednak wskaza, |e po pierwsze, wobec 99% skazanych na ten rodzaj kary orzeczono kar pozbawienia wolno- [ci w wymiarze nie wikszym ni| 2 lata. Po drugie, wykonanie tej kary zostaBo w wikszo[ci przypadkw (88%) warunkowo zawieszo- ne. Oznacza to, |e jedynie kilkana[cie procent osb uznanych za win- ne zncania skazano w I instancji na bezwzgldn kar pozbawienia wolno[ci. Ponadto, spo[rd wszystkich osdzonych w I instancji, 3% uniewinniono (564 osoby), w 5% przypadkw umorzono postpowa- nie (1117 osb), a w 9% (1816 osb) warunkowo umorzono postpo- wanie. Ze statystyk Ministerstwa Sprawiedliwo[ci wynika rwnie|, |e 1045 oskar|onych byBo przed wydaniem wyroku w I instancji tym- czasowo aresztowanych. Istotnym zrdBem informacji na temat zjawiska przemocy w ro- dzinie mog by rwnie| badania opinii publicznej. Nale|y mie jed- nak na uwadze, |e przemoc w rodzinie jest problemem trudnym do badania, bowiem agresja ze strony osb najbli|szych, je|eli nie mie[ci si w wyobra|eniu czBowieka o tym, co normalne i sBuszne, mo|e by wstydliwie ukrywan tajemnic, a pewne grupy respondentw mog w ogle przemilcza te zjawiska. Ofiarom przemocy Batwiej jest po- dawa przykBady osb pokrzywdzonych, ni| mwi o wBasnych do- [wiadczeniach18. Z wynikw badaD CBOS z 2005 r. wynika, |e 12% Polakw przynajmniej raz zostaBo uderzonych przez wspBmaB|on- ka (partnera, partnerk), a 27% badanych pozostajcych w staBym zwizku do[wiadczyBo wyzwisk, krzykw i agresji sBownej. Natomiast ponad 1/3 badanych (37%) zna przynajmniej jedn kobiet - ofiar przemocy swojego partnera19. 16 Sprawozdanie w sprawie osb osdzonych w pierwszej instancji (wedBug wBa[ci- wo[ci rzeczowej) za 2007 rok, Sdy Rejonowe, WydziaB Statystyki Ministerstwa Sprawie- dliwo[ci. 17 Inne kary to kara ograniczenia wolno[ci  702 osoby i grzywna samoistna  212 osb oraz [rodki poprawczo-wychowawcze  1 osoba. 18 Podkre[la to w swoich raportach z badaD CBOS, www.cbos.pl. 19 Badanie CBOS, Przemoc i konflikty w domu, Warszawa, luty 2005, www.cbos.pl. 20

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Komentarz
D20051493L USTAWA O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE
ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie 27,02,2015
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
ustawa o przeciwdz przemocy
przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
Swoboda przepływu kapitału a złota akcja Skarbu Państwa e book ebook demo
Status prawny wierzyciela w polskim postępowaniu naprawczym e book ebook demo
Program Przeciwdzialania Przemocy w Rodzinie
Skutki prawne separacji małżonków e book ebook demo
Ustawa o finansach publicznych z komentarzem do zmian ebook demo
Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji Komentarz ebook demo
Ustawa o pracownikach samorządowych komentarz ebook demo
Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych Komentarz ebook demo

więcej podobnych podstron