9990199491

są obsadzone przez atomy tlenu będące przyczyną słabej więzi między pakietami (a nawet odpychania). Taka budowa ułatwia wnikanie w przestrzenie międzypakietowe znacznej ilości kationów i wody, dlatego też montmorylonity wykazują duże zdolności do pęcznienia, co z kolei prowadzi do zmiany odległości międzypłaszczyznowych. Zdolność pęcznienia zależy od właściwości kationu wymiennego i od ciśnienia pary wodnej. Bardziej pęcznieją montmorylonity sodowe niż wapniowe czy magnezowe. Montmorylonit zalicza się do materiałów silnie hydrofilowych, co przejawia się ich wysoką wilgotnością, dużym pęcznieniem i dużą ściśliwością oraz do minerałów o dużej zdolności adsorpcyjnej i wymiany jonowej (rys. 2.5).

Minerały illitowe. Illit jest rozpowszechnionym składnikiem skał ilastych, zwłaszcza łupków ilastych tworzących się w środowisku morskim. Występuje również wśród produktów wietrzenia skaleni i innych glinokrzemianów. Stanowi dominującą część frakcji iłowej różnych pod względem genetycznym i litologicznym typów gruntów spoistych. Struktura krystaliczna jest trójwarstwowa typu montmorylonitu. W warstwach tetraedrychnych jony krzemu są zastępowane przez jony glinu, co powoduje powstawanie ujemnego ładunku pakietu. Ładunek ten jest kompensowany przez międzypakietowe jony potasu K⁺. W przestrzeni międzypakietowej mogą istnieć oprócz K⁺ jony Ca²⁺, Mg²⁺ i H⁺ (w małej ilości). W lukach oktaedrycznych jony Al³⁴ są zastępowane diadochowo (zdolność do zastępowania się jonów w sieci krystalicznej nazywa się diadochią) przez jony Fe³⁺, Mg²⁺,