Definicja:
- jest sumą wartości produkcji i usług finalnych wytworzonych w ciągu pewnego okresu na terenie kraju. PKB obejmuje wyłącznie finalne efekty procesu gospodarowania, bez wartości pośrednich.
PKB potencjalne - PKB występujące w gospodarce o pełnym zatrudnieniu;
PKB rzeczywiste - PKB występujące w warunkach aktualnego bezrobocia.
Sposoby ujęcia cen w rachunku PKB:
* W cenach rynkowych: wliczone podatki pośrednie,
• W cenach czynników produkcji: bez podatków pośrednich.
Sposoby liczenia:
- od strony produktowej: suma wartości dóbr finalnych i usług finalnych, wytwarzanych w gospodarce w danym okresie;
- także od strony produktowej: suma wartości dodanej w gospodarce w danym okresie;
- od strony dochodowej: suma dochodów wszystkich podmiotów w gospodarce w danym okresie.
Ujęcie wydatkowe w warunkach otwartej gospodarki:
PKB w cenach rynkowych: Y = C+I+G+NX
PKB w cenach cz. Produkcji: Y = C+I+G-Te+NX
C-konsumpcja I-inwestycje G - wydatki rządowe Te - podatki pośrednie NX =X-Z Eksport netto = Eksport - Import
PKB nominalne a PKB realne:
Nominalny PKB (także: PKB w ujęciu dolarowym bądź też PKB w cenach bieżących) jest sumą ilości wyprodukowanych dóbr finalnych pomnożonych przez ich bieżące ceny. PKB nominalny może zwiększać się w czasie z dwóch powodów:
- wzrost produkcji większości dóbr w czasie,
- wzrost cen większości dóbr w czasie.
Realny PKB (także: PKB w ujęciu rzeczowym, PKB w cenach stałych, PKB skorygowany o inflację czy PKB w dolarach z 2000r.) to suma ilości dóbr finalnych pomnożona przez ceny stałe tych dóbr. Realne PKB służy do mierzenia produkcji i jej zmian w czasie (eliminuje się wpływ zmian cen na miarę PKB).
Jeśli nominalny PKB rośnie szybciej niż realny, to różnica musi wynikać z inflacji. Stąd bierze się definicja deflatora PKB:
- delator PKB odzwierciedla przeciętną cenę łącznej produkcji, czyli dóbr finalnych wytwarzanych w gospodarce.
Pt = (PKBnominai.) / (PKBr^)
Istnieje także Tempo Zmian Deflatora, które informuje nas o ogólnym tempie zmian poziomu cen, czyli o stopie inflacji. Wyraża się ono wzorem:
Tempo zmian deflatora PKB = (Pt-Pt-i)/Pt-i
Zalety i Wady PKB: