6827068604

Elementy teorii grup odniesienia - Robert Merton

Grupy odniesienia:

•    psychologia - pojęcie zrodziło się na terenie psychologii społecznej i na tym gruncie oznaczało reakcję jednostek ludzkich na ich środowisko społeczne (które to rozumiane było jako ogól stosunków międzyludzkich);

•    socjologia - pojęcie związane również ze strukturą i funkcją środowiska społecznego, które otacza jednostkę.

Sprecyzowanie pojęcia: Ludzie orientują się na grupy, których nie są członkami, dostosowując do nich swoje zachowanie i oceny. To prowadzi do uogólnienia, iż ludzie orientują się na grupy, których są członkami, jak i te, do których nie należą.

Funkcjonalne tvpv grup odniesienia:

Grupy odniesienia:

-    są układem odniesienia dla samooceny i tworzenia się postaw;

-    są niezbędne dla systematycznych badań nad procesami przyswajania sobie wartości jako aspektu działania grup odniesienia;

-    wytwarzają kontekst dla postaw, percepcji i sądów .

Dwa główne typy grup odniesienia:

a)    typ normatywny - ustanawia i utrzymuje standardy, jakimi kieruje się dana jednostkami (to źródło wartości)

b)    ty p porównawczy - dostarcza jednostce układu porównawczego, względem którego jednostka ocenia siebie i innych (służy do oceny względnej pozycji własnej i innych).

a) i b) to typy analityczne

Ważnym jest, że grupa odniesienia może pełnić oba rodząie funkcji.

Ponadto wyróżnić można grupy interakcyjne (do których należą takie typy jak: role taking, role standpoint, reference group behavior), stanowią część środowiska społecznego jednostki, która to musi brać je pod uwagę podczas realizacji swoich celów, ale nie mają one dla niej znaczenia ani normatywnego, ani porównawczego.

Determinanty selekcji grup odniesienia: Ważne jest rozróżnienie determinantów' oraz konsekwencji procesów oceny i samooceny, poprzez które jednostka wartościuje inne jednostki lub grupy jako porównawcze układy odniesienia.

Istotnym jest również określenie jednostki i grup odniesienia.

Selekcja grup odniesienia i jednostek odniesienia: Badania skupiały się głównie na grupach odniesienia, pomijając jednostki odniesienia. Identyfikacja z grupami lub z jednostkami nic zachodzi przypadkowa, lecz wykazuje skłonność do układania się we wzory, które wywołane zostają przez strukturę stosunków społecznych jaka otacza jednostkę [przykład w tekście - Malinowski - kompleks Edypa w kontekście układu ról w strukturze rodziny].

Jednostka odniesienia —* osoba identyfikujące się z jednostką odniesienia będzie starać się upodobnić do zachowania i wartości jednostki w iei różnych rolach.

Model roli —> oznacza organizowany zakres identyfikacji z jednostką, na przykład identyfikacja w jednej roli lub kilku rolach (niekoniecznie wszystkich). Np. naśladowanie rówieśnika czy rodzica może być ograniczone do wybranych fragmentów zachowania i wartości. Model roli może stać się jednostką odniesienia, jeśli całokształt ról został przyswojony przez jednostkę.

Badania sekwencji jednostek odniesienia wskazują na to, iż będą istnieć różne rodzaje zmian w jednostkach odniesienia i w modelach ról w trakcie przechodzenia przez daną jednostkę w ciągu jej życia danej sekwencji statusów. Świadczy to, o tym, że proces selekcji nie jest przypadkowy, ale układa się we wzory społeczne, które wyznacza struktura, w jakiej funkcjonuje jednostka.

■S.e.i.e.kcjii jvyr ó.cl4)_oia'.cjii l■l■lxc■l■l-ga^)_o.tln■i■CAi■C■n i a: grupy własne yęisuŁgai^⁷-^¹¹^¹:⁷¹¹^

Hipoteza 1: Jednostki wykazujące skłonność do nawiązywania stosunków z grupą będą wykazywać tendencje do przyswajania wartości grupy zewnętrznej —* ważne są tu prestiż i władza.

Hipoteza 2: Jednostki izolowane w grupie mogą być szczególnie gotowe do przyjęcia wartości zewnętrznych jako normatywnych układów odniesienia —> dotyczy to np. jednostek przyjmujących styl życia klasy o większym stopniu prestiżu, do której nie należą.

Hipoteza 3: Systemy społeczne o względnie wysokim poziomie mobilności społecznej będą przyczyniać się do rozpowszechniania się orientacji na grupy zewnętrzne jako grupy odniesienia —* w takich społeczeństwach częste będą aspiracje do przechodzenia do wyższych warstw czy grup.

Klasyfikacja typów grup własnych;

-    grupy pierwotne i grupy wtórne

-    grupy własne i grupy zewnętrzne

-    grupy oparte na konflikcie i grupy zasadzające się na przystosowaniu

-    małe grupy i wielkie grupy

-    stowarzyszenia i społeczności

Różnorodne grupy odniesienia:

1) Grupy odniesienia działające konfliktowo:

Hipoteza: Jednostka musi dostrzec lub wyobrazić sobie jakieś podobieństwo pomiędzy cechami własnego statutu i grupą odniesienia. Jeśli dostrzeże minimum podobieństwa, inne podobieństwa i różnice dostarczają kontekstu do kształtowania ocen. Ważne są czynniki, które dają