2967511816

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Podstawowe pojęcia automatyki

4.1.1. Materiał nauczania

Układy sterowania

Sterowanie to celowe oddziaływanie na określony proces (obiekt sterowania) w celu osiągnięcia zamierzonego celu. Na przykład proces produkcji mocznika musi być prowadzony w temperaturze 160°C - 200°C, w niższej temperaturze proces zachodzi ze zbyt niską wydajnością, w wyższej zachodzą niepożądane reakcje uboczne. Należy więc tak sterować wytwarzaniem mocznika, aby proces ten (który jest obiektem sterowania) zachodził w ściśle określonej temperaturze (w ten sposób osiągniemy zamierzony cel).

Układ sterujący (urządzenie sterujące) to urządzenie lub zespół urządzeń sterujących przebiegiem procesu.

Układ sterowania to zespół składający się z jednego lub więcej obiektów sterowania i układu sterującego. Można wyróżnić dwa podstawowe rodzaje układów sterowania:

- otwarty,

- zamknięty (regulacja).

W układzie otwartym nie ma sprzężeń zwrotnych, tzn. stan obiektu sterowania, uzyskany w wyniku sterowania, nie wpływa na zmianę działania urządzenia sterującego (rys. la).

x - wielkość sterowania, y - wielkość sterująca, z - zakłócenia, y₀ - sygnał wejściowy urządzenia sterującego Rys. 1. Schemat blokowy układu sterowania: a) otwartego, b) zamkniętego [6]

W układzie zamkniętym wartość wielkości sterowanej jest wprowadzana do urządzenia układu sterującego przez sprzężenie zwrotne, tzn. stan obiektu sterowania, uzyskany w wyniku sterowania, wpływa na zmianę działania urządzenia sterującego (rys. Ib). Sterowanie w układzie ze sprzężeniem zwrotnym nazywamy regulacją, a obiekt sterowania, w takim układzie, obiektem regulacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"