2277150366

nowa

era

Test z języka polskiego na zakończenie klasy pierwszej gimnazjum

Słowa.

mozaiiA

Tekst I

Lis jest przebiegły, kot to indywidualista, a lepszego przyjaciela od psa nie znajdziesz nawet ze świecą. Wpływ zwierząt na rozwój kultury jest nie do przecenienia. Czy zdajemy sobie z tego sprawę? Czy szanujemy zwierzęta tak, jak na to zasługują? [...]

Z obecnością zwierząt w kulturze stykamy się od wczesnego dzieciństwa. [...] Zwierzęta są głównymi bohaterami [...] bajek, wierszyków, piosenek czy kreskówek. To właśnie na postaciach zwierząt uczymy się o ludzkich przypadłościach, wadach i cnotach. Na przykładzie zwierząt autorzy wszystkich kultur opowiadają swym czytelnikom o świecie, ludzkich historiach i namiętnościach. [...] Wielcy twórcy literatury [...] inspirowali się fantastycznymi istotami [...]. Tę tradycję przejęła następnie kultura masowa, tworząc takie postaci, jak Myszka Miki, 101 dalmatyńczyków [...] czy całą plejadę³ animowanych postaci disnejowskich, bez których mało kto wyobraża dziś sobie wychowywanie dzieci. Zwierzęcy bohaterowie twórczości skierowanej do masowego odbiorcy mają kreować wzory do naśladowania, śmieszyć oraz wzruszać.

Tradycja wykorzystywania zwierząt w sztuce ma jednak dużo starsze korzenie. Już Ezop² w VI w. p.n.e. stworzył wzór bajki zwierzęcej [...]. [...] pod postaciami zwierząt przedstawiał przykłady do naśladowania lub unikania. [...] w kulturze starożytnych Greków oraz Egipcjan postaci zwierząt oraz zwierzęcych hybryd , takich jak np. sfinks czy centaur, grały ogromną rolę w rozwoju mitologii. W świętych księgach postaci węża, owieczki czy też świni nabierają rangi⁴ symboli, które później przeniknęły przez sztukę do kultury europejskiej. Obrazy baranka [...] można spotkać w dziełach sakralnych zdobiących większość świątyń chrześcijańskich.

We wczesnośredniowiecznej Europie zwierzęta, skategoryzowane⁵ według przypisywanych im indywidualnych cech, takich jak spryt, lenistwo czy głupota, również służyły do nauki chrześcijańskiej moralności. Wiek oświecenia przyniósł satyrę, [...] pod postacią zwierząt przedstawiano i wyśmiewano ludzkie przywary, fobie czy też krytykowano społeczeństwo. Epoka romantyzmu zaś przyniosła zachwyt nad dziką przyrodą, a z nim uwielbienie dla nieokiełznanej fauny i flory. [...]

Zwierzęta, nierzadko przedstawiane jako ofiary cywilizacji, ludzkiego okrucieństwa czy bezmyślności, powoli zyskują sobie miejsce w debacie publicznej, co ułatwia pracę nam, wolontariuszom, zaangażowanym w walkę o ich prawa i poprawę warunków bytu. [...]

Postaci zwierząt utrwalone w dziedzictwie kulturowym [...] to trwały dowód na to, jak nasi [...] bracia mniejsi od wieków inspirowali [...] największych twórców ludzkości. Pamiętajmy o tym.

E. Kowalczyk „Zwierzęta w kulturze" (fragment), http://www.repka.pl/Czytelnia/Zwierzeta/Zwierzeta-w-kulturze.aspx

¹    Plejada - tu: grupa postaci majgcych wspólne cechy.

²    Ezop - grecki bajkopisarz, postać na wpół legendarna.

³    Hybryda - tu: mitologiczna postać przedstawiana jako skrzyżowania człowieka i zwierzęcia.

⁴    Ranga - tu: znaczenie.

⁵    Kategoryzować - dzielić na kategorie, ujmować w rodzaje, klasy.

Test diagnozujący - www.nowaera.pl