USTRÓJ POLITYCZNY STANÓW ZJEDNOCZONYCH
Geneza i kształtowanie się amerykańskiego systemu politycznego
I. Geneza:
1. USA - najstarsze rozwiązania prawnoustrojowe
2. Zasady systemu politycznego przyjęte przy początkach państwowości:
Legitymizacja systemu rządów wywodząca się z konsensusu społecznego
• Wolność polityczna jednostki - ograniczenie władzy państwowej
• Federalizm - podział władzy między władze lokalne i rząd centralny Równość obywateli wobec prawa
3. Kontynuacja i modyfikacja urządzeń ustrojowych jako charakterystyka ustroju USA i źródło jego stabilności.
4. 1774r - Kongres Kontynentalny (delegaci z 12 kolonii) - wezwanie do tworzenia niepodległych stanów i uchwalenia dla nich konstytucji Rewolucja Amerykańska
5. 4 lipca 1776r- uchwalenie przez KK Deklaracji Niepodległości. Trzy części:
• deklaracja podstawowych, niezbywalnych praw człowieka wyliczenie nadużyć ze strony monarchy - Jerzego III
• formalna deklaracja niepodległości - kolonie przestają być podległe metropolii
6. 1776r- uchwalenie Articles of Confederation (weszły w życie w 1781 r) -utworzenie między sta nowej władzy centralnej, pierwsze użycie nazwy USA. Utworzona Unia - konfederacja - związek stanów, a nie ich ludności, każdy stan zachowywał swoją suwerenność suwerenność niezależność.
II. Konstytucja USA - uchwalona w 1787r.
1. Twórcy konstytucji - intelektualiści, znający myśl oświecenia, ludzie majętni ( konserwatywny charakter)
2. Kompromisy pomiędzy: dużymi i małymi stanami o siłę reprezentacji, Północą a Południem, o dwuizbowość Kongresu itd.
3. Struktura: wstęp + 7 artykułów
• wstęp - nawiązanie do idei suwerenności ludu i państwa liberalnego
• art. 1 i 2 — odnośnie władzy ustawodawczej - Kongres
• art. 3 - pozycja sądów federalnych
• art. 4 - relacje władzy federalnej i stanów ( szeroki zakres samodzielności)
• art. 5 - sposób zmiany konstytucji - wniosek 2/3 izb Kongresu lub zwołanie konwencji konstytucyjnej celem wprowadzenia poprawek do Konstytucji na wniosek legislatur 2/3 stanów. Zmiany wymagają akceptacji % stanów, stanowią uzupełnienie dokumentu i nie są włączane do zasadniczego tekstu sztywność konstytucji.
- do tej pory: 26 poprawek