Wstęp
prowadzących działalność tylko w jednym państwie. Przedsiębiorstwa podejmujące działania o charakterze strategicznym w obrębie danego państwa są zdeterminowane przez konkretny system podatkowy. Stosowane strategie podatkowe będą zależały od polityki fiskalnej tego państwa. Nie oznacza to, że przedsiębiorstwa działające wyłącznie na terytorium jednego kraju nie mają narzędzi optymalizacji podatkowej. Mogą one podejmować działania związane przykładowo z przesunięciem terminu płatności lub podatkowego zarządzania stratą podatkową. Formułując strategie podatkowe, wykorzystują dostępne formy organizacyjno-prawne, interpretacje urzędów skarbowych, porozumienia w sprawie cen transakcyjnych, różnice w specjalnych strefach ekonomicznych kraju, przejęcia i restrukturyzacje w celu osiągnięcia podatkowych korzyści związanych z prowadzoną działalnością. Strategie podatkowe nie mogą jednak stanowić naruszenia obowiązujących w danym państwie przepisów prawa podatkowego. Uwzględniając legalność działań związanych z planowaniem podatkowym, państwo wpływa na politykę podatkową przedsiębiorstw. Polityka fiskalna danego kraju determinuje strategie podatkowe formułowane w jego obrębie.
Działania związane z formułowaniem strategii podatkowych w wymiarze Unii Europejskiej mają niekorzystny wpływ na poziom wpływów budżetowych państw członkowskich oraz na rynek wewnętrzny, np. rynek Unii Europejskiej. Z uwagi na znaczenie konkurencji na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej dla poziomu konkurencyjności gospodarek państw członkowskich w latach siedemdziesiątych XX w. podjęto procesy harmonizacyjne mające na celu eliminacje różnic prawnych w systemach państw członkowskich UE. Harmonizacja systemów prawnych krajów unijnych służy zapewnieniu rozwoju konkurencyjności na wewnętrznym rynku Unii Europejskiej oraz eliminacji instrumentów podatkowych z procesu decyzyjnego inwestorów co do miejsca lokalizacji działalności, przepływu towarów, usług oraz czynników produkcji między krajami członkowskimi [por. Litwinczuk, 2006, s. 362]. Harmonizacja ma za zadanie zapewnienie ochrony jednostki przed dyskryminacją i dezorientacją wywieraną przez możliwość niejednolitej interpretacji oraz zapewnienie neutralności i powszechności opodatkowania. Zasada neutralności i powszechności opodatkowania ma ochronić konkurencję rynkową przed oddziaływaniem podatków. Konkurencja w warunkach integracji gospodarczej powinna opierać się na braku ograniczeń przepływu kapitału oraz rozwoju przedsiębiorczości. Zasada neutralności opodatkowania jest szczególnie widoczna we wspólnym modelu podatków pośrednich przyjętym przez państwa Unii Europejskiej [por. Soboń-ska, 2006, s. 18-22].
9