FUNKCJE PRAWA
1. Kontrola zachowań
2. Rozdział dóbr i ciężarów
3. Regulacja konfliktów
> FUNKCJA KONTROLI ZACHOWAŃ (regulacja zachowań)
—> Oddziaływanie normatywne - oddziaływania na ludzkie zachowania za pośrednictwem norm, działają zawsze poprzez ludzką świadomość - norma nie może wpływać na nasze zachowanie, jeżeli nie znamy jej treści (widzialna ręka prawa)
—> Oddziaływanie pozanormatywne - oddziaływania poprzez odpowiednie kształtowanie sytuacji fizycznych (bariery, pola minowe, infrastruktury - drogi, linie elektryczne, telefoniczne) oraz oddziaływania systemowe (zwiększenie/zmniejszenie ilości pieniądza, wywołanie inflacji, przyjęcie określonej struktury administracyjnej), mogą wpływać na nas nawet wtedy, gdy nie zdajemy sobie z tego sprawy (niewidzialna ręka rynku)
• Oddziaływanie normatywne
—> Podstawowa funkcja normy - takie wpływanie na zachowanie, by podejmowano działanie pożądane przez normodawce oraz powstrzymywano się od działań niepożądanych —> ustanowienie nakazów, zakazów lub dozwoleń —> Stymulacja zachowań poprzez nałożenie obowiązków lub przyznanie uprawnień
■ Sankcja - dolegliwość, która poniesie adresat normy na wypadek niestosowania się do normy.
■ Gratyfikacja - nagroda, która otrzyma w sytuacji zachowania się zgodnie z normą.
N. Bobbio - podział systemów w oparciu o zawartość sankcji i gratyfikacji
■ Represyjne - operują zakazami i sankcjami, nastawione na ochronę porządku i bezpieczeństwa
■ Promocyjne - odwołują się do nakazów i nagród, ich zadaniem jest realizacja programów społecznych (rozwój gospodarczy, opieka socjalna)
> FUNKCJA ROZDZIAŁU DÓBR I CIĘŻARÓW
• Szerokie rozumienie pojęcia rozdziału - rozdzielanie dóbr, ciężarów, uprawnień oraz obowiązków między członków danego społeczeństwa
• Sprawiedliwość (wg J. Rawlsa) - podstawowa cnota instytucji społecznych, najważniejsza cnota prawa
Zasada sprawiedliwości formalnej (reguła równej miary) - osoby, sytuacje, stany rzeczy, które są pod istotnymi względami podobne, powinny być traktowane podobnie: In paribus causis pana iwa - w podobnych sprawach podobne prawa —> Reguły sprawiedliwości materialnej: