zdolność prawna — oznacza możliwość bycia podmiotem praw lub obowiązków
zdolność do czynności prawnych — dana osoba może nabywać prawa lub zaciągać zobowiązania przez swoje własne działanie
Podmiotem prawa cywilnego jest każdy człowiek od momentu narodzin (osoba fizyczna — I podmiot). Zdolność prawna kończy się po śmierci osoby fizyczne). Potwierdzić zgon można drogą medyczną po sekcji, jak również drogą sądową.
Sądowe potwierdzenie zgonu:
• uznanie za zmarłego — osoba zaginęła i me ma o mej wiadomości przez ściśle określony czas (9 różnych okresów, np. 10 lat od ostatniej wiadomości o tej osobie; gdy miała ukończone 70 liczy się okres 5-letni; kiedy pojawi się jakikolwiek sygnał od zaginionej osoby okres trzeba liczyć odnowa)
■ stwierdzenie zgonu — śmierć jest niewątpliwa, jednak ciało nie zostało odnalezione — w tym przypadku nie trzeba czekać, aż okres w/w lOlat minie
Kiedy osoba uznana za zmarłąpoj awia się, musi w sądzie udowodnić swoją tożsamość. Po tych działaniach sąd uchyla uznanie za zmarłego /potwierdzenie zgonu. W przypadku gdymałżonek/ka osoby uznane) za zmarłą lub z potwierdzonym zgonem 2 raz wstąpi w związek małżeński, a zaginiony partner odnajdzie się, to drugie małżeństwo jest uznawane za obowiązujące, chyba, że współmałżonek/ka wiedział, że zaginiony (uznany za zmarłego) partner żyje.
Zdolność do czynności prawnych możemy zróżnicować ze względu na:
» wiek
- narodziny a 13 rok żyda — osoba fizyczna me ma żadnej zdolności do czynnośd prawnych -ukończony 13 rok życia do 18 r.ż. osoba fizyczna ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych (*wyjątek: zawarcie związku małżeńskiego w wypadku ciąży - kobieta po ukończeniu 161. po zgodzie sądu rodzinnego, ojciec dziecka musi być pełnoletni)
-po ukończeniu 18 roku żyda — pełna zdolność do czynnośd prawnych
*1 Nie da się stradć nabytej pełnoletniości w wypadku np. rozwiązania małżeństwa zawartego przez kobietę w lór.ż.
■ stan umysłowy
-całkowite ubezwłasnowolnienie - brak jakichkolwiek zdolności do czynnośd prawnych; może objąć osoby, które ukończyły 13r.ż., jest chora psychicznie, niedorozwinięta umysłowo lub posiada innego rodzaju zaburzenia psychiczne stwierdzone przez biegłych lekarzy, które me pozwalają jej kierować swoim postępowaniem -ubezwłasnowolnienie częściowe — ograniczona zdolność do czynności prawnych; obejmuje osoby pełnoletnie, chore psychicznie, niedorozwinięte umysłowo, chore, wymagające pomocy w prowadzeniu spraw życia codziennego
Osoby nie mające zdolności do czynności prawnych mogą zawierać umowy żyda codziennego powszechnie zawierane pod warunkiem, że me zostaną one rażąco pokrzywdzone.
Osoby z ograniczoną zdolnośdą do czynnośd prawnych mogą zawierać umowy życia codziennego powszechnie zawierane, rozporządzać swoim zarobkiem (*ew. sprzeciw sądu rodzinnego), dysponować przedmiotami oddanymi jej do swobodnego korzystania przez przedstawidela/opiekuna ustawowego (rodzica), zawierać umowy które nie są dla niej zobowiązujące ani rozporządzające (takowe tylko za zgodą prawnego opiekuna)
dobra osobiste — np. imię i nazwisko, pamiętnik, prawo do odpoczynku
Gdy ktoś chce naruszyć dobro osobiste możemy domagać się zaniechania narusz arna dobra osobistego.
Jeśli zostanie ono naruszone, możemy domagać się:
-odszkodowania (musimy wykazać poniesioną szkodę)
-zadośćuczynienia (wysokość jest nieweryfikowalna)
-przekazania kwoty na cele społeczne
-usunięcia skutków naruszenia (np. przeprosiny i publikacja prawdziwej informacji)
osoby prawne - Skarb Państwa, inne jednostki organizacyjne którym w ustawach przyznano osobowość prawną powstają w drodze rejestracji lub w drodze ustawy; ustają w drodze wykreślenia, uchylenia lub zmiany ustawy; każda osoba prawna ma zdolność prawną i zdolność do czynności prawnej; właściciele osoby prawnej me ponoszą osobistej