3.1.1. Tezy wykładu
Na przełomie XX i XXI w. obserwujemy tendencje do komercjalizacji wielu dziedzin kultury fizycznej, m.in. sportu. Wydaje się, że - jak w wielu innych przypadkach - także i tym razem rzeczywistość wyprzedziła doktrynę, gdyż proponowane w obrębie kultury fizycznej wzorce i definicje nie wystarczają już do tłumaczenia zjawisk obserwowanych w zakresie sportu, który poddany został wymogom gry rynkowej. Racjonalne wyjaśnienie procesów występujących w sporcie profesjonalnym wymaga użycia takich pojęć, jak usługa, produkt, promocja, cena, sprzedaż-kupno, dystrybucja, nisza rynkowa itp., które nie występują w kulturze fizycznej rozumianej jako działalność społeczna o charakterze non profit, stanowiącej znakomitą większość przedsięwzięć związanych z wykorzystywaniem aktywności ruchowej jako stymulatora rozwoju człowieka w różnych fazach jego życia. Doktryna ekonomiczna również nie proponuje zadowalających paradygmatów, gdyż definiowanie procesu wytwarzania i dystrybucji produktu sportowego wymaga - oprócz wiedzy ekonomicznej - także uwzględnienia wzorców z zakresu kultury fizycznej. Z drugiej strony nauki ekonomiczne nieśmiało podejmują zagadnienia z obszaru kultury fizycznej, lecz dotychczasowy dorobek ekonomii w tym zakresie jest niewielki. Nowe zjawisko społeczne, jakim jest sport uprawiany profesjonalnie, wymaga określenia interdyscyplinarnego paradygmatu z pogranicza nauk o sporcie oraz o zarządzaniu i marketingu, który pozwoli porządkować i systematyzować wiedzę o produkcie sportowym. Sport profesjonalny będziemy zatem definiowali jako dziedzinę życia społecznego, w której obszarze realizowane są sformalizowane procesy tworzenia, promocji i dystrybucji produktu sportowego poprzez efektywne wykorzystanie wartości sportowej i wizerunkowej. Produktem w rozumieniu rynkowym określa się rzecz lub usługę oraz ich kombinację umożliwiające zaspokojenie potrzeb człowieka i znajdujące się w obrocie handlowym. Zatem produktem określamy wszystko to, co możemy zaoferować nabywcy do konsumpcji, użytkowania lub dalszego przerobu, a także usługi rozumiane jako działanie, które jedna strona może zaoferować innej, oraz miejsca, osoby, organizacje, pomysły itp. O wartości rynkowej produktu decydują głównie jej funkcjonalność, ekonomiczność użytkowania, wygoda (praktyczność) oraz estetyka i bezpieczeństwo. Uogólniając - produkt stanowi zespół cech obejmujący wartość użytkową, wygląd, znak handlowy i cenę oraz związane z produktem usługi, czyli wszystko to, co oferuje sprzedający, a kupujący uwzględnia jako przedmiot zaspokojenia potrzeb.
Biorąc powyższe pod uwagę, produktem klubu sportowego będziemy określać przedmiot złożony, w którego skład wchodzą wzajemnie zależne elementy (w tym umiejętności graczy i zespołu, atrakcyjność spektaklu sportowego oraz znaku firmowego klubu), wytwarzane i rozpowszechniane w sposób zinstytucjonalizowany. Wytwarzanie i dystrybucja produktu sportowego wymaga sprawnej kooperacji różnych podmiotów. Prakseologia określa ogólne warunki realizacji procesu powstawania i sprzedaży produktu sportowego obejmujące:
1. Kryteria użyteczności (wartości rynkowej) produktu, czyli jaki powinien być produkt sportowy, aby zaspokajał oczekiwania mediów, kibiców, sponsorów i właścicieli klubu.
2. Warunki sprawnego wytwarzania i promocji produktu sportowego, czyli jak powinien być wytwarzany i popularyzowany, aby był atrakcyjny, przy zachowaniu racjonalnych kosztów wytwarzania (doboru, edukacji, kierowania, zarządzania, promocji).
18