europejskim rynku z takimi krajami, jak: Niemcy, Wielka Brytania, Francja i Hiszpania. Procesy dostosowawcze i działalność inwestycyjna wzmacniały konkurencyjność i efektywność przemysłu spożywczego, które zostały potwierdzone wzrostem wymiany handlowej. Przemysł spożywczy stał się zauważalny i rozpoznawalny wśród innych gałęzi polskiej gospodarki, co może wskazywać na jego rozwój w przyszłości.
Zmiany, które zachodziły w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego dotyczyły przekształceń prywatyzacyjnych, modernizacyjnych i restrukturyzacyjnych, w wyniku czego zostały one zauważone jako konkurencyjne podmioty o prorynkowych zachowaniach l0.Dostosowania do wymagań unijnych pomogły rodzimym przedsiębiorstwom w konkurowaniu na arenie międzynarodowej, ale niestety wciąż na rynkach międzynarodowych konkurujemy ceną produktu i niskim kosztem jego wytworzenia. Jak twierdzi A. Judzińska, powodem takiego stanu są wciąż wyższe przewagi cenowe uzyskiwane przez polskich producentów na rynku podstawowych produktów rolnictwa w stosunku do producentów z krajów UE-15 . Jak pokazały badania przeprowadzone przez A. Grzelaka i M. Gałązkę w Polsce w latach 2006-2009 odnotowano ilościowe zwiększenie konsumpcji niektórych produktów, np. jogurtów, wód mineralnych, ryb, owoców i mięsa, co wskazywać może na pozytywne tendencje w zakresie zmian struktury spożycia żywności12. W pierwszej połowie 2013 roku zaobserwowano spowolnienie rozwoju polskiego przemysłu spożywczego, co było skutkiem słabnącego popytu krajowego. Przyczynami tego stanu były pogorszenie koniunktury gospodarczej, nasilenie negatywnych tendencji na rynku pracy i kontynuowanie procesu ograniczania nierównowagi fi skalnej, co skutkowało obniżeniem tempa wzrostu dochodów ludności i konsumpcji indywidualnej w Polsce13. Badania przeprowadzone w EERiGŻ w Warszawie przez K. Świetlik dowiodły, że w latach 2007-2011 w Polsce realnie uległy zmniejszeniu wydatki na żywność oraz
10 K. Firlej, Konkurencyjność przemysłu spożywczego w aspekcie danych finansowych spółek należących do indeksu WIG - Spożywczy [w:] Teraźniejszość i przyszłość polskiego sektora rolno - spożywczego, Konkurencyjność polskiej gospodarki żywnościowej w warunkach globalizacji i integracji europejskiej -Program Wieloletni 2011-2014, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Państwowy Instytut Badawczy, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków 2011; Nowe Życie Gospodarcze, Nr 10, 201 l,s. 19.
11 A. Judzińska, Stan przewag cenowych na rynku podstawowych produktów rolnictwa [w:] Monitoring i ocena konkurencyjności polskich producentów żywności (2), red. nauk. I. Szczepaniak, Program Wieloletni 2011-2014 „Konkurencyjność polskiej gospodarki żywnościowej w warunkach globalizacji i integracji europejskiej”, nr 40, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2012, s. 91-113.
12 M. Gałązka, A. Grzelak, Związki potrzeb, popytu i konsumpcji żywności - ujęcie teoretyczne. Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, red. A. Czyżewski, Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, Bydgoszcz, 4 (2011), s. 37-46.
13 K. Świetlik, Malejąca konsumpcja żywności, „Przemysł Spożywczy” 2013, nr 12, s. 6-8.
9