plik


ÿþCZZ PIERWSZA. ROZDZIAA 1 1 GBówne problemy z którymi borykaj si zachodni analitycy Zwiat Zachodu po[wica du|o uwagi studiom nad re|imami komunistycznymi. To dobrze, biorc pod uwag, |e polityka kra- jów, które same nigdy nie do[wiadczyBy istoty komunizmu, opie- ra si na ocenie sytuacji w krajach socjalistycznych, widzianej wBa[nie z perspektywy zachodniej. W Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji i wielu innych paDstwach powstaBy licz- ne instytucje zajmujce si studiami nad ustrojem komunistycz- nym. Oprócz tradycyjnych studiów historycznych nad Rosj przedrewolucyjn i Chinami, w ramach prowadzonych badaD zostaBy wyodrbnione nowe specjalizacje, takie jak  sowietolo- gia lub nieco bardziej zaw|ona  kremlinologia , zajmujca si zakresem ksztaBtowania polityki w Zwizku Sowieckim. Analo- giczne specjalizacje powstaBy tak|e w ramach studiów nad Chi- nami oraz studiów wschodnioeuropejskich. Rezultaty zachodnich badaD mo|na uzna za poprawne i wia- rygodne przy zaBo|eniu, |e przy ich przeprowadzaniu uwzgld- niono dwa zasadnicze typy trudno[ci. Pierwsze wynikaj z fak- tu, |e wBadze re|imów komunistycznych od zawsze utrzymywa- By swoje dziaBania w [cisBej tajemnicy. Drugi rodzaj utrudnieD w  3  NOWE KAAMSTWA W MIEJSCE STARYCH analizowaniu polityki ustrojów komunistycznych stanowi ich praktyki dezinformacyjne. Fiasko poniesione przez zachodnie studia nad komunizmem w du|ej mierze wynika z niedostatecz- nej [wiadomo[ci wagi tej drugiej grupy przeszkód. Trudno[ci ogólne Ogólne trudno[ci i przeszkody w sposobie prowadzenia badaD na Zachodzie wynikaj z natury re|imów komunistycznych i s szeroko znane. Najwa|niejsze z nich to: " stworzenie zespoBu specjalnych [rodków, majcych na celu zapobieganie przeciekom tajnych informacji zwizanych z problemami polityki i jej realizacji, takie jak wypBacanie 15% dodatku do pensji oficerów KGB za utrzymywanie dyskrecji; " istnienie pot|nych zasobów materiaBowych i kadrowych sBu|b bezpieczeDstwa przeznaczonych do ochrony tajemnic paDstwowych i tBumienia prawdziwej wolno[ci sBowa; " partyjny i paDstwowy monopol na dziaBalno[ wydawnicz, funkcjonowanie mediów i rozpowszechnianie informacji, zarówno na u|ytek wewntrzny, jak i zewntrzny; " skuteczna kontrola i obserwacja zagranicznych ambasad, dzi- ennikarzy i turystów przebywajcych w krajach komunistyc- znych, jak równie| ich kontaktów na obszarze wBadzy komu- nistycznej. Co do zasady, te [rodki nie s niczym nowym. S bowiem wBa- [ciwe wszystkim systemom totalitarnym, które co prawda z ró|- n skuteczno[ci, ale stosuj je od lat. Mimo, |e powy|sze utrudnienia w znacznym stopniu kompli- kuj zachodnie badania nad re|imami komunistycznymi i ich polityk, to na szcz[cie ich nie uniemo|liwiaj. Zachodni ucze-  4  CZZ PIERWSZA. ROZDZIAA 1 ni zdobyli ju| bowiem do[wiadczenie w radzeniu sobie z nimi. Ponadto, w studiach nad re|imami i ich problemami w przeszBo- [ci bardzo pomocne okazaBy si zeznania naocznych [wiadków  wielu byBych mieszkaDców [wiata komunistycznego, którzy obecnie mieszkaj na Zachodzie.1 Gdyby wspomniane wy|ej ogromne trudno[ci byBy jedynymi, zachodnie oceny sytuacji w [wiecie komunistycznym byByby w du|ym stopniu odbiciem rze- czywisto[ci. Niestety, istniej jeszcze inna grupa problemów, któ- re nale|y uwzgldni analizujc re|imy komunistyczne. S to tzw. trudno[ci szczególne. Trudno[ci szczególne: Dezinformacja Trudno[ci szczególne wynikaj ze [wiadomych dziaBaD rz- dów komunistycznych, majcych na celu wprowadzenie w bBd i kierowanie w zB stron zachodnich studiów i analiz. Te [wia- dome dziaBania s nazywane dezinformacj. Wielka Encyklope- dia Sowiecka (GSE) wyja[nia, |e to pojcie stanowi poBczenie francuskiego przedrostka, dé(s), oznaczajcego usunicie lub eliminacj, oraz sBowa information, oznaczajcego wiedz.2 En- cyklopedia definiuje dezinformacj jako rozprowadzanie przez pras i radio faBszywych danych w celu wprowadzenia w bBd opinii publicznej. Dalej twierdzi, |e kapitalistyczna prasa i radio nagminnie korzystaj z praktyk dezinformacji, aby zwodzi lud- no[ [wiata i informowa o nowej wojnie, któr szykuje anglo- amerykaDski blok imperialistyczny przedstawiajc j jako defen- sywn, a pokojow polityk Zwizku Sowieckiego i paDstw de- mokracji ludowych pokazujc jako agresywn. ByBaby to bardzo dokBadna definicja dezinformacji, gdyby za- mieni role przypisywane blokom  imperialistycznemu i sowiec- kiemu. W rzeczy samej, dezinformacja byBa w ró|nym stopniu stosowana na przestrzeni caBej historii Zwizku Sowieckiego.  5  NOWE KAAMSTWA W MIEJSCE STARYCH Niniejsza ksi|ka w pierwszej kolejno[ci zajmuje si wyko- rzystaniem przez komunistów strategicznej dezinformacji. Ter- min ten oznacza systematyczne wysiBki zmierzajce do rozprze- strzeniania nieprawdziwych informacji i do zafaBszowania lub zablokowania informacji dotyczcych rzeczywistej sytuacji i po- lityki [wiata komunistycznego. W konsekwencji praktyki dezin- formacyjne miaBy doprowadzi do zmylenia, wprowadzenia w bBd i wpBywania tendencyjnie na [wiat niekomunistyczny, do podwa|ania jego polityki oraz do skBonienia przeciwnika z Za- chodu do nie[wiadomego przyczyniania si do realizacji celów komunizmu. Program takiej strategicznej Dezinformacji byB wcielany w |ycie od 1958 roku. Jego gBównym celem byBo stwo- rzenie warunków do realizacji dBugoterminowej, dalekosi|nej polityki Bloku Komunistycznego, uniemo|liwienie podjcia sku- tecznych przeciwdziaBaD przez [wiat niekomunistyczny i zabez- pieczenie strategicznych zdobyczy [wiatowego komunizmu. Cho zrozumienie programu dezinformacji jest kluczowe dla prawidBowej analizy sytuacji w [wiecie komunistycznym, to jego istnienie byBo albo ignorowane, albo dezawuowane przez Zachód. Na kartach tej ksi|ki podjto prób wyja[nienia roli tego pro- gramu i zast osowanych w jego ramach technik, w oparciu o wBa- sne informacje autora i now metodologi. Dezinformacja w re|imach komunistycznych Nale|y pamita, |e dezinformacja nie jest praktykowana wyBcznie przez re|imy komunistyczne. Jednak wBa[nie tam od- grywa najwiksz rol. Jest to spowodowane szczególno[ci metod, przy pomocy których rzdy komunistyczne odpowiada- j na kryzysy wewntrzsystemowe, jak równie| nieograniczony- mi celami zewntrznymi, które komunizm sobie stawia, oraz zdolno[ci realizowania [wiatowej, dalekosi|nej i of ensywnej strategii politycznej.  6  CZZ PIERWSZA. ROZDZIAA 1 Rol dezinformacji w re|imach komunistycznych najlepiej wyja[nia porównanie systemów komunistycznych i demokratycz- nych w aspekcie ich reakcji na kryzysy wewntrzne i natur ich polityki zewntrznej. W spoBeczeDstwach demokratycznych kryzysy wewntrzne s z reguBy otwarte i ograniczone w swoim zasigu. System de- mokratyczny pozwala bowiem na absorpcj spoBecznych resen- tymentów poprzez wybory, procesy sdowe i elastyczne reakcje w postaci mediacji i negocjacji. Z tej przyczyny protesty politycz- ne i spoBeczne nie prowadz zwykle do rewolt caBej populacji przeciw re|imowi. Kryzysy z reguBy koDcz si pewnymi zmia- nami przystosowawczymi w systemie i cho mog przypieczto- wa los pojedynczych polityków, grup czy partii, to podstawo- wa stabilno[ systemu pozostaje nienaruszona. Tego typu demo- kratyczne reakcje mo|na byBo zaobserwowa w Stanach Zjedno- czonych podczas kampanii przeciw wojnie w Wietnamie i pod- czas kryzysu Watergate, a we Francji podczas wydarzeD z  Maja 1968 roku . W re|imach komunistycznych kryzysy s z reguBy ukryte przed [wiatem zewntrznym. Poniewa| brakuje procesów demokra- tycznych i prze[laduje si wewntrzn opozycj, niezadowole- nia spoBeczne, polityczne i ekonomiczne akumuluj si i gro| przerodzeniem si w powa|ne wstrzsy lub rewolty caBej ludno- [ci przeciw systemowi w ogóle. Tak zdarzyBo si np. na Wgrzech w 1956 roku. Sposób rozwizywania podobnego kryzysu w sys- temie komunistycznym jest zwykle arbitralny i autorytarny. Je[li chodzi o polityk zewntrzn, w krajach niekomunistycz- nych jest ona zwykle z reguBy dyktowana interesem narodowym i ma ograniczone cele krótkoterminowe. Z wyjtkiem okresu wojny, s one z reguBy defensywne. Demokratyczne rzdy wspóB- pracuj bezpo[rednio z rzdami innych paDstw i s ograniczone w swoich dziaBaniach przeciw opozycji, z wyjtkiem sytuacji  7  NOWE KAAMSTWA W MIEJSCE STARYCH wojny domowej. Rzdy demokratyczne s z reguBy sBabiej przy- gotowane do wykorzystywania kryzysów w innych paDstwach, których nie uwa|aj za swoich przeciwników. Z drugiej strony, komunistyczna polityka zewntrzna jest glo- balna, ideologiczna i dBugofalowa  dalekosi|na - a jej celem koDcowym jest dominacja nad [wiatem. Ma skBonno[ci do przej- mowania inicjatywy, chyba |e jest zmuszona do defensywy przez niezwykB kombinacj okoliczno[ci zewntrznych. Cho mo|e to dziwi, komunistyczna polityka zagraniczna ma tak|e ten- dencj do silnego akcentowania swoich dziaBaD wobec skrajnie lewicowej opozycji do istniejcych rzdów oraz stosunku do sa- mych wBadz. Komunizm niemal zawsze stara si wykorzysta potencjalne kryzysy w paDstwie niekomunistycznym i jest do tego dobrze przygotowany, gdy| takiego podej[cia wymagaj jego dBugoterminowe, nieograniczone cele. Ró|nice midzy stosunkiem systemów komunistycznych i niekomunistycznych do kryzysów wewntrznych i polityki ze- wntrznej determinuj ró|ne role dezinformacji. Systemy demo- kratyczne, jako bardziej otwarte i przez to stabilniejsze politycz- nie, nie potrzebuj dezinformacji, aby ukry wewntrzne kryzy- sy, które od czasu do czasu maj miejsce, jak równie| specjal- nych [rodków, przy pomocy których s rozwizywane. Kryzysy staj si spraw oczywist i nie mo|na ich ukry. Wspomniana amerykaDska afera Watergate jest tu dobrym przykBadem. GBów- nym warunkiem udanego rozwizania takiego kryzysu jest jego upublicznienie, co nie pozostawia miejsca na dezinformacj. Mimo |e rzdy demokratyczne do pewnego stopnia zarzdzaj informacj w celu promowania lepszego wizerunku ich dziaBaD, stosowanie specjalnych, tajnych metod na wewntrzne potrze- by jest Batwe do odkrycia i wykorzystania przez opozycj w na- stpnej kampanii wyborczej. W polityce zewntrznej rzdy de- mokratyczne stosuj dezinformacj na niewielk skal w celu  8  CZZ PIERWSZA. ROZDZIAA 1 osignicia ograniczonych celów narodowych, zwykle defensyw- nych i ograniczonych do pola wojskowo[ci i kontrwywiadu. W re|imach komunistycznych rola dezinformacji jest caBko- wicie odmienna. Cz[ciowo jest to warunkowane wewntrzn niestabilno[ci systemów komunistycznych. Ich polityczna wra|- liwo[, obawy o stabilno[ i niedemokratyczne metody rozwi- zywania konfliktów wewntrznych, zmuszaj do stosowania dez- informacji na du| skal, w celu ukrycia i rozwiania zagro|eD dla ich istnienia oraz prezentowania si w korzystnym [wietle jako stabilne formy spoBeczne. Wewntrzna rola dezinformacji pole- ga z jednej strony na ukrywaniu niedemokratycznych, antynaro- dowych, bezprawnych i nawet kryminalnych metod rozwizy- wania konfliktów wewntrznych, z drugiej za[ na minimalizo- waniu i neutralizowaniu wewntrznych dziaBaD wymierzonych w re|im. Tym samym zapobiega si jakimkolwiek próbom wyko- rzystania tych ruchów z zewntrz. Szczególna rola dezinformacji jest dodatkowo wzmocniona agresywnym i ambitnym charakterem komunistycznej polityki zewntrznej. Jej celem jest promowanie i ustanowienie re|imów komunistycznych na caBym [wiecie, poprzez wspieranie skraj- nie lewicowej opozycji, pozyskiwanie tymczasowych sojuszni- ków politycznych, wykorzystywanie i pogBbianie wszelkich mo|liwych kryzysów wewntrznych i nawet tworzenie sztucz- nych. Aby by skuteczn, taka polityka potrzebuje odpowiednie- go przykrycia albo maski, która ukryje lub rozmyje jej konkretne cele, taktyk i manewry, a jednocze[nie stworzy korzystne wa- runki dziaBania w krajach, w których cele te maj by osignite. Dezinformacja zapewnia to przykrycie, a tak|e [rodki rozszerza- nia wpBywów. To wBa[nie kombinacja agresji i dezinformacji na- daje polityce komunistycznej jej spiskowy charakter. Kombina- cja ta nie jest obiektem spekulacji, tylko codzienn rzeczywisto- [ci dziaBalno[ci komunistów i nie mo|e by arbitralnie ignoro-  9  NOWE KAAMSTWA W MIEJSCE STARYCH wana przez zachodnie rzdy i uczonych, bez negatywnego wpBy- wu na dokBadno[ i realno[ ich ocen [wiata komunistycznego. Zakres i skala dziaBalno[ci dezinformacyjnej w re|imach ko- munistycznych jest wBa[ciwie nieograniczona. Nie ma |adnych prawnych czy politycznych przeszkód dla dziaBaD dezinformuj- cych. W porównaniu z systemami demokratycznymi, paDstwo polityczne ze scentralizowan wBadz, caBkowit kontrol zaso- bów, nieograniczon zdolno[ci do prowadzenia dziaBaD i na- gBych zmian polityki i odporno[ci na nacisk zorganizowanej opinii publicznej stwarza ogromne mo|liwo[ci prowadzenia operacji dezinformacyjnych. Majc totaln kontrol nad [rodkami komunikacji, rzdy ko- munistyczne nie musz si obawia niekorzystnych reakcji me- diów; mog gBosi publicznie jedne rzeczy, zupeBnie bezkarnie robic co[ dokBadnie odwrotnego. Do celów dezinformacji mog tak|e korzysta z potencjaBu ich sBu|b wywiadowczych i bezpie- czeDstwa, dziaBajcych zupeBnie bezkarnie na skal nieporówny- waln z Zachodem. Nic dziwnego, |e dysponujc tak przewag, re|imy komuni- styczne anga|uj du| cz[ swoich [rodków w dziaBalno[ dez- informacyjn na poziomie paDstwowym. Maj nieograniczone mo|liwo[ci uprawiania dezinformacji totalnej, co oznacza wy- korzystywanie wszystkich mo|liwych [rodków i kanaBów dezin- formacji. Operacje dezinformacyjne komunistów s kontrolowane przez najwy|sze szczeble rzdu. Wspieraj one interesy daleko- si|nej polityki, tak wic ich formy, wzorce i cele s determino- wane przez natur polityki w danym okresie. Oceniajc potencjaB komunistycznej strategii dezinformacyj- nej, musimy pamita, |e podczas drugiej wojny [wiatowej za- chodni alianci okazali si zdolni do opracowywania przemy[l- nych i skutecznych wojskowych i strategicznych operacji myl-  10  CZZ PIERWSZA. ROZDZIAA 1 cych przeciwnika. Trzema gBównymi warunkami powodzenia tych operacji byBy: " istnienie jasno zdefiniowanych i uzgodnionych alianckich celów wojennych; " wojenny system cenzury prasy i radia; " wgld w niemieck dziaBalno[ wywiadowcz, szczególnie dziki mo|liwo[ci deszyfrowania niemieckiej Bczno[ci [Enig- ma]. W latach 1958-1960 re|imy komunistyczne cieszyBy si podob- nie sprzyjajcymi warunkami dziaBania i podobn przewag w swoich stosunkach z Zachodem. Przypisy do RozdziaBu 1 1 Spostrzega to Leonard Schapiro, [w:] The Communist Party of the Soviet Union, New York 1960, Random House, na stronie 542:  ...Atmosfera ta- jemnicy, jak otacza si Zwizek Sowiecki, zostaBa przeniknita w du|ej mierze dziki [wiadectwom tysicy sowieckich obywateli, którzy znalezli si poza terytorium ZSRR podczas II wojny [[wiatowej] i do kraju nie po- wrócili. Po raz pierwszy mo|na byBo prowadzi powa|ne studia akade- mickie nad sowieck histori, polityk i ekonomi, zdobyto te| podstawy do zaprzeczenia sowieckiej propagandzie . 2  Wielka Encyklopedia Sowiecka (GSE), tom 13, 1952, str. 566 (dalej: En- cyklopedia, GSE), opublikowana przez PaDstwow Agencj Naukow i wyd. Wielka Encyklopedia Sowiecka w Moskwie. Wydanie drugie ukaza- Bo si na przeBomie lat czterdziestych i pidziesitych. Od roku 1957 pu- blikowano coroczne suplementy. W dalszym tek[cie kolejne tomy bd cytowane jako Encyklopedia, z rokiem wydania, jako ze suplementy nie byBy numerowane.  11 

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
Gol R
CHOROBA Z LYME?RMAKOTERAPIA

więcej podobnych podstron