plik


ÿþSCENARIUSZ ZAJ LEKCYJNYCH DLA UCZNIÓW SZKÓA GIMNAZJALNYCH Tre[ci programowe: wprowadzenie uczniów do tematyki konsumenckiej, zakupy i reklamacja, reklama, bezpieczeD- stwo produktu, zrównowa|ona konsumpcja, |ywienie, sprawdzenie osigni Metody dydaktyczne: wykBad interaktywny, wiczenia praktyczne, aran|owane scenki z udziaBem uczniów Pomoce dydaktyczne: fragment Ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy  Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, fragment Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.  Kodeks Cywilny, wykaz instytucji zajmujcych si ochron praw konsumentów w Polsce, fragment Ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzeda|y konsu- menckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego, scenariusze scenek, niektóre znaki i symbole zwizane z bezpieczeD- stwem produktu, definicje poj, niektóre znaki zwizane z ochron [rodowiska, tabela  Jakie potrzeby speBnia dany produkt? , piramida |ywieniowa, zasady racjonalnego |ywienia, test sprawdzajcy wiedz Zrodki dydaktyczne: broszura edukacyjna, film, komputer, rzutnik multimedialny, tablica, paragon, ró|ne opakowa- nia (np.: torebka papierowa, plastikowa  reklamówka , torba pBócienna, butelka szklana, butelka PET) lub/i produkty w opakowaniach (np. owoce w plastikowym opakowaniu i owoce luzem), arkusze A4 z tabel  Jakie potrzeby speBnia dany produkt? , kilka ró|nych etykiet produktów |ywno[ciowych, arkusze A4 z testem sprawdzajcym wiedz, arkusze A4 z ankiet oceniajco-doskonalc Czas: szkolenie: 3 x 45 minut; przerwy: 2 x 10  15 minut PROJEKT  CO MAODY KONSUMENT WIEDZIE POWINIEN?  OGÓLNOPOLSKA KAMPANIA EDUKACYJNA W SZKOAACH finansowany jest ze [rodków Unii Europejskiej oraz Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Projekt  Co mBody konsument wiedzie powinien? jest ogólnopolsk konsumenck kampani edukacyjn dla dzieci i mBo- dzie|y szkolnej. Celem kampanii jest rozbudzenie [wiadomo[ci konsumenckiej w[ród dzieci i mBodzie|y oraz dostarczenie mBodym konsumentom informacji o ich najwa|niejszych prawach i obowizkach. W ramach projektu od wrze[nia 2006 r. do czerwca 2007 r. przeprowadzonych zostanie 480 szkoleD w 160 szkoBach we wszystkich województwach w Polsce dla uczniów szkóB podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych w wieku od 10 do 19 lat. Zorganizowany zostanie równie| ogólnopolski konkurs plastyczny  Co mBody konsument wiedzie powinien? , a tak|e powstanie internetowy serwis edukacyjny www.mlodykonsument.pl. Zwizek StowarzyszeD Polska Zielona Sie ul. SBawkowska 26 A 31-014 Kraków tel./fax: (012) 431 28 08 e-mail: info@zielonasiec.pl www.zielonasiec.pl Opracowanie: Maria Huma Konsultacja pedagogiczna: Wanda Silezin Konsultacja prawna: Marcin Stoczkiewicz Korekta: Andrzej {wawa SkBad i druk: Drukarnia  Goldruk Chcesz przeprowadzi szkolenie dla uczniów tak|e w Twojej szkole? Wszystkie niezbdne materiaBy edukacyjne i dydak- tyczne znajdziesz na stronie www.mlodykonsument.pl  2  WPROWADZENIE Tre[ci programowe: wprowadzenie uczniów do tematyki konsumenckiej: wyja[nienie pojcia  konsument , przed- stawienie definicji konsumenta zawartej w art. 221 Kodeksu Cywilnego, wyja[nienie pojcia umowy konsumenckiej, wyja[nienie uczniom, |e koDczc 13 lat maj tzw.  ograniczon zdolno[ do czynno[ci prawnych , przedstawienie gBównych instytucji zajmujcych si ochron praw konsumentów w Polsce Metody dydaktyczne: wykBad interaktywny Pomoce dydaktyczne: fragment Ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy  Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, fragment Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.  Kodeks Cywilny, wykaz instytucji zajmujcych si ochron praw konsumentów w Polsce Zrodki dydaktyczne: tablica, film, komputer, rzutnik multimedialny Czas: 45 minut ( Wprowadzenie : 10 minut, film: 35 minut) Rozpocznij lekcj od rozdania uczniom broszur edukacyjnych. Nastpnie zrób wprowadzenie do tematu, którego propozycj znajdziesz poni|ej. Zapytaj uczniów: Czy wiedz co oznacza sBowo  konsument i kogo nazywamy konsumentami? Popro[, aby wymienili wszystkie skojarzenia dotyczce pojcia konsument. Zapytaj tak|e, w jakich sytuacjach jeste[my konsumentami? Nastpnie napisz na tablicy: " wycieczka do kina " kupowanie chleba " rozmowa przez telefon " kupowanie nowych spodni " wizyta u fryzjera " naprawa zepsutej pralki Zapytaj, w których z powy|szych sytuacji jeste[my konsumentami? Je[li uczniowie nie odpowiedz, |e we wszystkich  wyja[nij, |e konsumentami jeste[my nie tylko w momencie dokony- wania zakupów w sklepie, lecz tak|e korzystajc z ró|nych usBug, np. z telewizji, kina, Internetu. Zadaj kilka pytaD sprawdzajcych, czy uczniowie dobrze zrozumieli pojecie  konsument , np.: Czy konsumentem jest Pan, który tankuje benzyn do swojego samochodu? Czy konsumentem jest Pani, która wBa[nie leci samolotem? Czy konsumentem jest rodzina, która kupuje bilety na przedstawienie teatralne? Nastpnie wyja[nij uczniom, |e nie zawsze gdy kto[ kupuje towar lub korzysta z danej usBugi jest konsumentem. Konsu- mentami jeste[my bowiem wtedy, gdy kupujemy towar bdz usBugi tylko na potrzeby wBasne, swojej rodziny bdz przyja- cióB, znajomych itd. Gdy nasi rodzice tankuj benzyn do naszych samochodów rodzinnych s konsumentami, lecz gdy tankuj benzyn do samochodu sBu|bowego konsumentami nie s. Przedstaw uczniom definicj konsumenta zawart w artykule 221 Kodeksu Cywilnego. Fragment Ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy  Kodeks Cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 49, poz. 408)  definicja konsumenta Art. 221. Za konsumenta uwa|a si osob fizyczn dokonujc czynno[ci prawnej niezwizanej bezpo[rednio z jej dziaBalno[ci gospodarcz lub zawodow. Przedstaw uczniom poni|sze sytuacje i zapytaj, w których z nich tata/mama s, a w których nie s konsumentami: " Mama kupuje bilet lotniczy, bo chce odwiedzi swoj siostr w Hiszpanii. " Mama kupuje bilet lotniczy, bo jedzie na konferencj sBu|bow do Hiszpanii. " Tata kupuje aparat fotograficzny, bo lubi robi zdjcia gdy wyje|d|a z rodzin na wakacje. " Tata kupuje aparat fotograficzny, bo jest fotografem i sprzedaje zrobione przez siebie zdjcia.  1  Nastpnie wyja[nij uczniom, |e zawsze, gdy dokonujemy jakiego[ zakupu, zawieramy ze sprzedawc lub usBugodawc u m o w . Nawet zakup chleba czy szczoteczki do zbów wi|e si z zawarciem tzw. umowy konsumenckiej. Stronami umowy konsumenckiej s konsument i przedsibiorca. Umowa konsumencka mo|e by ustna lub pisemna. Zazwyczaj, gdy dokonujemy drobnych zakupów, nie spisujemy umowy. Jednak, w niektórych przypadkach  np. gdy zawieramy umo- w z bankiem  spisanie umowy jest wymagane przez przepisy. Umow zawieramy po to, aby mie dowód. Wyja[nij uczniom, |e tak|e oni, koDczc 1 3 l a t , maj prawo do zawierania pewnych umów konsumenckich, gdy| przysBuguje im  ograniczona zdolno[ do czynno[ci prawnych . Oznacza to, i| swobodnie mog zawiera umowy w tzw.  drobnych bie|cych sprawach |ycia codziennego , czyli kupowa |ywno[, gazety, dBugopisy, ksi|ki i inne drobne przedmioty. Wszystkie inne umowy, np. te z bankiem czy biurem podró|y, musz zawiera w towarzystwie i za zgod rodziców. Zapytaj uczniów czy kiedykolwiek pracowali i samodzielnie zarabiali pienidze. Nastpnie wytBumacz, |e koDczc 13 lat maj prawo samodzielnie, bez zgody rodziców, dysponowa swoim zarobkiem. Fragment Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.  Kodeks Cywilny (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93)  zdolno[ prawna i zdolno[ do czynno[ci prawnych Art. 11. PeBn zdolno[ do czynno[ci prawnych nabywa si z chwil uzyskania peBnoletno[ci. Art. 12. Nie maj zdolno[ci do czynno[ci prawnych osoby, które nie ukoDczyBy lat trzynastu, oraz osoby ubezwBasnowolnione caBko- wicie. ..... Art. 15. Ograniczon zdolno[ do czynno[ci prawnych maj maBoletni, którzy ukoDczyli lat trzyna[cie, oraz osoby ubezwBasnowol- nione cz[ciowo. ..... Art. 17. Z zastrze|eniem wyjtków w ustawie przewidzianych, do wa|no[ci czynno[ci prawnej, przez któr osoba ograniczona w zdolno[ci do czynno[ci prawnych zaciga zobowizanie lub rozporzdza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Art. 18. § 1. Wa|no[ umowy, która zostaBa zawarta przez osob ograniczon w zdolno[ci do czynno[ci prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zale|y od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela. § 2. Osoba ograniczona w zdolno[ci do czynno[ci prawnych mo|e sama potwierdzi umow po uzyskaniu peBnej zdolno[ci do czyn- no[ci prawnych. § 3. Strona, która zawarBa umow z osob ograniczon w zdolno[ci do czynno[ci prawnych, nie mo|e powoBywa si na brak zgody jej przedstawiciela ustawowego. Mo|e jednak wyznaczy temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje si wolna po bezskutecznym upBywie wyznaczonego terminu. Art. 19. Je|eli osoba ograniczona w zdolno[ci do czynno[ci prawnych dokonaBa sama jednostronnej czynno[ci prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, czynno[ jest niewa|na. Art. 20. Osoba ograniczona w zdolno[ci do czynno[ci prawnych mo|e bez zgody przedstawiciela ustawowego zawiera umowy nale|ce do umów powszechnie zawieranych w drobnych bie|cych sprawach |ycia codziennego. Art. 21. Osoba ograniczona w zdolno[ci do czynno[ci prawnych mo|e bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporzdza swoim zarobkiem, chyba |e sd opiekuDczy z wa|nych powodów inaczej postanowi. Art. 22. Je|eli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolno[ci do czynno[ci prawnych oddaB jej okre[lone przedmioty ma- jtkowe do swobodnego u|ytku, osoba ta uzyskuje peBn zdolno[ w zakresie czynno[ci prawnych, które tych przedmiotów dotycz. Wyjtek stanowi czynno[ci prawne, do których dokonania nie wystarcza wedBug ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego. WytBumacz tak|e uczniom, |e wszystkim konsumentom przysBuguje wiele ró|nych praw, których zakres poznaj w trakcie tego szkolenia. Niestety zdarza si czasami, |e niektórzy przedsibiorcy nie przestrzegaj tych praw i dlatego tak wa|ne jest, aby[my my, konsumenci znali swoje prawa i umieli ich broni. Zawsze mo|emy jednak liczy na kilka instytucji, które pomog nam w przypadku, gdy przedsibiorca zBamie nasze prawa.  2  Instytucje ochrony konsumentów, czyli kto pomaga konsumentom? W SPRAWACH INDYWIDUALNYCH: Miejski/Powiatowy Rzecznik Konsumentów  do jego zadaD nale|y zapewnienie bezpBatnego poradnictwa konsumenckiego i in- formacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów. Jest w ka|dym mie[cie lub powiecie. Jest on naszym reprezentantem, który broni naszych interesów. Mo|e wic skontaktowa si z nieuczciw firm i spróbowa wpByn na zaBatwienie sprawy. Je|eli to nie poskutkuje, mo|e pozwa przedsibiorc do sdu i wzi udziaB w postpowaniu. Organizacje konsumenckie  w indywidualnej sprawie konsument mo|e si zwróci tak|e do organizacji konsumenckich, np. Federacji Konsumentów bdz Stowarzyszenia Konsumentów Polskich. Reprezentuj one interesy konsumentów oraz udzielaj nie- odpBatnej pomocy konsumentom w dochodzeniu ich roszczeD. JEZLI PROBLEM DOTYCZY ZBIOROWYCH INTERESÓW KONSUMENTÓW  np. zBy system obsBugi klienta, wprowadzajca w bBd reklama, nieprawdziwa informacja na opakowaniu produktu, ukryte wady przedmiotu  skarg (w postaci pisemnej, faksem, telefonicznie, e-mailem lub podczas rozmowy z urzdnikiem) mo|na wnie[ do Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w skrócie UOKiK. Jest to centralny urzd w sprawach ochrony konsumentów i ochrony konkurencji. Po wprowadzeniu uczniów do tematyki konsumenckiej, zapoznaj ich z bohaterami filmu i broszury edukacyjnej  Natali, Kub i Juli. Nastpnie odtwórz film. Po odtworzenie filmu: Zrób 10  15 minutow przerw TEMAT: ZAKUPY I REKLAMACJA Tre[ci programowe: omówienie czynno[ci, jakie powinno si wykona przed zakupem towaru, omówienie praw konsumenta i obowizków sprzedawcy w miejscu sprzeda|y, omówienie czym jest  niezgodno[ towaru z umow , omówienie odpowiedzialno[ci sprzedawcy za niezgodno[ towaru z umow i trybu postpowania reklamacyjnego, omówienie czym jest gwarancja i jakie informacje musi zawiera Metody dydaktyczne: wykBad interaktywny, aran|owane scenki z udziaBem uczniów ilustrujce dokonywanie zaku- pów w sklepie i skBadanie reklamacji Pomoce dydaktyczne: scenariusze dwóch scenek, fragment Ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warun- kach sprzeda|y konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego Czas: 25 minut Po przerwie, odnoszc si do zachowania bohaterów filmu, zwBaszcza Kuby, zapytaj uczniów: Co najbardziej lubi kupowa? Jak czsto robi zakupy? Do jakich sklepów chodz najcz[ciej? Jakie towary i w jakich sklepach kupuj sami, a jakie z rodzicami? Nastpnie zapytaj uczniów, jakie czynno[ci powinno si wykona przed zakupem towaru lub usBugi? W razie potrzeby uzupeBnij odpowiedzi uczniów, |e powinni[my przede wszystkim:  przemy[le dokBadnie czego potrzebujemy i co chcemy kupi  porówna ró|ne produkty speBniajce nasze wymagania  zapyta sprzedawców o cechy, funkcje, dokBadne przeznaczenie produktów  przeczyta wszelkie dostpne na ich temat informacje  zwBaszcza te na etykiecie produktu Wyja[nij, |e prawidBowo skonstruowana e t y k i e t a musi zawiera: " nazw producenta lub importera i adres na ubraniach dodatkowo: " z jakich materiaBów s wykonane oraz jak je pra lub czy[ci |ywno[: szczególne regulacje (patrz temat: {ywienie)  3  Dodaj, |e idc do sklepu, warto mie ze sob l i s t  z a k u p ó w, na wypadek gdyby[my mieli ulec pokusie lub gdyby sprzedawca chciaB nam koniecznie sprzeda co[, czego nie potrzebujemy. Poka| uczniom p a r a g o n. Zapytaj do czego on sBu|y i jakie znajduj si na nim informacje. WytBumacz, |e para- gon jest naszym dowodem zakupu  czyli informacj  co, kiedy, od kogo i za ile kupili[my. Zawsze po zakupie pamitajmy, |eby zabra go ze sob. To podstawa do ewentualnej reklamacji! Powinni[my przechowywa go przez 2 lata! Nastpnie zaaran|uj scenk, z udziaBem ucznia (zapytaj si, kto ma ochot wzi w niej udziaB), w trakcie której wcielisz si w rol sprzedawcy, a uczeD w rol konsumenta dokonujcego zakupu w sklepie. Zakup bdzie miaB miejsce w sklepie z odzie| d|insow i bdzie dotyczyB spodni. Scenariusz scenki: Konsument: DzieD dobry, chciaBbym/chciaBabym kupi spodnie d|insowe. Sprzedawca: Tam wisz! K: A jakie bd pasowa na 156 cm wzrostu? S: Prosz sobie sprawdzi, przecie| wszystko jest napisane! K: A czy s jakie[ w ja[niejszym kolorze, chciaBbym/chciaBabym taki jasny d|ins. S: Przecie| wida jakie s kolory! K: A czy s jakie[ w cenie do 80 zB? S: Dziecko drogie, chyba ju| umiesz czyta, wszystko jest na metce! K: Chyba spodobaBy mi si te, czy mog je przymierzy? S: Przymierzalnia zamknita! K: To ja poczekam. S: Nie zajta, tylko zamknita, nie ma! K: A czy jak kupi te spodnie i nie bd pasowa, to bd mógB/mogBa je zwróci? S: No przecie| masz tu napisane  Po odej[ciu od kasy reklamacji nie uwzgldnia si . K: No nic, dzikuj. Do widzenia! Po zakoDczeniu scenki zapytaj uczniów czy zdarzyBo si im spotka kiedykolwiek takiego niemiBego sprzedawc? Wyja- [nij, |e sposób jego zachowania jest nie tylko niemiBy, ale tak|e n i e z g o d n y z p r a w e m ! Wyja[nij, |e zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa sprzedawca musi:  poda dokBadn cen produktu  tak wic sprzedawca powinien poda nam cen interesujcego nas towaru; w przy- padku |ywno[ci sprzedawca ma obowizek podania dwóch cen: konkretnego towaru i za jednostk miary (np. kilo- gram)  udziela kupujcemu jasnych, zrozumiaBych i nie wprowadzajcych w bBd informacji wystarczajcych do prawidBowe- go i peBnego korzystania ze sprzedawanego towaru  tak wic sprzedawca powinien poinformowa nas, gdzie znajduj si interesujce nas d|insy, a tak|e o wszelkich innych przydatnych i interesujcych nas cechach i wBa[ciwo[ciach produktu  zapewni w miejscu sprzeda|y odpowiednie warunki techniczno-organizacyjne umo|liwiajce dokonanie wyboru to- waru konsumpcyjnego i sprawdzenie jego jako[ci, kompletno[ci itd.  fakt, |e w sklepie nie znajdowaBa si przymie- rzalnia, byB niezgodny z przepisami prawa Wyja[nij tak|e uczniom, |e umieszczanie, czsto spotykanych w sklepach tabliczek z napisami typu:  Po odej[ciu od kasy reklamacji nie uwzgldnia si ,  Towar nie podlega reklamacji ,  Reklamacje uwzgldniane s tylko w dniu zakupu itd. jest niezgodne z prawem! Konsument ma zawsze prawo do zBo|enia reklamacji! Reklamacj mo|emy zBo|y z tytuBu n i e z g o d n o [ c i z u m o w  (u sprzedawcy) oraz z tytuBu g w a - r a n c j i (u producenta, sprzedawcy lub importera). Aby reklamacja zostaBa uznana, kupiony przez nas towar musi by niezgodny z umow. Oznacza to, |e:  jest uszkodzony (przykBad: dziurawe spodnie, stBuczona lampa)  jest niekompletny (przykBad: ksi|ka bez wszystkich stron, bluzka bez guzików)  nie nadaje si on do celu, do jakiego jest zwykle u|ywany (przykBad: dBugopis nie pisze, drukarka nie drukuje, pralka nie pierze, komórka rozBadowuje si po 2 minutach rozmowy)  nie speBnia oczekiwaD gwarantowanych przez sprzedawc lub producenta (przykBad: sprzedawca obiecywaB, |e dBugo- pis bdzie [wieci w ciemno[ci, tymczasem nie [wieci, w reklamie szamponu do wBosów podano, |e usunie on Bupie| po 2 tygodniach, tymczasem Bupie| nie zniknB)  4  W takich przypadkach mamy prawo:  |da usunicia wady/naprawy towaru  domaga si wymiany na towar zgodny z umow Gdy naprawa lub wymiana nie jest mo|liwa lub bardzo kosztowna i nara|a konsumenta na znaczne niedogodno[ci mo- |emy:  |da obni|enia ceny  odstpi od umowy i zwróci towar, |dajc zwrotu pienidzy Zapytaj uczniów, czy kiedykolwiek skBadali reklamacj i czy wiedz: " W jakim terminie mo|emy reklamowa towar? " Do kogo nale|y skBada reklamacj? " W jakiej formie nale|y skBada reklamacj? " Co napisa w reklamacji? " W jakim terminie sprzedawca ma obowizek zaBatwi nasz reklamacj? " Czy mo|emy reklamowa przeceniony produkt kupiony na wyprzeda|y lub w promocji? UzupeBnij wypowiedzi uczniów: W cigu 2 l a t o d w y d a n i a towaru niezgodnego z umow mo|emy skBada jego reklamacj (termin ten dotyczy tylko reklamacji z tytuBu niezgodno[ci z umow). Nale|y jednak pamita, |e w przypadku stwierdzenia niezgod- no[ci musimy zgBosi reklamacj n a j p ó z n i e j w c i  g u 2 m i e s i  c y od wykrycia tej niezgodno[ci. Przekroczenie tego terminu spowoduje utrat uprawnieD. Reklamacje nale|y skBada u sprzedawcy zgBaszajc si do niego z paragonem. To on ponosi odpowiedzialno[ prawn za sprzedany nam towar. Najlepiej skBada reklamacj na pi[mie. Mamy wtedy dowód, |e reklamowali[my niezgodny z umow towar. Nale|y dopil- nowa, aby sprzedawca podpisaB si na reklamacji wpisujc dat jej przyjcia. Aby reklamacja byBa skuteczna, musz si w niej znalez podstawowe informacje: data zgBoszenia, okre[lenie sprzedawcy i kupujcego, okre[lenie towaru niezgodnego z umow, opisanie tych niezgodno[ci i podanie co wybieramy  napraw, wymian, obni|enie ceny czy zwrot pienidzy. Sprzedawca ma obowizek ustosunkowa si do naszej reklamacji w terminie 1 4 d n i. Brak odpowiedzi w tym termi- nie oznacza uznanie reklamacji ze strony sprzedawcy. To, |e towar zostaB kupiony na wyprzeda|y lub w promocji, nie oznacza |e nie mo|emy go reklamowa w przypadku gdy jest on niezgodny z umow. Sytuacj zmienia fakt, gdy powodem obni|enia ceny jest jego wada, o której wiedzieli[my. Jednak, gdy towar ten nie byB odpowiednio oznaczony, lub gdy sprzedawca nie poinformowaB nas o wadzie bdcej powo- dem obni|enia ceny, mo|emy taki towar reklamowa. Fragment Ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzeda|y konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego (Dz. U. 2002 nr 141 poz. 1176)  niezgodno[ z umow Art. 4. 1. Sprzedawca odpowiada wobec kupujcego, je|eli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umow; w przy- padku stwierdzenia niezgodno[ci przed upBywem sze[ciu miesicy od wydania towaru domniemywa si, |e istniaBa ona w chwili wydania. 2. W przypadku indywidualnego uzgadniania wBa[ciwo[ci towaru konsumpcyjnego domniemywa si, |e jest on zgodny z umow, je|eli odpowiada podanemu przez sprzedawc opisowi lub ma cechy okazanej kupujcemu próbki albo wzoru, a tak|e gdy nadaje si do celu okre[lonego przez kupujcego przy zawarciu umowy, chyba |e sprzedawca zgBosiB zastrze|enia co do takiego przezna- czenia towaru. 3. W przypadkach nieobjtych ust. 2 domniemywa si, |e towar konsumpcyjny jest zgodny z umow, je|eli nadaje si do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle u|ywany, oraz gdy jego wBa[ciwo[ci odpowiadaj wBa[ciwo[ciom cechujcym towar tego rodzaju. Takie samo domniemanie przyjmuje si, gdy towar odpowiada oczekiwaniom dotyczcym towaru tego rodzaju, opartym na skBadanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela; w szczególno[ci uwzgldnia si zapewnie- nia, wyra|one w oznakowaniu towaru lub reklamie, odnoszce si do wBa[ciwo[ci towaru, w tym tak|e terminu, w jakim towar ma je zachowa.  5  4. Na równi z zapewnieniem producenta traktuje si zapewnienie osoby, która wprowadza towar konsumpcyjny do obrotu krajowego w zakresie dziaBalno[ci swojego przedsibiorstwa, oraz osoby, która podaje si za producenta przez umieszczenie na towarze swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odró|niajcego. Art. 5. Sprzedawca nie jest zwizany zapewnieniem, o którym mowa w art. 4, je|eli wykazaB, |e zapewnienia tego nie znaB ani, oceniajc rozsdnie, zna nie mógB albo |e nie mogBo ono mie wpBywu na decyzj kupujcego o zawarciu umowy, albo te| |e jego tre[ spro- stowano przed zawarciem umowy. Art. 6. Za niezgodno[ towaru konsumpcyjnego z umow uwa|a si równie| nieprawidBowo[ w jego zamontowaniu i uruchomieniu, je|eli czynno[ci te zostaBy wykonane w ramach umowy sprzeda|y przez sprzedawc lub przez osob, za któr ponosi on odpowiedzial- no[, albo przez kupujcego wedBug instrukcji otrzymanej przy sprzeda|y. Art. 7. Sprzedawca nie odpowiada za niezgodno[ towaru konsumpcyjnego z umow, gdy kupujcy o tej niezgodno[ci wiedziaB lub, oce- niajc rozsdnie, powinien byB wiedzie. To samo odnosi si do niezgodno[ci, która wynikBa z przyczyny tkwicej w materiale dostar- czonym przez kupujcego. Art. 8. 1. Je|eli towar konsumpcyjny jest niezgodny z umow, kupujcy mo|e |da doprowadzenia go do stanu zgodnego z umow przez nieodpBatn napraw albo wymian na nowy, chyba |e naprawa albo wymiana s niemo|liwe lub wymagaj nadmiernych kosztów. Przy ocenie nadmierno[ci kosztów uwzgldnia si warto[ towaru zgodnego z umow oraz rodzaj i stopieD stwierdzonej niezgodno- [ci, a tak|e bierze si pod uwag niedogodno[ci, na jakie naraziBby kupujcego inny sposób zaspokojenia. 2. NieodpBatno[ naprawy i wymiany w rozumieniu ust. 1 oznacza, |e sprzedawca ma równie| obowizek zwrotu kosztów poniesio- nych przez kupujcego, w szczególno[ci kosztów demonta|u, dostarczenia, robocizny, materiaBów oraz ponownego zamontowania i uruchomienia. 3. Je|eli sprzedawca, który otrzymaB od kupujcego |danie okre[lone w ust. 1, nie ustosunkowaB si do tego |dania w terminie 14 dni, uwa|a si, |e uznaB je za uzasadnione. 4. Je|eli kupujcy, z przyczyn okre[lonych w ust. 1, nie mo|e |da naprawy ani wymiany albo je|eli sprzedawca nie zdoBa uczyni zado[ takiemu |daniu w odpowiednim czasie lub gdy naprawa albo wymiana nara|aBaby kupujcego na znaczne niedogodno[ci, ma on prawo domaga si stosownego obni|enia ceny albo odstpi od umowy; od umowy nie mo|e odstpi, gdy niezgodno[ towaru konsumpcyjnego z umow jest nieistotna. Przy okre[laniu odpowiedniego czasu naprawy lub wymiany uwzgldnia si rodzaj towaru i cel jego nabycia. Art. 9. 1. Kupujcy traci uprawnienia przewidziane w art. 8, je|eli przed upBywem dwóch miesicy od stwierdzenia niezgodno[ci towaru konsumpcyjnego z umow nie zawiadomi o tym sprzedawcy. Do zachowania terminu wystarczy wysBanie zawiadomienia przed jego upBywem. & . Art. 10. 1. Sprzedawca odpowiada za niezgodno[ towaru konsumpcyjnego z umow jedynie w przypadku jej stwierdzenia przed upBywem dwóch lat od wydania tego towaru kupujcemu; termin ten biegnie na nowo w razie wymiany towaru. Je|eli przedmiotem sprzeda|y jest rzecz u|ywana, strony mog ten termin skróci, jednak|e nie poni|ej jednego roku. Wyja[nij równie| uczniom, |e w scence, któr odgrywali wcze[niej, konsument zapytaB czy ma mo|liwo[ zwróci do sklepu zgodne z umow, nie majce wad d|insy. W takiej sytuacji sprzedawca nie ma obowizku przyj od nas produktu, bo si po prostu rozmy[lili[my. Na szcz[cie s sklepy które dobrowolnie zobowizuj si zwróci nam pienidze je[li zrezygnujemy z zakupu w okre[lonym przez sklep terminie. Jednak zawsze przed dokonaniem zakupu powinni[my si najpierw upewni czy dany produkt nam si podoba i dokBadnie przemy[le czy jest nam na prawd potrzebny. Unikniemy wtedy rozczarowania i kBopotliwych sytuacji. Czsto kupujc towar (np. telewizor) otrzymujemy g w a r a n c j . Gwarancji mo|e udzieli sprzedawca, producent, importer. Gwarancja nie jest obowizkowa i jest nieodpBatna. Aby gwarancja byBa wa|na, musi ona przede wszystkim okre- [la obowizki gwaranta i uprawnienia kupujcego. Dokument, nie okre[lajcy tych obowizków, gwarancj nie jest (np. sam napis na opakowaniu  5 lat gwarancji ). Oprócz tego w gwarancji powinny si znalez: nazwa i adres gwaranta lub jego przedstawiciela w Polsce oraz czas trwania i terytorialny zasig ochrony gwarancyjnej. W przypadku ujawnienia si wady towaru, który kupili[my, czsto sdzimy niestety, |e gwarancja jest nasz jedyn pod- staw do dochodzenia naszych praw. W rzeczywisto[ci jest to dodatkowe uprawnienie i to od nas zale|y, czy reklamujc produkt z niego skorzystamy, czy te| zBo|ymy reklamacj z tytuBu niezgodno[ci z umow.  6  Pamitajmy, |e zawsze mamy prawo reklamowa towar z tytuBu niezgodno[ci z umow u sprzedawcy, który ponosi odpo- wiedzialno[ prawn za sprzedany nam towar! Na zakoDczenie (je[li pozwoli na to czas) popro[ dwóch uczniów, aby odegrali scenk, w której konsument stanie si nabywc towaru niezgodnego z umow i za|da wymiany towaru. Popro[, aby wykorzystali w niej wiedz na temat trybu skBadania reklamacji zdobyt w trakcie szkolenia. Scenariusz scenki: Konsument: DzieD dobry. TydzieD temu kupiBem/kupiBam w tym sklepie dBugopis, który miaB [wieci w ciemno[ci i okazaBo si |e nie [wieci. ChciaBbym/chciaBabym go zwróci i wymieni na inny, [wieccy. Sprzedawca: Pierwsze sBysz, |e ten dBugopis miaB [wieci. K: Tak podano w reklamie telewizyjnej i tak jest napisane na opakowaniu. S: No ale ja nie odpowiadam za to co wygaduj w reklamach. K: Sprzedaje Pan/Pani towar i to Pan/Pani ponosi odpowiedzialno[ ustawow za niezgodny z umow towar. Dlatego u Pana/Pani mog zBo|y reklamacj tego towaru. S: Hmm, ustawow... K: Tak, mówi o tym Ustawa o szczególnych warunkach sprzeda|y konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego. S: No dobra, to sprawdzmy czy ten dBugopis faktycznie nie [wieci w ciemno[ci. Hmm, no racja, wymieni Ci na nowy. K: Ale skd mam mie pewno[, |e taki sam dBugopis te| nie bdzie [wieci!? S: No dobrze, sprawdzmy... No có|, to wina producenta, nie moja, |e przysyBa mi tu wadliwy produkt. Musz pomy[le co z tym wszystkim zrobi. Prosz przyj[ za miesic. K: Ustawa okre[la, |e w cigu dwóch tygodni musi si Pan/Pani do niej ustosunkowa. Inaczej reklamacj uwa|a si za uznan... Tak wic czekam na odpowiedz na pi[mie. Na reklamacji jest mój adres. S: No dobra, nastpna dostawa bdzie za miesic albo i nawet dwa. Wymieni ci ten dBugopis w takim razie na jaki[ inny. Mo|e taki z piórkami? K: Zale|aBo mi na dBugopisie, który [wieci w nocy. Skoro wymiana nie jest mo|liwa i nara|a mnie na znaczne niedogodno[ci, chc odstpi od umowy i |dam zwrotu pienidzy. S: Zaraz, zaraz a czy w tej caBej Ustawie nie byBo, |e od razu trzeba zgBosi reklamacj? A ty przychodzisz mi tu a| po tygodniu! K: Ustawa okre[la, |e w cigu dwóch lat od nabycia towaru niezgodnego z umow, mo|na go zareklamowa. S: No ju| dobrze. Daj ten dBugopis. Oto 12 zB, które za niego daBe[/a[ K: Dzikuj. Do widzenia. TEMAT: REKLAMA Tre[ci programowe: omówienie zródeB informacji o produktach, weryfikacja informacji zawartych w reklamie Metody dydaktyczne: wykBad interaktywny, wiczenie, w trakcie którego uczniowie bd opracowywa i prezentowa tre[ reklamy danego produktu Zrodki dydaktyczne: tablica Czas: 20 minut Napisz na tablicy: " rodzice " koledzy " nauczyciele " telewizja " radio " Internet " czasopisma Zapytaj uczniów, które z powy|szych zródeB informacji o produktach wydaj im si najbardziej wiarygodne i z których korzystaj najcz[ciej? Nastpnie zapytaj, jak czsto uczniowie ogldaj reklamy i czy lubi je oglda?  7  Napisz na tablicy: " cukierki " pasta do zbów " telefon komórkowy " chipsy Podziel klas na 4 grupy i ka|dej grupie przydziel 1 produkt. Popro[ uczniów, aby wyobrazili sobie, |e pracuj w agencjach reklamowych i maj za zadanie stworzy reklamy powy|- szych produktów, a nastpnie popro[ o krótkie prezentacje. Po prezentacji ka|dej z grup przeprowadz z uczniami rozmow o przygotowanych prezentacjach. Opisz uczniom jak dziaBa reklama i zapytaj do czego konkretnie sBu|y. UzupeBnij wypowiedzi uczniów, |e celem ka|dej reklamy jest przede wszystkim przekona nas do kupna jakiego[ produktu, czyli skBoni do wydania pienidzy. Niekiedy naprawd potrzebujemy kremu czy proszku do prania. Innym razem kupujemy, bo rzecz, jak zobaczyli[my w reklamie, na tyle si nam spodobaBa, |e chcemy j mie. Reklamy zatem kreuj nasze potrzeby. Sprawiaj, |e kupujemy przedmioty, które czasami wcale nie s nam potrzebne! Zapytaj uczniów, czy celowo pominli jakie[ informacje o produkcie. Wyja[nij, |e producenci niektórych produktów rów- nie| mog pomija pewne informacje, inne za[ wyolbrzymia,  podkolorowywa  czyli prezentowa dany produkt jako bardzo niezbdny, atrakcyjny, zdrowy czy bezpieczny. Zapytaj uczniów, czy przypominaj sobie jak[ konkretn reklam, w której nie pojawiBy si wa|ne wedBug nich informacje, za[ znalazBy si w niej informacje  mniej istotne lub sugerujce, |e dany produkt jest na tyle atrakcyjny, |e wystarczy |eby piknie wyglda, by wysportowanym lub zdrowym, czu si wspaniale itp. Podaj przykBady takich reklam:  Wybielajca pasta do zbów  czy aby na pewno stosowanie jej przez 1 tydzieD sprawi, |e nasze zby bd idealnie biaBe?  Komórka w kolorowej obudowie  czy aby na pewno jest to najwa|niejsza i najbardziej interesujca nas cecha produk- tu? Czy nie powinni[my jednak co[ wicej o niej wiedzie (np. zna czas po jakim bateria si wyBadowuje)  Cukierki o [miesznych ksztaBtach  czy aby na pewno spowoduj, |e bdziemy [mia si do Bez i czy fakt, |e s kalo- ryczne i psuj si po nich zby nie jest wa|niejszy od ich ksztaBtu?  Chipsy  czy aby na pewno ich spo|ywanie spowoduje, |e np. lepiej bdziemy si bawi w gronie naszych przyja- cióB? Podsumuj temat stwierdzeniem, |e reklama sBu|y temu, aby skBoni nas do konkretnego zakupu lub skorzystania z kon- kretnej usBugi. Do obietnic zawartych w reklamach podchodzmy z dystansem i du| doz krytycyzmu. Lepiej czasem zaufa rodzicom, nauczycielom i wBasnemu zdrowemu rozsdkowi ni| reklamom. Zrób 10  15 minutow przerw TEMAT: BEZPIECZECSTWO PRODUKTU Tre[ci programowe: omówienie czym jest i dlaczego warto zwraca uwag na bezpieczeDstwo produktu, omówienie jakie przedmioty s a jakie nie s bezpieczne, omówienie znaków i symboli zwizanych z bezpieczeDstwem produktu Metody dydaktyczne: wykBad interaktywny Pomoce dydaktyczne: niektóre znaki i symbole zwizane z bezpieczeDstwem produktu Zrodki dydaktyczne: tablica Czas: 10 minut Na pocztek popro[ uczniów, aby wymienili przedmioty, które wedBug nich s, a które nie s bezpieczne. Wymienione przez uczniów przedmioty zapisz w 2 kolumnach na tablicy. Nastpnie popro[ ich, aby wymienili cechy, które ró|ni te 2 grupy produktów i zastanowili si, czym wedBug nich jest bezpieczeDstwo produktu. Nastpnie wytBumacz, |e bezpieczny produkt to taki, który nie stanowi zagro|enia dla naszego zdrowia podczas normal- nego stosowania  czyli zgodnego z przeznaczeniem.  8  Podaj przykBady niebezpiecznych produktów, np.: " wysuwany no|yk, który nie ma odpowiedniego zabezpieczenia i mo|e nas skaleczy " lampka nocna z nieodpowiedni izolacj elektryczn, która mo|e by przyczyn pora|enia i/lub po|aru " zbyt maBa zabawka, lub zabawka z wystajc cz[ci, któr dziecko mo|e poBkn, lub któr mo|e si skaleczy Nastpnie wytBumacz uczniom, |e za bezpieczeDstwo ka|dego produktu znajdujcego si w sprzeda|y odpowiedzialny jest producent. Jednak to przede wszystkim my musimy zadba o nasze wBasne bezpieczeDstwo i sami podejmowa rozsdne decyzje. Przede wszystkim nie powinni[my kupowa przedmiotów niebezpiecznych (np. fajerwerków), od nie- sprawdzonych sprzedawców (np. na ulicy), powinni[my czyta wszystkie ostrze|enia znajdujce si na opakowaniach informujce nas o ró|nych zagro|eniach (np. w przypadku zabawek:  Nieodpowiednie dla dzieci w wieku poni|ej 3 lat , a w przypadku deskorolki czy By|ew:  Uwaga, konieczno[ stosowania sprztu ochronnego ), a tak|e dokBadnie czyta instrukcj obsBugi ka|dego urzdzenia. Nastpnie zapoznaj uczniów ze znakiem CE umieszczanym na niektórych produktach. WytBumacz uczniom, |e znak ten jest deklaracj producenta, |e wyrób wprowadzany do obrotu w dowolnym paDstwie Unii Europejskiej speBnia zasadnicze wymagania, w tym wBa[nie procedury bezpieczeDstwa. Kupujc wic wyrób oznakowany CE, zyskujemy pewno[, |e mo|emy go bezpiecznie u|ywa w naszym kraju. WytBumacz tak|e, |e znak ten producent musi umieszcza na: " zabawkach " sprzcie elektrycznym, w tym telewizorach, radiu, komputerach, kalkulatorach, aparatach fotograficznych itd. " lampach " lodówkach i zamra|arkach " wentylatorach " Bodziach " odzie|y ochronnej " wyrobach budowlanych " dzwigach i windach Korzystajc z broszury edukacyjnej przedstaw uczniom tak|e inne symbole umieszczane na opakowaniach produktów zwizane z ich bezpieczeDstwem: graficzny znak ostrzegawczy dotyczcy wieku dziecka i  materiaB Batwopalny . Niektóre znaki i symbole zwizane z bezpieczeDstwem produktu: Oznakowanie CE  to symbol umieszczany na ponad dwudziestu grupach produktów, w tym zabawkach, za pomoc którego producent przekazuje nam informacje, |e wyroby te zostaBy wytworzone zgodnie z wszystkimi zasadniczymi dla nich wyma- ganiami. Symbol CE stosowany jest we wszystkich krajach Unii Europejskiej Graficzny znak ostrzegawczy dotyczcy wieku dziecka  umieszczajc ten znak na zabawce lub na jej opakowaniu, producent informuje, |e zabawka mo|e by niebezpieczna dla dzieci poni|ej 3 roku |ycia  MateriaB Batwopalny  symbol informuje, |e nie wolno zbli|a produktu do ognia ani go ogrzewa; wystpuje na opa- kowaniach dezodorantów i innych produktów w aerozolu  9  TEMAT: ZRÓWNOWA{ONA KONSUMPCJA Tre[ci programowe: omówienie poj:  zrównowa|ony rozwój i  zrównowa|ona konsumpcja , uwra|liwienie uczniów na fakt, i| za pomoc codziennych zakupów wpBywaj na stan [rodowiska przyrodniczego i jako[ |ycia przyszBych pokoleD, omówienie niektórych znaków zwizanych z ochron [rodowiska umieszczanych na opakowaniach Metody dydaktyczne: wykBad interaktywny, dwa wiczenia praktyczne Pomoce dydaktyczne: definicje poj, niektóre znaki zwizane z ochron [rodowiska umieszczane na opakowa- niach, tabela  Jakie potrzeby speBnia dany produkt? Zrodki dydaktyczne: ró|ne opakowania (np.: torebka papierowa, plastikowa  reklamówka , torba pBócienna, butelka szklana, butelka PET) lub/i produkty w opakowaniach (np. owoce w plastikowym opakowaniu i owoce luzem), arkusze A4 z tabel  Jakie potrzeby speBnia dany produkt? Czas: 15 minut Rozpocznij temat od krótkiego wprowadzenia i wyja[nienia uczniom, |e bycie konsumentem to nie tylko prawa, ale tak|e obowizki. Podstawowym obowizkiem mdrego i [wiadomego konsumenta jest dbaBo[ o nasz planet. Wyja[nij, |e takie wBa[nie poczucie odpowiedzialno[ci nazywa si zrównowa|on konsumpcj. Termin ten pochodzi od pojcia zrów- nowa|onego rozwoju, czyli rozwoju przyjaznego zarówno dla ludzi jak i dla [rodowiska naturalnego. Definicja pojcia  rozwój zrównowa|ony opracowana przez Zwiatow Komisj ds. Zrodowiska i Rozwoju w 1986 r.: Rozwój zrównowa|ony jest to rozwój, który zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia bez pozbawiania mo|liwo[ci przyszBych pokoleD do zaspokojenia ich potrzeb. Definicja pojcia  rozwój zrównowa|ony opracowana na Konferencji ONZ  Zrodowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992 r.: Rozwój zrównowa|ony jest to strategia przeksztaBceD ekologicznych, spoBecznych, techniczno-technologicznych i organizacyjnych, których celem jest osignicie racjonalnego i trwaBego poziomu dobrobytu spoBecznego, umo|liwiajcego przekazanie go nastpnym pokoleniom bez obawy zagro|enia destrukcj zasobów przyrody i ekosystemów. WytBumacz uczniom, |e niezrównowa|ona konsumpcja prowadzi do zu|ywania si ograniczonych zasobów naturalnych, do zanieczyszczania wody i powietrza. Niezrównowa|ona konsumpcja wywoBuje te| tzw. choroby cywilizacyjne: np. aler- gie, astm, stres. Za pomoc naszych codziennych wyborów w sklepie, stopniowo mo|emy wpBywa na popraw [rodowiska, w którym |yjemy i tym samym na jako[ |ycia przyszBych pokoleD. Jednym z rozwizaD jest ograniczenie ilo[ci odpadów, które produkujemy, np. poprzez kupowanie produktów w ekologicznych i zwrotnych opakowaniach, jak równie| poprzez ich segregacj. Po tym wprowadzeniu, poBó| na stole kilka ró|nych opakowaD lub produktów w ró|nych opakowaniach. Popro[ uczniów, aby zastanowili si, które opakowania s przyjazne dla [rodowiska, a które nie? Zapytaj z czego wyko- nane s poszczególne opakowania i które z produktów mo|na kupi w innym lub bez opakowania? UzupeBnij wypowiedzi uczniów. Zwró szczególn uwag na znaki i symbole umieszczane na opakowaniach informujce nas, |e opakowanie jest przyjazne dla [rodowiska: np. znak  Opakowanie nadaje si do recyklingu oraz znak  Zielony Punkt . Wyja[nij tak|e uczniom, |e idc na zakupy zawsze warto mie ze sob w B a s n  t o r b  wielokrotnego u|ytku. Ograniczamy w ten sposób ilo[ niepotrzebnych odpadów  plastikowych  reklamówek . Nastpnie wytBumacz uczniom, |e nie tylko opakowania mog by ekologiczne, ale tak|e produkty, np. |ywno[, kosme- tyki, [rodki czysto[ci (proszki do prania czy pByny do mycia naczyD). Kupujc ekologiczne produkty nie tylko chronimy [rodowisko, ale dajemy zarobi ekologicznym producentom, którzy dziki temu mog dalej inwestowa w czyste, zdrowe technologie produkcji. Jednocze[nie dajemy znak innym firmom, które o to nie dbaj, |e je|eli nie zmieni swojego post- powania, bd traci klientów, a wic zarobi mniej. Zapytaj uczniów, czy wiedz w jaki sposób wybiera ekologiczne produkty?  10  WytBumacz, |e tak|e w tym wypadku podpowiedzi s informacyjne znaki i symbole umieszczane na opakowaniach i produktach. Niektóre znaki informuj nas o pojedynczych aspektach produkcji np. |e produkt nie byB testowany na zwie- rztach, lub |e jest bezpieczny dla powBoki ozonowej. Inne  w oparciu o ekologiczne kryteria atestacji  oceniaj szereg elementów zwizanych z produkcj i u|ytkowaniem produktu, np.: wpByw na jako[ powietrza, wody, gleby, ograniczenie ilo[ci odpadów, oszczdno[ energii, zanieczyszczenie haBasem, mo|liwo[ powstawania substancji szczególnie niebez- piecznych itd. Znaki te, to ekologiczne znaki towarowe (ekoznaki). Korzystajc z broszury edukacyjnej przedstaw uczniom poszczególne znaki zwizane z ochron [rodowiska. Znaki zwizane z ochron [rodowiska:  Opakowanie nadaje si do recyklingu  znak informuje, |e opakowanie nadaje si do ponownego wykorzystania, czyli recyklingu. Umieszcza si go na opakowaniach z tworzyw sztucznych bdz aluminium. Cyfra i napis, które towarzyszy mog symbolowi oznaczaj nazw surowca u|ytego do produkcji opakowania  Zielony Punkt  znak informuje, |e producent wniósB wkBad finansowy w budow i funkcjonowanie systemu odzysku i recy- klingu odpadów opakowaniowych tworzonego przez Rekopol Organizacja Odzysku S.A., zgodnie z zasadami wynikajcymi z przepisów prawa polskiego i Unii Europejskiej w sprawie opakowaD i odpadów opakowaniowych  Nie testowane na zwierztach  znak informuje, |e w fazie badaD produkt nie byB testowany na zwierztach. Najcz- [ciej wystpuje na kosmetykach  Bezpieczny dla ozonu  znak informuje, |e produkt nie zawiera freonów, które niszcz powBok ozonow  EKO  znak ekologiczny (Polska)  znak informuje, |e produkt zostaB wytworzony zgodnie z ekologicznymi kryteriami ustalonymi przez organizacj, która go przyznaje, czyli Polskie Centrum BadaD i Certyfikacji  Ekoland (Polska)  znak jest najbardziej znanym i rozpoznawalnym na rynku krajowym znakiem, kojarzonym z |yw- no[ci ekologiczn. Przyznawany jest przez Polskie Stowarzyszenie Producentów {ywno[ci Metodami Ekologicznymi. Prawo do u|ywania tego znaku na swych wyrobach maj producenci, przetwórcy i handlowcy speBniajcy wymagania ustawy o rolnictwie ekologicznym  Produkcja ekologiczna (UE)  znak informuje, |e co najmniej 95% skBadników tego produktu |ywno[ciowego wytwo- rzono zgodnie z metodami ekologicznymi, a produkcja byBa nadzorowana  Margerytka (UE)  alternatywa dla paDstwowych ekologicznych znaków towarowych krajów zrzeszonych, gwarantuj- ca okre[lon jako[ tak|e poza politycznymi granicami paDstw czBonkowskich Nastpnie wyja[nij uczniom, |e nie tylko jako[, ale tak|e i l o [  kupowanych przez nich produktów wpBywa na stan [rodowiska przyrodniczego. Im wicej bowiem produktów kupujemy, tym wicej energii i wody zu|ywamy i tym wicej [mieci produkujemy. Rozdaj uczniom arkusze A4 z tabel  Jakie potrzeby speBnia dany produkt? . Popro[, aby w odpowiedni kolumn wpisali produkty, które ostatnio zakupili i zaznaczyli krzy|ykiem, które z wymienionych w tabeli potrzeb speBnia dany produkt. Omów z uczniami potrzeby zaspakajane przez poszczególne produkty, a nastpnie skBoD ich do refleksji, czy wszystkie te produkty s na pewno niezbdne i czy aby czasami nie s tylko zbyteczn zachciank?  11  Tabela  Jakie potrzeby speBnia dany produkt? Jakie potrzeby speBnia dany produkt? Produkty, które ostatnio kupili[my 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 TEMAT: {YWIENIE Tre[ci programowe: omówienie zasad zdrowego i racjonalnego |ywienia, omówienie informacji, jakie powinny by umieszczane na etykietach produktów |ywno[ciowych, omówienie warunków skBadania reklamacji |ywno[ci Metody dydaktyczne: wykBad interaktywny, wiczenie praktyczne Pomoce dydaktyczne: piramida |ywieniowa, zasady racjonalnego |ywienia Zrodki dydaktyczne: tablica, kilka ró|nych etykiet produktów |ywno[ciowych (w tym produktu nietrwaBego mikrobio- logicznie  np. [wie|o tBoczonego soku z owoców) Czas: 15 minut Napisz na tablicy w dowolnej kolejno[ci nastpujce rodzaje produktów: " produkty zbo|owe " owoce " warzywa " mleko i produkty mleczne " miso, ryby " jaja " sBodycze " chipsy " napoje gazowane Narysuj na tablicy piramid z 6 pitrami. Popro[ uczniów, aby umiejscowili produkty z tablicy na odpowiednim pitrze, w zale|no[ci od tego, jak czsto je spo|ywaj. W tym celu popro[ jednego ochotnika do tablicy, |eby wpisywaB w puste pola piramidy produkty wymieniane przez uczniów.  12  jedzenie picie higiena i czysto[ zdrowie mieszkanie szkoBa Badny wygld zabawa ch spodobania si kolegom/kole|ankom uznanie rodziców spo|ywcze -higieniczne kosmetyczno- inne Je|eli ich piramida bdzie ró|na od prawidBowo skonstruowanej piramidy |ywieniowej  przedstaw uczniom piramid |ywieniow znajdujc si w broszurze edukacyjnej, któr otrzymali przed zajciami. Piramida |ywieniowa zalecana przez Polskie Towarzystwo Kardiologiczne i Polskie Naukowe Towarzystwo OtyBo[ci i Przemiany Materii Nadal bazujc na piramidzie |ywieniowej, wyja[nij w skrócie uczniom zasady zdrowego i racjonalnego |ywienia. Zasady racjonalnego |ywienia: Podstawowym skBadnikiem naszej diety powinny by produkty zbo|owe  pieczywo, kasze, ry|, makarony, pBatki zbo|owe. Stanowi one bogate zródBo wglowodanów, skBadników mineralnych i bBonnika. Wglowodany s gBównym zródBem potrzebnej nam energii. BBonnik za[ jest potrzebny do tego, aby zdrowo i sprawnie trawi. Najcenniejsze zwizki znajduj si tu| pod okryw otaczajc ziar- no zbo|a, która jest odrzucana podczas produkcji biaBej mki. Dla naszego zdrowia znacznie korzystniej bdzie wic, je[li zamiast biaBej buBki zjemy kromk razowego chleba (najlepiej z ziarnami). Na drugim miejscu w jadBospisie powinny si znalez warzywa, a na trzecim owoce. Warzywa i owoce to bogate zródBa mineraBów, bBonnika i witamin. Np. zawarta w owocach i warzywach witamina C wzmacnia odporno[, za[ witamina A nadaje skórze i wBosom Badny wygld. Warzywa zaleca si je[ 4  5 razy dziennie na surowo lub po krótkim gotowaniu  nie trac wtedy cennych substancji. Owoce za[ najlepiej spo|ywa na surowo 2  3 razy dziennie. Na czwartym miejscu w naszej diecie powinny figurowa mleko i produkty mleczne. Produkty te s gBównym zródBem wapnia, który buduje nasze ko[ci. Mleko i jego przetwory s równie| dobrym zródBem peBnowarto[ciowego i Batwo przyswajalnego biaBka sBu|cego do budowy i odbudowy naszego organizmu. Zaleca si spo|ywanie 3 porcji produktów mlecznych dziennie. Jedna porcja to szklanka mleka lub jogurtu, 100 g twarogu lub 35 g |óBtego sera. Miso, ryby, jaja powinny si znalez na pitym miejscu w naszym jadBospisie. Produkty te, tak jak mleko i jego przetwory, s wa|nym zródBem biaBka. Miso jest te| jednym z gBównych zródeB tBuszczu. Dlatego powinno by spo|ywane tylko 2  4 razy w cigu tygodnia. Najbardziej warto[ciowe jest miso drobiowe oraz ryby morskie. Przekski (chipsy, paluszki, chrupki, snacki) i sBodycze powinny si znalez na ostatnim miejscu w naszej diecie. Pomimo, |e s smaczne, to zawieraj niewiele substancji od|ywczych. Dodatkowo, zawieraj du|o tBuszczu, trudno przyswajalnego cukru oraz soli. Czsto zawieraj sztuczne zwizki chemiczne (np. konserwanty), na które trzeba uwa|a i nie spo|ywa ich zbyt wiele. Nastpnie zapytaj uczniów, ile posiBków spo|ywaj dziennie i czy robi to regularnie? Wyja[nij, |e warunkiem zachowa- nia zdrowia i dobrego samopoczucia jest spo|ywanie 4 posiBków dziennie, z czstotliwo[ci nie wiksz ni| co 4 godziny. W kolejnej cz[ci zaj zapytaj uczniów, czy oprócz jako[ci produktów i zawarto[ci skBadników od|ywczych nale|y by pewnym jakich[ innych wa|nych cech lub wBa[ciwo[ci produktu spo|ywczego, zanim postanowi si go kupi?  13  Nastpnie rozdaj uczniom kilka etykiet i popro[, aby odszukali na nich wa|ne wedBug nich informacje. Zwró szczególn uwag na dat wa|no[ci produktu. Nastpnie popro[ uczniów, aby przeczytali na gBos w jaki sposób/jakim terminem oznaczono t informacj. Istniej dwa rodzaje oznaczeD:  najlepiej spo|y przed: oraz  nale|y spo|y do: . Wikszo[ produktów oznaczona jest terminem  najlepiej spo|y przed: , jedynie produkty nietrwaBe mikrobiologicznie ([wie|o tBoczony sok z owoców) s oznaczone terminem  nale|y spo|y do: . Wyja[nij te|, |e na prawidBowo przygotowanej etykiecie, oprócz terminu przydatno[ci do spo|ycia lub daty minimalnej trwaBo[ci powinny znajdowa si jeszcze: Dane identyfikujce producenta lub importera oraz kraj w którym produkt zostaB wyprodukowany  nazwa, adres, telefon itd. Masa netto  informacja ile wa|y produkt bez opakowania Numer serii  numer dziki któremu mo|na zidentyfikowa konkretny produkt SkBad, u|yte substancje smakowe, barwniki, [rodki konserwujce  na etykiecie powinny si znalez wszystkie skBadniki pro- duktu Warunki przechowywania produktu  informacja jak i gdzie przechowywa dany produkt, a po jego otwarciu tak|e jak dBugo! Ewentualnie przeznaczenie produktu  informacja dla kogo jest przeznaczony (np. deser dla niemowlt) Informacja |ywieniowa  informacja na temat warto[ci energetycznej produktu i zawarto[ci poszczególnych skBadników od|ywczych takich jak biaBka, tBuszcze i wglowodany. W przypadku wyrobów przeznaczonych do powszechnego spo|y- cia podawanie jej jest dobrowolne. Nastpnie zapytaj uczniów, czy kiedykolwiek zdarzyBo im si kupi niezgodny z umow towar |ywno[ciowy, np. zepsuty jogurt lub sok czy nie[wie|y sos? Wyja[nij, |e w tym wypadku tak|e mamy prawo reklamowa taki produkt, lecz w przypadku towarów |ywno[ciowych obowizuj krótsze terminy na zBo|enie reklamacji:  w przypadku towaru sprzedawanego luzem, odmierzanego w miejscu zakupu lub dostarczanego do miejsca zamiesz- kania kupujcego (np. gdy kupujemy owoce, warzywa, sery, ciastka na wag)  mo|emy reklamowa produkt w termi- nie 3 dni od dnia sprzeda|y lub otrzymania towaru  w przypadku towaru paczkowanego (np. jogurtu, soku, d|emu w sBoiku)  mo|emy reklamowa produkt w terminie 3 dni od dnia otwarcia opakowania Na koniec powiedz uczniom, aby dokBadnie czytali etykiety i zwracali uwag, czy znajduj si na nich wszystkie wy|ej wymienione informacje. Brak tych informacji mo|e [wiadczy o tym, |e producent ma co[ do ukrycia i nale|y wtedy unika takiej |ywno[ci.  14  TEMAT: SPRAWDZENIE OSIGNI Tre[ci programowe: sprawdzenie osigni Metody dydaktyczne: rozwizywanie przez uczniów testu sprawdzajcego ich wiedz Pomoce dydaktyczne: test (pytania i odpowiedzi) Zrodki dydaktyczne: arkusze A4 z testem sprawdzajcym wiedz Czas: 5 minut W celu weryfikacji wiedzy zdobytej przez uczniów w trakcie szkolenia, rozdaj uczniom arkusze z testem sprawdzajcym ich wiedz zdobyt podczas szkolenia. PrzykBadowy test (pytania i odpowiedzi): Tylko jedna z podanych odpowiedzi jest prawidBowa! 1. Konsumentem jest: a) osoba, która kupuje przedmioty lub korzysta z usBug w celach zawodowych b) osoba, która kupuje tylko przedmioty c) osoba, która korzysta tylko i wyBcznie z usBug (np. fryzjera) d) osoba, która kupuje przedmioty lub korzysta z usBug na potrzeby wBasne 2. Umowa konsumencka nie mo|e by zawarta pomidzy: a) usBugodawc i konsumentem b) sprzedawc i konsumentem c) przedsibiorc i konsumentem d) przedsibiorc i przedsibiorc 3. Niezgodny z umow towar jest wtedy, gdy: a) ma brzydki kolor b) nie speBnia oczekiwaD gwarantowanych przez sprzedawc lub producenta c) nie pasuje do wystroju naszego pokoju d) zle le|y 4. W przypadku, gdy towar jest niezgodny z umow, zawsze mamy prawo: a) zBo|y reklamacj i |da naprawy towaru lub domaga si wymiany na towar zgodny z umow b) domaga si zwrotu pienidzy c) domaga si zwrotu pienidzy gdy zareklamujemy towar w dniu zakupu d) |da obni|enia ceny 5. W jakim terminie od daty zakupu towaru mo|emy reklamowa towar niezgodny z umow? a) tylko w dniu zakupu towaru b) w cigu 2 lat c) w cigu 5 lat d) w ogóle nie mo|emy reklamowa towaru niezgodnego z umow 6. Je|eli sprzedawca w cigu 14 dni nie ustosunkuje si do naszej reklamacji to: a) reklamacja si przedawniBa b) musimy zareklamowa towar u przedsibiorcy c) towar uznaje si za zgodny z umow d) reklamacj uznaje si za uznan 7. Znak CE musi by umieszczany na: a) sprzcie elektrycznym b) lampach c) zabawkach d) wszystkie odpowiedzi s prawidBowe  15  8. Zrównowa|ona konsumpcja oznacza, |e: a) musimy dba o [rodowisko naturalne i jako[ |ycia przyszBych pokoleD, ale nie jeste[my w stanie tego robi doko- nujc codziennych zakupów b) nie da si dba o [rodowisko naturalne i jako[ |ycia przyszBych pokoleD i jednocze[nie kupowa potrzebne nam do codziennego |ycia produkty c) dbamy o [rodowisko naturalne i jako[ |ycia przyszBych pokoleD, wtedy gdy kupujemy produkty ekologiczne i nie kupujemy niepotrzebnych nam rzeczy d) dbamy o [rodowisko i jako[ |ycia przyszBych pokoleD, nawet gdy kupujemy mnóstwo niepotrzebnych rzeczy, ale w ekologicznych opakowaniach 9. O dacie wa|no[ci produktu spo|ywczego informuje/ nas oznaczenia: a)  termin przydatno[ci do spo|ycia mija: b)  najlepiej spo|y przed: oraz  nale|y spo|y do: c)  produkt staje si niewa|ny w dniu: b)  produktu nie nale|y je[ od: 10. Kupili[my w poniedziaBek serek, w [rod otworzyli[my opakowanie ale serek okazaB si zepsuty. Reklamacj mo|emy zBo- |y do: a) wtorku b) czwartku c) soboty d) nastpnego poniedziaBku PrawidBowe odpowiedzi: 1. d 6. d 2. d 7. d 3. b 8. c 4. a 9. b 5. b 10. c PrzykBadowa punktacja: 1 poprawna odpowiedz to 1 punkt Ilo[ punktów ocena 9  10 celujcy 7  8 bardzo dobry 5  6 dobry 3  4 dostateczny 1  2 dopuszczajcy 0 mierny  16   17  VADEMECUM PRAW I OBOWIZKÓW MAODEGO KONSUMENTA D Z I E C K O J A K O K O N S U M E N T R E K L A M A C J A Zgodnie z Kodeksem Cywilnym, dzieci poni|ej 13 roku |ycia nie Konsument zawsze ma prawo do zBo|enia reklamacji! maj zdolno[ci do czynno[ci prawnych, czyli w ogóle nie powinny Reklamacj mo|emy zBo|y z tytuBu niezgodno[ci z umow oraz zawiera umów. Je|eli jednak dziecko zawarBo umow nale|c z tytuBu gwarancji do umów powszechnie zawieranych w drobnych, bie|cych spra- 1) Z tytuBu niezgodno[ci z umow wach |ycia codziennego, to umowa taka jest wa|na, o ile dziecko " reklamacj mo|na zBo|y w cigu 2 lat od zakupu nie zostaBo pokrzywdzone (np. poprzez |danie ra|co wygóro- " skBadamy j u sprzedawcy zgBaszajc si do niego z para- wanej ceny za towar, niewydanie reszty lub sprzedanie towaru zBej gonem jako[ci). " najlepiej skBada reklamacj na pi[mie W sytuacji wic, gdyby dziecko zostaBo oszukane przez sprzedaw- " czas rozpatrywania  14 dni c, to taki zakup byBby niewa|ny i sprzedawca musiaBby zwróci " reklamacj |ywno[ci skBadamy: w cigu 3 dni od zakupu pienidze. (towar sprzedawany luzem) lub 3 dni od daty otwarcia (to- MBodzie| pomidzy 13 a 18 rokiem |ycia ma ograniczon zdol- war paczkowany)  powinna by rozpatrzona niezwBocznie no[ do czynno[ci prawnych. Oznacza to, i| swobodnie mo|e " w przypadku towaru przecenionego, zachowujemy prawo zawiera umowy w tzw.  drobnych bie|cych sprawach |ycia co- do reklamacji  chyba, |e towar byB przeceniony z powodu dziennego , czyli kupowa |ywno[, gazety, dBugopisy, ksi|ki i in- wady, o której zostali[my poinformowani ne drobne przedmioty. Wszystkie inne umowy, np. te z bankiem " w przypadku nieuwzgldnienia reklamacji  polubowny czy biurem podró|y, musi zawiera w towarzystwie i za zgod oso- sd konsumencki przy Inspekcji Handlowej. Je[li sprze- by peBnoletniej (rodzica bdz opiekuna). dawca nie wyra|a na to zgody, mo|na wnie[ spraw do sadu powszechnego K T O P O M A G A K O N S U M E N T O M ? 2) Z tytuBu gwarancji W SPRAWACH INDYWIDUALNYCH: " gwarancji mo|e udzieli sprzedawca, producent, importer " Miejski/Powiatowy Rzecznik Konsumentów  do jego zadaD " gwarancja jest nieobowizkowa i nieodpBatna nale|y zapewnienie bezpBatnego poradnictwa konsumenckie- " gwarancja nie wyBcza, nie ogranicza, ani nie zawiesza go i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsu- uprawnieD konsumenta wynikajcych z prawa do reklama- mentów. Jest w ka|dym mie[cie lub powiecie. Jest naszym cji towaru niezgodnego z umow reprezentantem, który broni naszych interesów. Mo|e wic " dokument gwarancyjny musi okre[la: obowizki gwaranta skontaktowa si z nieuczciw firm i spróbowa wpByn na i uprawnienia kupujcego, nazw i adres gwaranta, czas zaBatwienie sprawy. Je|eli to nie poskutkuje, mo|e pozwa trwania i terytorialny zasig ochrony gwarancyjnej przedsibiorc do sdu i wzi udziaB w postpowaniu. " prawo nie narzuca czasu trwania gwarancji  gwarant " Organizacje konsumenckie  w indywidualnej sprawie kon- mo|e okre[li go wedBug swego uznania sument mo|e si zwróci tak|e do organizacji konsumenckich, np. Federacji Konsumentów bdz Stowarzyszenia Konsumen- O B O W I  Z K I S P R Z E D W C Y tów Polskich. Reprezentuj one interesy konsumentów oraz " poda dokBadn cen  w przypadku |ywno[ci tak|e cen za udzielaj nieodpBatnej pomocy konsumentom w dochodzeniu jednostk miary (np. kilogram, litr, metr, etc.) ich roszczeD. " udziela nie wprowadzajcych w bBd informacji " zapewni warunki umo|liwiajce wybór i sprawdzenie jako[ci JEZLI PROBLEM DOTYCZY ZBIOROWYCH INTERESÓW KON- towaru SUMENTÓW  np. zBy system obsBugi klienta, wprowadzajca " potwierdzi na pi[mie istotne postanowienia zawartej umowy, w bBd reklama, nieprawdziwa informacja na opakowaniu produk- np. przy sprzeda|y na raty, na zamówienie, wedBug wzoru czy tu, ukryte wady przedmiotu  skarg (w postaci pisemnej, faksem, za cen powy|ej dwóch tysicy zBotych, a tak|e zawsze na |- telefonicznie, e-mailem lub podczas rozmowy z urzdnikiem) mo|- danie klienta na wnie[ do Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. " wyda kompletny towar i instrukcj obsBugi Jest to centralny urzd w sprawach ochrony konsumentów i ochro- ny konkurencji. Z A K U P Y N A O D L E G A O Z   Internet, sprzeda| wy- syBkowa, tele-zakupy N I E Z G O D N O Z  T O W A R U Z U M O W  " sprawdzaj z kim zawierasz umow  zwBaszcza nazw i adres Towar jest niezgodny z umow, gdy: siedziby firmy " jest uszkodzony " czytaj regulamin i informacje o towarze " jest niekompletny " sprawdz caBkowity koszt zakupu (cena, koszt przesyBki, poda- " nie nadaje si do celu, do jakiego zwykle jest u|ywany tek VAT) " nie ma cech deklarowanych przez sprzedawc " masz prawo do odstpienia od umowy i zwrotu towaru bez po- W takiej sytuacji sprzedawca powinien: dania przyczyny w terminie do 10 dni od daty jego otrzymania " nieodpBatnie naprawi towar  musisz zBo|y o[wiadczenie na pi[mie i przesBa je na adres " wymieni na inny firmy listem poleconym z potwierdzeniem odbioru A w szczególnych przypadkach: " zwrot pienidzy  najpózniej w terminie 14 dni od daty otrzy- " obni|y cen mania o[wiadczenia przez sprzedawc " zwróci pienidze " aukcje internetowe  brak mo|liwo[ci zwrotu towaru!!! www.mlodykonsument.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Co każdy wolontariusz wiedzieć powinien (2005)
Od matematyki do programowania Wszystko co kazdy programista wiedziec powinien maalpr
To co każdy wiedzieć powinien
To co każdy wiedzieć powinien
Biznesowy savoir vivre Wszystko co szanujacy sie biznesmen o etykiecie wiedziec powinien bizsav
Dux Prabucka Co każdy duży chłopiec wiedzieć powinien
Co każdy duży chłopiec wiedzieć powinien
PESEL wszystko, co o nim możesz wiedzieć
Goleman K Wolontariat co o nim warto wiedzieć (2004)

więcej podobnych podstron