��Miejsce
na naklejk
OKE GDACSK
z kodem szkoBy
CKE
CHEMIA
POZIOM PODSTAWOWY MARZEC
ROK 2008
PRZYKAADOWY ZESTAW ZADAC
Czas pracy 120 minut
Instrukcja dla zdajcego
1. Sprawdz, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 15 stron
(zadania 1 31). Ewentualny brak zgBo[ przewodniczcemu
zespoBu nadzorujcego egzamin.
2. Rozwizania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to
przeznaczonym przy ka|dym zadaniu.
3. W rozwizaniach zadaD rachunkowych przedstaw tok
rozumowania prowadzcy do ostatecznego wyniku oraz
pamitaj o jednostkach.
4. Pisz czytelnie. U|ywaj dBugopisu/pi�ra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
Za rozwizanie
5. Nie u|ywaj korektora, a bBdne zapisy wyraznie przekre[l.
wszystkich zadaD
6. Pamitaj, |e zapisy w brudnopisie nie podlegaj ocenie.
mo|na otrzyma
7. Mo|esz korzysta z karty wybranych tablic chemicznych, linijki
Bcznie
oraz kalkulatora.
50 punkt�w
{yczymy powodzenia!
WypeBnia zdajcy przed
rozpoczciem pracy
KOD
PESEL ZDAJCEGO ZDAJCEGO
2 PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii
Poziom podstawowy
�%Informacja do zadania 1. i 2.
Zbi�r atom�w o okre[lonym skBadzie jdra, czyli o takiej samej liczbie atomowej i masowej,
A
nazywamy nuklidem. Dane s nuklidy (I VI) przedstawione og�lnym zapisem E:
Z
32 16 30 34 31 36
E E E E E E
16 8 14 16 15 16
I II III IV V VI
Zadanie 1. (1 pkt)
Wska| zbi�r (A, B, C lub D) skBadajcy si z nuklid�w, kt�rych jdra atomowe
zawieraj tak sam liczb neutron�w.
A. I, IV i V
B. I, II i VI
C. I, III i V
D. I, V i VI
Zadanie 2. (1 pkt)
Spo[r�d nuklid�w I VI wybierz te, kt�re s izotopami. Zapisz ich numery.
Izotopami s nuklidy o numerach: ...............................................................................................
Zadanie 3. (1 pkt)
W poni|szej tabeli przedstawiono warto[ci promieni atomowych pierwiastk�w nale|cych
w ukBadzie okresowym do trzeciego okresu i grup: 1. i 2. oraz od 13. do 17.
PromieD PromieD
Symbol Symbol
atomu, pm atomu, pm
pierwiastka pierwiastka
Al 143 P 110
Cl 99 S 104
Mg 160 Si 118
Na 186
Na podstawie: J. Sawicka, A. Janich-Kilian, W. Cejner-Mania, G. UrbaDczyk: Tablice Chemiczne,
Wydawnictwo Podkowa Bis, GdaDsk 2004
Korzystajc z ukBadu okresowego oraz z danych zawartych w tabeli, okre[l, jak wraz
ze wzrostem liczby atomowej pierwiastka zmieniaj si promienie atom�w pierwiastk�w
nale|cych do tego samego okresu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii 3
Poziom podstawowy
�%Informacja do zadania 4. i 5.
Poni|ej przedstawiono wzory wybranych substancji.
PCl5, NaCl, Cl2, CaCl2
Zadanie 4. (1 pkt)
Korzystajc ze skali elektroujemno[ci wg Paulinga, wska| zbi�r (A, B, C lub D),
w kt�rym uszeregowano przedstawione powy|ej substancje wedBug wzrostu r�|nicy
elektroujemno[ci pomidzy tworzcymi je pierwiastkami.
A. NaCl, CaCl2, PCl5, Cl2
B. Cl2, NaCl, CaCl2, PCl5
C. Cl2, PCl5, CaCl2, NaCl
D. Cl2, PCl5, NaCl, CaCl2
Zadanie 5. (1 pkt)
Spo[r�d wymienionych w Informacji substancji wybierz te, w kt�rych wystpuj
wizania jonowe. Zapisz ich wzory.
Wizania jonowe wystpuj w: ...................................................................................................
Zadanie 6. (3 pkt)
16 g pewnego metalu wypiera z roztworu kwasu solnego 8,96 dm3 wodoru w przeliczeniu
na warunki normalne. Reakcja przebiega zgodnie z zapisem jonowym:
Me + 2H+ �! Me2+ + H2
Oblicz mas atomow tego metalu oraz podaj jego symbol.
Obliczenia:
Odpowiedz: .................................................................................................................................
Symbol metalu: .......................
4 PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii
Poziom podstawowy
Zadanie 7. (2 pkt)
Poni|ej scharakteryzowano dwa pierwiastki: A i B.
Pierwiastek A jest metalem lekkim, srebrzystym, kowalnym. Bardzo dobrze przewodzi ciepBo
i prd elektryczny. Jest skBadnikiem lekkich stop�w, np. elektronu, stosowanego do wyrobu
cz[ci samolot�w. Znajduje te| zastosowanie do produkcji opakowaD i folii. Jego mineraB
o nazwie korund jest bardzo twardy i ma du|e znaczenie techniczne. Barwne odmiany
korundu to rubiny i szafiry.
Pierwiastek B jest niemetalem. Jest ciaBem staBym, kruchym, o |�Btej barwie. Znanych jest
kilka odmian alotropowych tego pierwiastka. W przyrodzie wystpuje w stanie wolnym
(w Polsce najwiksze zBo|a tego niemetalu znajduj si w okolicach Tarnobrzega) i w postaci
zwizk�w chemicznych, np. blendy cynkowej i pirytu. Stosuje si go do otrzymywania
wa|nego kwasu, barwnik�w, lekarstw, sztucznych ogni oraz do wulkanizacji kauczuku.
Podaj nazwy opisanych pierwiastk�w.
Nazwa pierwiastka A: ................................................................
Nazwa pierwiastka B: ................................................................
Zadanie 8. (1 pkt)
Czysty krzem mo|na otrzyma w wyniku redukcji krzemionki (SiO2) glinem.
Napisz r�wnanie reakcji redukcji krzemionki za pomoc glinu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 9. (1 pkt)
Chlorek wapnia jest jedn z soli, kt�rej obecno[ w wodzie powoduje tak zwan twardo[
trwaB wody. Mo|na j usun, dodajc do wody niewielk ilo[ wglanu sodu.
Napisz w formie jonowej skr�conej r�wnanie reakcji, kt�ra prowadzi do usunicia
za pomoc wglanu sodu twardo[ci trwaBej wywoBanej obecno[ci chlorku wapnia.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii 5
Poziom podstawowy
�%Informacja do zadaD 10. 12.
W celu okre[lenia charakteru chemicznego tlenk�w wykonano do[wiadczenia, kt�re ilustruje
rysunek:
nadmiar CaO
nadmiar SO3
II
I
HCl(aq) + oran| metylowy
NaOH(aq) + fenoloftaleina
W obu prob�wkach zaobserwowano zmiany, kt�re byBy spowodowane zachodzcymi
reakcjami chemicznymi.
Zadanie 10. (2 pkt)
Napisz, jakie byBo zabarwienie roztwor�w w prob�wkach I i II przed reakcj
i po reakcji.
Barwa roztworu
przed reakcj po reakcji
Prob�wka I
Prob�wka II
Zadanie 11. (2 pkt)
Zapisz w formie czsteczkowej r�wnania reakcji zachodzcych w prob�wkach.
Prob�wka I: ..................................................................................................................................
Prob�wka II: ................................................................................................................................
Zadanie 12. (1 pkt)
Okre[l charakter chemiczny badanych tlenk�w.
SO3: ................................................................. CaO: ..............................................................
6 PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii
Poziom podstawowy
Zadanie 13. (4 pkt)
Zaprojektuj do[wiadczenia, kt�rych celem jest otrzymanie wodnych roztwor�w
wodorotlenku sodu i wodorotlenku wapnia.
a) UzupeBnij schematyczne rysunki tych do[wiadczeD, wpisujc wzory lub symbole
odczynnik�w potrzebnych do ich przeprowadzenia. Odczynniki wybierz spo[r�d
substancji, kt�rych symbole i wzory podano poni|ej.
Na, KOH(aq), NaCl(aq), CaO, CaCO3, H2O
I Otrzymywanie roztworu II Otrzymywanie roztworu
wodorotlenku sodu wodorotlenku wapnia
.................. ..................
................................... ...................................
b) Napisz w formie czsteczkowej r�wnania reakcji, kt�re zachodz podczas tych
do[wiadczeD.
I: ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
II: ..................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii 7
Poziom podstawowy
Zadanie 14. (3 pkt)
Poni|ej przedstawiono schemat przemian, kt�rym mog ulega zwizki miedzi(II).
CuO CuSO4
A
Cu(OH)2 CuCl2
a) W podanym schemacie przemian dwa procesy prowadz do powstania soli miedzi(II).
Dobierz odpowiednie reagenty i napisz w formie czsteczkowej r�wnania tych reakcji.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b) Napisz w formie jonowej skr�conej r�wnanie reakcji oznaczonej liter A.
......................................................................................................................................................
Zadanie 15. (1 pkt)
Poni|ej opisano dwie reakcje chemiczne.
1. Wglan wapnia ogrzany do temperatury okoBo 900� C rozkBada si na tlenek wapnia
i tlenek wgla(IV). Przerwanie ogrzewania powoduje zaprzestanie rozkBadu zwizku.
2. Tlenek wapnia energicznie reaguje z wod, przy czym wydziela si ciepBo. Naczynie,
w kt�rym zachodzi reakcja, nagrzewa si.
Na podstawie powy|szego opisu okre[l typ reakcji 1. i typ reakcji 2. ze wzgldu na ich
efekt energetyczny.
Typ reakcji 1.: ..............................................................................................................................
Typ reakcji 2.: ..............................................................................................................................
Zadanie 16. (2 pkt)
Poni|ej przedstawiono wzory wybranych zwizk�w chemicznych i jon�w.
CaSO3 Na2CO3 Ca3(PO4)2 SO3
HSO- MnO2-
4 4
I II III IV V VI
Wybierz wszystkie zwizki i jony, w kt�rych jeden z pierwiastk�w ma taki sam stopieD
utlenienia jak siarka w CuSO4. Zapisz numery oznaczajce ich wzory.
.......................................................................................................................................................
8 PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii
Poziom podstawowy
Zadanie 17. (1 pkt)
Poni|ej przedstawiono w formie jonowej skr�conej r�wnania reakcji, kt�re mog zachodzi
pomidzy wybranymi fluorowcami i ich solami.
- -
Cl2 + 2Br �! 2Cl + Br2
- -
Br2 + 2I �! 2Br + I2
Na podstawie przedstawionych r�wnaD reakcji okre[l, kt�ry z tych pierwiastk�w jest
najsilniejszym, a kt�ry najsBabszym utleniaczem.
Najsilniejszy utleniacz: ................................................................................................................
NajsBabszy utleniacz: ....................................................................................................................
�%Informacja do zadania 18. i 19.
Saletra amonowa (NH4NO3) stosowana jest jako naw�z azotowy oraz [rodek utleniajcy.
Zwizek ten ulega rozkBadowi w temperaturze okoBo 200�C.
Zadanie 18. (2 pkt)
Oblicz zawarto[ procentow (w procentach masowych) azotu w saletrze amonowej.
Obliczenia:
Odpowiedz : ................................................................................................................................
Zadanie 19. (1 pkt)
Napisz r�wnanie reakcji termicznego rozkBadu saletry amonowej, wiedzc,
|e produktami tego procesu s tlenek azotu o wzorze N2O i woda.
.......................................................................................................................................................
PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii 9
Poziom podstawowy
Informacja do zadania 20. i 21.
W celu okre[lenia wpBywu wybranych czynnik�w na szybko[ reakcji chemicznych
przeprowadzono do[wiadczenia zilustrowane poni|szym rysunkiem.
2 g Zn w granulkach 2 g Zn w granulkach 2 g pyBu Zn 2 g pyBu Zn
I III IV
II
10 cm3 5% HCl(aq) 10 cm3 10% HCl(aq) 10 cm3 10% HCl(aq) 10 cm3 10% HCl(aq)
temperatura 20�C temperatura 20�C temperatura 20�C temperatura 80�C
Zadanie 20. (3 pkt)
Po zakoDczeniu do[wiadczeD zanotowano nastpujce obserwacje:
- w prob�wce II gaz wydziela si intensywniej ni| w prob�wce I,
- w prob�wce III gaz wydziela si intensywniej ni| w prob�wce II,
- w prob�wce IV gaz wydziela si intensywniej ni| w prob�wce III.
Na podstawie powy|szych informacji uzupeBnij tabel, podajc, jakie czynniki i w jaki
spos�b wpBywaj na szybko[ opisanych reakcji chemicznych.
Numery prob�wek Czynnik WpByw czynnika na szybko[ reakcji
I i II
II i III
III i IV
Zadanie 21. (1 pkt)
Przedstaw w formie jonowej skr�conej r�wnanie ilustrujce przebieg reakcji
we wszystkich prob�wkach.
.......................................................................................................................................................
10 PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii
Poziom podstawowy
Zadanie 22. (2 pkt)
Krzywe na poni|szym wykresie przedstawiaj zale|no[ rozpuszczalno[ci wybranych
azotan�w(V) w wodzie od temperatury.
250
KNO3
240
230
220
210
200
190
180
NaNO3
170
160
150
140
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
0
temperatura
, C
Na podstawie: J. Sawicka, A. Janich-Kilian, W. Cejner-Mania, G. UrbaDczyk: Tablice Chemiczne,
Wydawnictwo Podkowa Bis, GdaDsk 2004
Dokonaj analizy wykresu i okre[l,
a) czy rozpuszczalno[ KNO3 wzro[nie, czy zmaleje (i o jak warto[), gdy temperatur
obni|ymy z 80�C do 60�C.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b) przybli|on temperatur, w kt�rej rozpuszczalno[ NaNO3 i KNO3 jest taka sama.
.......................................................................................................................................................
rozpuszczalno[,
g /100g wody
PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii 11
Poziom podstawowy
Zadanie 23. (2 pkt)
Oblicz, ile gram�w azotanu(V) potasu i ile cm3 wody nale|y zmiesza w celu otrzymania
200 g roztworu KNO3 o st|eniu 12% (gsto[ wody d = 1 g�cm 3).
Obliczenia:
Odpowiedz: .........................................................................................................................
Zadanie 24. (2 pkt)
Chloroetan mo|e reagowa z wodorotlenkiem potasu i w zale|no[ci od warunk�w powstaje
alkohol X lub wglowod�r Y. Reakcje przebiegaj zgodnie z zapisem:
0
2
CH3 CH2 Cl + KOH �#H O�#�#�#C
�# / temp. 20�#�! X + KCl
0
C
CH3 CH2 Cl + KOH �#etanol / temp. 80�#�! Y + KCl + H2O
�#�#�#�#
Narysuj wzory p�Bstrukturalne (grupowe) zwizk�w X i Y.
Wz�r zwizku X: .........................................................................................................................
Wz�r zwizku Y: .........................................................................................................................
12 PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii
Poziom podstawowy
Zadanie 25. (2 pkt)
W temperaturze 25� C propen reaguje z chlorem zgodnie z r�wnaniem:
CH2 = CH CH3 + Cl2 �! CH2 CH CH3
| |
Cl Cl
Natomiast w temperaturze 500� C zachodzi reakcja przedstawiona r�wnaniem:
CH2 = CH CH3 + Cl2 �! CH2 = CH CH2 + HCl
|
Cl
PosBugujc si podziaBem charakterystycznym dla chemii organicznej, okre[l typ ka|dej
z tych reakcji.
Typ reakcji zachodzcej w temperaturze 25�C:
.......................................................................................................................................................
Typ reakcji zachodzcej w temperaturze 500�C:
.......................................................................................................................................................
Zadanie 26. (2 pkt)
Wglowodory A i B maj ten sam wz�r elementarny (najprostszy), a stosunek liczby atom�w
wgla do liczby atom�w wodoru w tych zwizkach wynosi 1:1. W tabeli przedstawiono
niekt�re wBa[ciwo[ci tych wglowodor�w.
Wglowod�r A Wglowod�r B
" W temperaturze pokojowej jest " W temperaturze pokojowej jest
gazem. ciecz.
" Odbarwia wod bromow. " Reaguje z bromem w obecno[ci
FeBr3 jako katalizatora.
" W odpowiednich warunkach ulega
reakcji trimeryzacji, tworzc " Ulega dziaBaniu mieszaniny
wglowod�r B. nitrujcej.
" Podczas jego caBkowitego spalania " Jest substancj toksyczn.
w tlenie uzyskuje si bardzo wysok
temperatur (okoBo 3000�C).
Na podstawie powy|szego opisu podaj wzory sumaryczne zwizk�w A i B.
Wz�r sumaryczny zwizku A: .....................................................................................................
Wz�r sumaryczny zwizku B: .....................................................................................................
PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii 13
Poziom podstawowy
�%Informacja do zadania 27. i 28.
Poni|ej przedstawiono wzory wybranych wglowodor�w.
CH3 CH2 C = CH2
CH3 CH2 CH CH3
|
|
I II
CH3
CH3
CH3
|
CH2 CH2 CH2
CH2 C CH CH3
| |
| | |
III
IV
CH3 CH3
CH3 CH3 CH3
Zadanie 27. (1 pkt)
Wybierz wglowodory, kt�re stanowi par izomer�w szkieletowych, i zapisz numery
oznaczajce ich wzory.
Odpowiedz: ..................................................................................................................................
Zadanie 28. (1 pkt)
Zaznacz prawidBow nazw systematyczn zwizku IV.
A. 1,2,2,3-tetrametylobutan
B. 2,3,3-trimetylopentan
C. 3,3,4-trimetylopentan
D. 2-etylo-2,3-dimetylobutan
Zadanie 29. (1 pkt)
Metanian etylu (mr�wczan etylu) powstaje w wyniku reakcji kwasu metanowego
(mr�wkowego) z odpowiednim alkoholem w obecno[ci kwasu siarkowego(VI) jako
katalizatora.
Napisz r�wnanie tej reakcji, stosujc wzory p�Bstrukturalne (grupowe) zwizk�w
organicznych. W zapisie uwzgldnij warunki reakcji.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
14 PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii
Poziom podstawowy
Zadanie 30. (1 pkt)
W kolumnie I podano nazwy trzech kwas�w karboksylowych, a w kolumnie II kr�tkie
charakterystyki czterech kwas�w karboksylowych.
I II
a) Nasycony kwas tBuszczowy. Jest biaB substancj, bez zapachu. Stanowi
1. kwas metanowy
skBadnik tBuszcz�w ro[linnych i zwierzcych. Stosuje si go do produkcji
mydeB, krem�w, [wiec. Du|e znaczenie maj sole tego kwasu, np. jego s�l
(mr�wkowy)
sodowa to mydBo.
b) Najprostszy i najmocniejszy kwas karboksylowy. Jest bezbarwn, |rc
2. kwas etanowy
ciecz o ostrej woni. Wystpuje w wydzielinach niekt�rych owad�w
(octowy)
(np. pszcz�B i mr�wek) i w ro[linach (np. w pokrzywach).
c) Najprostszy aromatyczny kwas karboksylowy. Tworzy bezbarwne
3. kwas oktadekanowy
krysztaBy. Otrzymywany jest przez utlenianie toluenu. Stosuje si go
w przemy[le farmaceutycznym, spo|ywczym (jego s�l sodowa jest
(stearynowy)
konserwantem), farbiarskim, kosmetycznym.
d) Alifatyczny kwas karboksylowy. Jest bezbarwn ciecz
o charakterystycznym zapachu. W ni|szych temperaturach zamarza w postaci
krysztaB�w podobnych do lodu. Jednym ze sposob�w jego otrzymywania jest
utlenianie etanolu w procesie fermentacji. Stosuje si go midzy innymi do
cel�w spo|ywczych w postaci 5% lub 10% roztwor�w wodnych.
Na podstawie: Encyklopedia Szkolna. Chemia, Wydawnictwo Zielona Sowa, Krak�w 2005
Przyporzdkuj ka|demu kwasowi z kolumny I (cyfry od 1 do 3) jedn reprezentujc
go charakterystyk z kolumny II (litery od a do d). Wpisz odpowiednie litery w poni|sze
kratki.
1. 2. 3.
Zadanie 31. (1 pkt)
W pewnym dipeptydzie kolejno[ aminokwas�w mo|na przedstawi w skr�cony spos�b jako
Gly Ala. W zapisie tym z lewej strony umieszczono symbol aminokwasu zawierajcego woln
grup aminow, a z prawej strony symbol aminokwasu zawierajcego woln grup
karboksylow.
Wpisz do tabeli symbole aminokwas�w (Gly, Ala), kt�rych odpowiednie grupy
funkcyjne (karboksylowa, aminowa) wziBy udziaB w procesie ich kondensacji.
Grupa karboksylowa Grupa aminowa
Symbole
aminokwas�w
PrzykBadowy zestaw zadaD z chemii 15
Poziom podstawowy
BRUDNOPIS
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
2008 marzec OKE Gdańsk2008 marzec OKE Gdańsk odp2008 marzec OKE Poznań model odp pr2008 MARZEC OKE PR2008 marzec OKE Poznań model odp pp2008 marzec OKE Jaworzno2008 marzec (OKE Jaworzno)2008 marzec OKE Poznań arkusz pr2008 MARZEC OKE PR ODP2008 MARZEC OKE PP ODP2008 marzec OKE Poznań arkusz pp2008 marzec OKE Kraków fizyka rozszerzona arkusz2008 MARZEC OKE PP2008 marzec OKE Warszawa transkrypcjaOKE Gdańsk marzec 2008 podst kluczOKE Gdańsk marzec 2008 podst kluczOKE Gdańsk marzec 2008 podst arkuszOKE Gdańsk marzec 2008 rozsz arkuszOKE Gdańsk marzec 2008 rozsz kluczwięcej podobnych podstron