Mateusz Popie/
• Analogia medyczna: kryminologia powinna stawiać diagnozę (na czym polega odmienność sprawcy); przepisywać terapię (jak usunąć ow ą odmienność, tj. sprawcę „wyleczyć”);
6. Prawo karne sprawcy
• Kara i inne środki stosowane wobec sprawcy przestępstwa nie powinny służyć przede wszystkim realizacji tak czy inaczej rozumianej koncepcji kary sprawiedliwej;
• Nie powinny też służyć odw etowi czy odstraszaniu (leczenie objawowe);
• Kara powinna oddziaływać na przyczyny przestępczości;
Istota prawa karnego sprawcy:
• Celowy charakter kary;
• Prewencyjny charakter kary: karę wymierza się po to. aby nie popełniano (ponownie) przestępstwa;
• Prewencja indywidualna (specjalna)
• Oddziaływanie karą na sprawcę (ang. Treatment, niem. Behandlung); kara nie ma być tylko dolegliwością; kara ma „leczyć”;
• Kara ma być dostosowana nie do tego co sprawca uczynił (strona przedmiotowa), lecz do tego kim on jest (przede wszystkim jego właściwości i warunki osobiste, w mniejszym stopniu strona podmiotowa);
7. Kryminologia jako nauka stosowana na usługach prawa karnego
• Kryminalistyka ma dostarczać naukowych metod wykrywania sprawców przestępstw i dowodzenia ich winy
• Kryminologia ma dostarczać naukowych metod postępowania ze sprawcami przestępstw
Kryminologia pozytywistyczna
Kryminologia jako nauka stosow ana na usługach prawa karnego
• Jeśli kara ma mieć charakter korekcjonistyczny, jej wymiar nie jest kwestią czysto normatywną
• Jeśli kara ma być dostosowana do tego kim sprawca jest, musi opierać się na stosownej diagnozie owego sprawcy:
• Taka diagnoza wymaga „wiadomości specjalnych"
• Taką diagnozą jest w stanie postaw ić ekspert - kryminolog;
Dwa nurty kryminologii pozytywistycznej
• Nurt indywidualistyczny (paradygmat rodzajów ludzi): przyczyny przestępstwa tkwią w samej jednostce:
-> Koncepcje biologiczne i antropologiczne przyczyn przestępstwa;
-> Koncepcje psychologiczne przyczyn przestępstwa;
• Nurt środow iskowy (paradygmat rodzajów otoczenia): przyczyny przestępstwa tkw ią w środow isku jednostki;
Koncepcje socjologiczne przyczyn przestępstwa:
Kryminologia pozytywistyczna: teoria kontroli Emile Durkheim (1858 - 1917)
Szczególny przypadek teorii kontroli w kryminologii (E. Durkheim)
• „odwrócona” wersja pytania etiologicznego w wersji Lombroso:
>pytanie durkheimowski:
-> Dlaczego większość ludzi nie popełnia przestępstw?
• Sprawca przestępstwa nie różni się zasadniczo od innych
• Wszyscy ludzie są tak samo skłonni
• Większość nie robi tego dzięki mechanizmom kontroli.
• W przypadku niektóryeh ludzi mechanizmy te zawodzą jednak.
• Pesymistyczna wizja natury człowieka
• Ludzie bez kontroli są skłonni do przestępstwa
Czy teoria kontroli w kryminologii należy do nurtu klasycznego czy pozy ty wistycznego?
• Z klasycyzmem łączy' ją pesymistyczna wizja natury' ludzkiej, powszechnej skłonności do zła; nieodzowności kontroli społecznej dla utrzymania zlą w ryzach
• Z pozytywizmem łączy'ją jednak więcej:
Koncentracja na osobie sprawcy przestępstwa: