1299075991

116 Sposoby zawierania małżeństw

część tej sumy należało przeznaczyć na opłacenie kosztów wesela, co miało być znakiem dobrej woli, oraz na uposażenie córki (odzież, biżuteria, elementy gospodarstwa domowego). Nie zawsze wysokość daro była wystarczająca na zaspokojenie tych potrzeb. Wysokie daro z kolei podwyższało koszty ponoszone przez rodzinę pana młodego. Z tego powodu nie wszystkie rodziny było stać na tego rodzaju aranżowanie zaślubin. Poza tym wniesienie daro nie zawsze było skuteczną ochroną dla dziewczyny. Zdarzały się przypadki zwrotu daro. Były to sytuacje kłopotliwe dla obu stron ze względu na brak gotówki bądź konieczność rozstrzygnięcia sporu przez zgromadzenie starszych, co z kolei wiązało się ze skandalem i uszczerbkiem na honorze obu rodzin. Starszyzna zatem zdjęła obowiązek wnoszenia daro. Skutkiem tego było pojawienie się możliwości ominięcia go przez małżeństwo pomiędzy kuzynami, porwanie, wymianę sióstr (córek), zaakceptowanie zamieszkania młodego małżeństwa z rodziną dziewczyny (dawniej było to hańbą dla chłopaka w opinii męskiej części społeczności) oraz zaaranżowanie małżeństwa pomiędzy adoptowanym dzieckiem (nie spokrewnionym) a krewnym. Jednakże w dalszym ciągu, jak twierdzi Sutherland, daro jest jedyną gwarancją bezpieczeństwa i szacunku dla dziewczyny przy kojarzeniu małżeństw pomiędzy niespokrewnionymi ze sobą rodami²⁹.

Wiązanie rąk (mangavipen)

Państwo młodzi mają do wyboru trzy rodzaje ślubu: cywilny, kościelny i tradycyjne zaślubiny (rozumiane tu wyłącznie jako wiązanie rąk, a nie porwanie). Zasady współżycia społecznego z Polakami oraz ustawodawstwo polskie zmuszają Romów do zawierania ślubów cywilnych i kościelnych. Na pytania o przyczyny zawierania ślubów w USC Romowie najczęściej odpowiadali:

Czasami biorą, żeby dziecko miało nazwisko, czy to majątek wspólny mają...” (Jag. 1)

...żeby było wszystko zgodnie z prawem...³⁰

Ponadto przyczyną zawierania ślubów cywilnych jest przyjęcie nazwiska męża przez kobietę oraz uregulowanie sytuacji prawnej rodziny i potomstwa, tak jak to było w przypadku respondentki z Konstantynowa Łódzkiego (Lesiaki):

...chodziło o dzieci, trzeba je było zarejestrować. Bo wcześniej jeden syn był na mnie, drugi na męża. 1 należało to wszystko uregulować. To był jedyny powód. Brak normalnego ślubu w ogóle nam nie przeszkadzał... (Les. 1)

Natomiast ślub w Kościele ma zagwarantować Romom możliwość późniejszego ochrzczenia dziecka, przyjęcia Pierwszej Komunii Świętej i zapewnienie sobie obecności księdza na pogrzebie. Jednak najczęściej podawaną przyczyną zawierania ślubu kościelnego jest bycie katolikiem oraz

²⁹    A. Sutherland, op. cit., s. 234-235.

³⁰    Cytat pochodzi z moich prywatnych notatek.