1002888903

II. SPRAWOZDANIA I RECENZJE

Lud, t. 52, 1968 r.

Etnografia Polska. Instytut Historii Kultury Materialnej

Polskiej Akademii Nauk, Wrocław—Warszawa—Kraków, 1966, zeszyt X.

Zeszyt X Etnografii Polskiej rozpoczynają cztery artykuły z zakresu metodologii.

K. Dobrowolski i A. Kutrzeba-Pojnarowa Sylwetka Jana-Stanisława Bystronia.

Artykuł zawiera krótkie curriculum vitae prof. J. St. Bystronia (1892—1964) oraz obrazuje w sposób szczegółowy jego drogę naukową. Podkreślona jest wielostronność zainteresowań uczonego oraz jego wspaniały dorobek w dziedzinie etnografii, socjologii i historii.

B. Olszewska-Dyoniziak Funkcjonalny model kultury w świetle niektórych osiągnięć współczesnej antropologii i socjologii.

Tematem artykułu jest zagadnienie wartości, jakie w stosunku do koncepcji ewolucjonistycznej i kulturowo-historycznej wniósł do teorii kultury funkcjona-lizm Malinowskiego. Na tle tych rozważań przeprowadzona zostaje analiza i krytyka funkcjonalnego modelu kultury. Stwierdzając, że u podstaw naukowej teorii kultury Malinowskiego, tkwi instrumentalna interpretacja zjawisk kultury w kategoriach determinizmu biologicznego, omawia się jej konsekwencje teoretyczne i metodologiczne, zarówno od strony pozytywnej, jak i negatywnej. Proponując wprowadzenie pewnej korekty do funkcjonalnego modelu analizy kultury, podkreśla się przydatność należycie opracowanej teorii potrzeb, jeśli nie uniwersalnej, to w każdym razie mającej zastosowanie w określonych warunkach społeczno--ustrojowych.

K. Małkowska Problem akulturacji w etnologii amerykańskiej.

Problem akulturacji wiąże się ściśle z ekspansją Europejczyków na inne kontynenty, zamieszkane przez ludy kolorowe i z wprowadzeniem w życie tych ludów szeregu nowych czynników, przekształcających w stosunkowo szybkim czasie ich tradycyjne modele kulturowe. Artykuł poświęcony jest omówieniu poszczególnych etapów w badaniach nad akulturacją w etnografii amerykańskiej; omawia poszczególne zagadnienia akulturacji i jej rozróżnienia pojęciowe (definicje).

E. Pietraszek Kultura ludowa i robotnicza wobec współczesnej problematyki kultury.

Artykuł stanowi próbę ustalenia obecnego rozumienia pojęć „kultura ludowa” i „kultura robotnicza”, jako przedmiotu zainteresowań badawczych etnografii i socjologii, a także skonfrontowania istotnych cech kultury ludowej i kultury masowej.

W części I — Studia i materiały — znajdują się następujące opracowania;

T. Milewski Ludy starożytnych Bałkanów.

Badania językoznawcze nad historią i mechaniką procesu indoeuropeizacji na przykładzie ludów starożytnych Bałkanów wykazują, że proces indoeuropeizacji