2208634236

Strona 1 z S

I. Heszen-Niejodek Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie

♦    Teoria stresu Selye’ego. Ogólny syndrom adaptacyjny (GAS - generał adaptatian syndrom): stadium reakcji alarmowej (mobilizacja sił obronnych), stadium odporności (przystosowania do stresora) i stadium wyczerpania (jeżeli stresar jest odpowiednio nasilany i działa przez dłuższy czas).

*    Krytyka teorii Selye’ego:

dowody na specyficzność reakcji arganizmnw odpowiedzi na konkretne czynniki szkodliwe, niedostateczne uwzględnianie czynników psychologicznych (szcz. oceny psychologicznej przyczyn)

▼    Inicjatorem badańnad stresem w Polsce był Janusz Reykowski

PSYCHOLOGICZNE KONCEPCJE STRESU

*    Reakcje endokrynologiczne wy stępują również w „stresie psychologicznym”

#    Pierwsi autorzy dużąrołę przypisywali osobistemu znaczeniu, nadawanemu przez podmiot czynnikowi szkodliwemu -4 subiektywny charakter oceny poznawczej budził opary przed zastosowaniem tego terminu w definicjach.

PO JĘCIE STRESU PSYCHOLOGICZNEGO

♦    Trzy nurty w określaniu S.P.

L jako bodźca, sytuacji łub wydarzenia zewnętrznego o określonych właściwościach

2.    jako reakcji wewnętrznych człowieka, zwłaszcza reakcji emocjonalnych, doświadczanych wewnętrznie w postaci określonego przeżycia

3.    jakorełacji między czynnikami zewnętrznymi a właściwościami człowieka

*    Janis (1958) (ad. 1) -4 Stresem psychologicznym jest taka zmiana w otoczeniu, która u przeciętnego człowieka wywołuje wysoki stopień napięcia emocjonalnego i przeszkadza w normalnym toku reagowania (Nawiązaniem do tego ujęcia jest znana koncepcja zmian życiowych, w której wymienianych jest kilkadziesiąt zmian mogących nastąpić w życiu człowieka i wymagających wysiłków przystosowawczych: śmierć współmałżonka, rozwód itd..)

▼    Argument przeciwko temu ujęciu: Niejednoznaczność. Różnice indywidualne powodują że to samo wydarzenie dla jednej osoby może być stresujące, a dla innej nie.

♦    Rozumienie stresujakoreakcji (ad. 2) wywodzi się z nauk medycznych. Stres 4 przykra reakcja emocjonalną najczęściej o treści lękowej.

*    D. Mechanic -4 stres jako reakcja dyskomfortu, występuje u osoby znajdującej się w określanej sytuacji

*    Stres jako stannapięcią poczucia zagrożenia czy lęku

▼    Uważane za jednostronne i niewystarczające - wewnętrzne reakcje mogąpowstać w odpowiedzi na działanie szkodliwych bodźców biologicznych (np. wysoka temperatura)

♦    Obecnie powszechnie akceptowany jest pogląd, że w definiowaniu stresu psychologicznego należy uwzględnić obydwa człony, a także - jako czynnik pośredniczący - spostrzeganie sytuacji przez podmiot. Czyli stres dotyczy określanego rodzaju relacji miedzy nimi (ad. 3). Zwykle ujmowana jest ona jako zakłócenie lub zapowiedź zakłócenia równowagi pomiędzy zasobami bądź możliwościami jednostki a wymaganiami otoczenia.

RELACYJNE UJĘCIA STRESU W PRACACH PSYCHOLOGÓW POLSKICH

♦    Przed upowszechnieniem się terminu stres podobny zakres zjawisk określany był jako sytuacja trudna Wg Tomaszewskiego, syt. trudne to takie, w których naruszona została równowaga podstawowych elementów konstytuujących każdą sytuację, czyli zadań, czynności, warunków i cech podmiotu Sytuacja dla jednego człowieka normalna, dla innego może taka nie być. Syt. staje się trudną gdy dochodzi do naruszenia równowagi między możliwościami jednostki a zadaniami, czynnościami i warunkami ich wykonania

*    Reykowski -4 przyjmuje z a punkt wyjścia ogólnąkancepcję człowieka jako istoty zaangażowanej w zorganizowaną i ukierunkowaną na cel aktywność. Pojęcie stresu odnosi się do relacji między podmiotem a otoczeniem. Stres Psych, to

„ obiektywny stosunek czynników zew. do cech człowieką tak że ustalenie, czy stres wystąpił nie wymaga badania reakcji na dany czynnik”. Stres NIE jest immanentną cechąbodźca Istotna jest rola spostrzegania czynników stresowych przez człowieką ale nie włącza sposobupercepcji czynnika do definicji stresu

¥ Strelau -4 Stres - stan, który charakteryzowany jest przez silne emocje negatywne, takie jak strach, lęk, złość, wrogość, atakże inne stany emocjonalne wywołujące dystres oraz sprzężone z nimi zmiany fizjologiczne i biochemiczne, ewidentnie przekraczające bazalny poziom aktywacji Powodem tego stanu jest brak równowagi pomiędzy wymaganiami a możliwościami ich spełnienia przez jednostkę, do stresu dochodzi jednak pod warunkiem, że istnieje motywacja do stawienia czoła owym wymaganiom. (Przykład podejścia relacyjnego / interakcyjnego). Udział oceny poznawczej (rozróżnia obiektywne i subiektywne wymagania i możliwości), sąstresory uniwersalne i indywidualne.

FENOMENOLOGICZNO - POZNAWCZE UJĘCIE STRESU WEDŁUG LAZARUSA.