plik


ÿþZarzdzanie finansami w maBej firmie. Wydanie II zaktualizowane Autor: Colin Barrow T³umaczenie: Jaros³aw Dobrzañski ISBN: 978-83-246-1871-2 Tytu³ orygina³u: Financial Management for the Small Business Format: A5, stron: 248 Sztab doradców ds. finansowych: " odpowie na Twoje pytania dotycz¹ce sporz¹dzania i czytania sprawozdañ finansowych " pomo¿e Ci w zrozumieniu rachunkowoSci zarz¹dczej " opracuje biznesplan i bud¿et dla Twojego przedsiêbiorstwa " wyjaSni, na czym polega i czemu s³u¿y analiza finansowa " stworzy rachunek zysków i strat " podpowie, jak na bie¿¹co Sledziæ wyniki finansowe firmy " udzieli wskazówek na temat p³ynnoSci finansowej Genialnie zarz¹dzana ma³a firma! Ca³y dzia³ wiedzy i doSwiadczenia w jednym tomie Prowadzenie firmy bez pe³nej kontroli nad finansami przypomina jazdê samochodem bez kierownicy, hamulców i dxwigni zmiany biegów. JeSli nie masz ci¹g³ego baczenia na swe wydatki i kondycjê kapita³ow¹, ³atwo mo¿esz zabrn¹æ zbyt daleko na Scie¿ce prowadz¹cej do finansowej zag³ady& a wtedy nie pomo¿e Ci nawet najlepszy ksiêgowy. Nim dopadnie Ciê widmo ujemnego bilansu, lepiej zapoznaj siê ze specyfik¹ kluczowych spraw rachunkowych Twojej firmy. Skorzystaj z rad swojego dzia³u wiedzy i doSwiadczenia  wyp³yñ na szerokie wody biznesu. Tytu³y wchodz¹ce w sk³ad serii  Ma³a firma dedykowane s¹ w³aScicielom niewielkich przedsiêbiorstw. Czytelnik znajdzie w nich profesjonaln¹ wiedzê z zakresu zarz¹dzania przedsiêbiorstwem w ró¿nych jego aspektach, zawsze dostosowan¹ do realiów ma³ej firmy. Autorzy ilustruj¹ poruszane tematy czytelnymi przyk³adami, pochodz¹cymi z praktyki small biznesu. Drugie wydanie serii zosta³o uaktualnione zgodnie z bie¿¹cymi realiami rynkowymi i walutowymi oraz obecnym stanem prawnym. " Bezb³êdne kierowanie ma³¹ firm¹. " Wykorzystywanie zalet small biznesu. " Skuteczne taktyki rozwoju przedsiêbiorstwa. " Unikanie pu³apek w prowadzeniu dzia³alnoSci gospodarczej. Spis tre[ci Wstp7 Cz[ I Interpretacja kluczowych dokumentów finansowych 9 1. Bilans  na czym stoimy? 11 Bilans na gruncie prywatnym 11 Upubliczniony obraz sytuacji 14 Struktura bilansu przedsibiorstwa 16 Podstawowe reguBy, zasady, koncepcje, pojcia i konwencje 21 Pytania 26 2. Rachunek zysków i strat  jak nam si wiodBo? 27 Ujmowanie operacji gospodarczych 27 Kolejne podstawowe zasady 30 Rachunek zysków i strat przedsibiorstwa produkcyjnego 32 Rachunek zysków i strat przedsibiorstwa usBugowego 34 Struktura rachunku zysków i strat 35 Pytania 38 3. PrzepBywy pieni|ne i przepBywy funduszy  dokd zmierzamy? 41 Przeinwestowanie 41 Prognozowanie potrzeb gotówkowych 45 PrzepByw funduszy 45 Pytania 48 4 ZARZ DZANI E FI NANSAMI W MAA EJ FI RMI E Cz[ II Narzdzia analizy finansowej 49 4. Kontrola dziaBalno[ci przedsibiorstwa 51 Cele przedsibiorstwa 52 Wskazniki jako narzdzia analizy 54 Niektóre problemy zwizane z u|ywaniem wskazników 56 Wskazniki w prognozowaniu 61 Pytania 61 5. Miary zyskowno[ci 63 Rentowno[ zaanga|owanego kapitaBu (ROCE) 63 Rentowno[ kapitaBu akcjonariuszy (ROSC) 64 Dzwignia finansowa i jej wpByw na rentowno[ kapitaBu wBasnego 65 Mar|e zysku 67 Obliczanie nale|nego podatku 71 Indywidualni przedsibiorcy i spóBki osobowe 72 Opodatkowanie osób prawnych 74 Jaka forma prawna dziaBalno[ci jest najlepsza? 75 Minimalizacja podatków 76 Podatek od towarów i usBug (VAT) 77 Pytanie 77 6. Zarzdzanie kapitaBem obrotowym (lub pBynno[ci)81 Wskaznik pBynno[ci bie|cej 82 Wskaznik szybkiej pBynno[ci 83 Kontrolowanie nale|no[ci i zobowizaD 84 Kontrolowanie zapasów 87 Kontrolowanie [rodków pieni|nych 88 Cyrkulacja kapitaBu obrotowego 88 U[rednianie wskazników 89 Pytania 89 7. Zarzdzanie [rodkami trwaBymi 91 Piramida [rodków trwaBych 91 Planowanie nowych inwestycji kapitaBowych 93 Przecitna rentowno[ zaanga|owanego kapitaBu (ARCE) 94 Okres zwrotu nakBadów 97 Zdyskontowane przepBywy pieni|ne 99 Warto[ bie|ca 101 SPI S TREZ CI 5 Indeks zyskowno[ci 104 Wewntrzna stopa zwrotu (IRR) 106 Analiza ryzyka i wra|liwo[ci 109 Uwzgldnianie inflacji 110 Zastosowanie zdyskontowanych przepBywów pieni|nych przy podejmowaniu decyzji zwizanych z kapitaBem obrotowym 111 Wprowadzanie nowego produktu  studium przypadku 111 Wybrane czynniki ogólne w decyzjach inwestycyjnych 116 Pytania 117 Tablice dyskontowe 119 8. Decyzje dotyczce kosztów, wielko[ci produkcji, cen i zysków 123 Obliczanie kosztów 123 SkBadniki kosztów 125 Koszty staBe125 Koszty zmienne 127 Koszty mieszane 127 Próg rentowno[ci 128 Stopa marginesu bezpieczeDstwa 131 Koszty a po|dane zyski 131 Analiza kosztów w przypadku zamówieD specjalnych 133 Analiza kosztów w czasie rzeczywistym 135 Analiza kosztów przed rozpoczciem dziaBalno[ci gospodarczej 136 Analiza kosztów w celu eliminacji niedochodowych produktów 139 Pytania 140 Cz[ III Biznesplany i bud|ety 143 9. Bud|ety 145 Tworzenie bud|etów w przedsibiorstwach 145 Perspektywa czasowa i szczegóBy147 Cele 149 Ocena rynku 153 Prognozowanie sprzeda|y156 Ocena zasobów 158 Strategie kluczowe i plany operacyjne 162 Tworzenie bud|etu 164 Wytyczne dotyczce bud|etowania 165 6 ZARZ DZANI E FI NANSAMI W MAA EJ FI RMI E Monitorowanie dziaBalno[ci 166 Naginanie bud|etu 166 Sezonowo[ i trendy 168 Bud|ety kapitaBowe i gotówkowe 168 Budowanie modelu bud|etu 169 10. Pisanie i prezentacja biznesplanów 171 Na co zwracaj uwag instytucje finansowe? 171 Forma i objto[ 175 UkBad i zawarto[ 176 Pisanie i redakcja 185 Do kogo wysBa biznesplan? 186 Prezentacja ustna 187 11. Ksigowo[ i sprawozdania dorazne 191 Dlaczego potrzebujesz odpowiedniej dokumentacji 192 Metody uproszczone 193 PeBna ksigowo[ 199 Wykorzystanie komputera 202 Sprawozdania dorazne 204 12. Podnoszenie wyników 205 Ceny maksymalizujce zysk 205 Redukcja kosztów 207 Ograniczanie kapitaBu obrotowego 208 Program poprawy zyskowno[ci 210 Dodatki 211 Odpowiedzi na pytania 213 Doradztwo i pomoc  lista organizacji 227 Dodatkowe zródBa233 Skorowidz 235 2 Rachunek zysków i strat  jak nam si wiodBo? Bilans ukazuje sytuacj finansow firmy w okre[lonym momencie. Jej wygld bdzie ulegaB w czasie zmianom  podobnie nasz wygld, kiedy jeste[my dziemi, nastolatkami i wreszcie dorosBymi, równie| jest zupeBnie inny, lecz wci| pozostaje obrazem tego samego  ja . Proces  posuwa- nia si w czasie , który zmienia obraz firmy, jest wynikiem dokonywa- nia operacji gospodarczych. Operacj gospodarcz jest ka|de zdarzenie, które mo|na wyrazi w postaci przepBywu pienidzy. Je|eli na przykBad kupujemy towar, sprzedajemy go klientowi lub zacigamy kredyt, to zdarzenia te mo|na wyrazi przepBywami pieni|nymi. Ujmowanie operacji gospodarczych Rozwa|my prosty przykBad. 6 kwietnia utworzono now firm Rekin Finansjery sp. z o.o. KapitaB zaBo|ycielski wynosiB 100 000 zB i w pierw- szym dniu istnienia firmy pienidze te znajduj si na firmowym ra- chunku bankowym. Bilans bdzie przedstawiaB si tak jak w tabeli 2.1. Jak wida, bilans ten nie przedstawia si zbyt okazale, ale odzwierciedla obraz firmy w pierwszym dniu jej dziaBalno[ci. DzieD pózniej (7 kwietnia) co[ zacznie si dzia (patrz tabela 2.2). 28 INTERPRETACJA KLUCZOWYCH DOKUMENTÓW FI NANSOWYCH Tabela 2.1. PrzykBadowy bilans firmy Rekin Finansjery sp. z o.o. (dzieD 1.) Rekin Finansjery sp. z o.o.  bilans na dzieD 6 kwietnia _____ roku Aktywa zB Zrodki pieni|ne na rach. bankowych 100 000 Pasywa KapitaB zakBadowy 100 000 Tabela 2.2. PrzykBadowy bilans firmy Rekin Finansjery sp. z o.o. (dzieD 2.) Rekin Finansjery sp. z o.o.  bilans na dzieD 7 kwietnia _____ roku Aktywa zB Pasywa zB Aktywa bie|ce KapitaB wBasny 1. Zrodki pieni|ne w 150 000 1. KapitaB zakBadowy 100 000 kasie i na rach. bankowych Zobowizania 1. Kredyty i po|yczki 50 000 Aktywa razem 150 000 Pasywa razem 150 000 Firma Rekin Finansjery sp. z o.o. po|ycza 50 000 zB z banku, pobierajc od razu caB sum w gotówce. Zdarzenie to jest operacj gospodarcz i zostaBo uwzgldnione w powy|szym bilansie. Jak wida, kwota w pozycji Zrodki pieni|ne w kasie i na rach. bankowych wzrosBa, ale wzrosBy równie| Zobowizania. Ka|de zdarzenie finansowe musi zna- lez swe odzwierciedlenie w przynajmniej dwóch miejscach w bilansie. 8 kwietnia Rekin Finansjery kupuje za 20 000 zB towar przeznaczony do dalszej sprzeda|y, pBacc za niego gotówk (patrz tabela 2.3). Struktura kapitaBu obrotowego ulegBa zmianie  nie zmieniBa si jego suma, ale zmieniB si udziaB skBadników. Pozycja Zrodki pieni|ne w kasie i na rach. bankowych zmniejszyBa si o kwot, za jak zakupiono towar, ale pozyskano nowy skBadnik aktywów w postaci tego| towaru. 9 kwietnia firma Rekin Finansjery sprzedaje za 3 000 zB w gotówce towar zakupiony za 2 000 zB (patrz tabela 2.4). RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT  JAK NAM SI  WI ODA O? 29 Tabela 2.3. PrzykBadowy bilans firmy Rekin Finansjery sp. z o.o. (dzieD 3.) Rekin Finansjery sp. z o.o.  bilans na dzieD 8 kwietnia _____ roku Aktywa zB Pasywa zB Aktywa bie|ce KapitaB wBasny 1. Towary 20 000 1. KapitaB zakBadowy 100 000 2. Zrodki pieni|ne 130 000 w kasie i na rach. bankowych Zobowizania 1. Kredyty i po|yczki 50 000 Aktywa razem 150 000 Pasywa razem 150 000 Tabela 2.4. PrzykBadowy bilans firmy Rekin Finansjery sp. z o.o. (dzieD 4.) Rekin Finansjery sp. z o.o.  bilans na dzieD 9 kwietnia _____ roku Aktywa zB Pasywa zB Aktywa bie|ce KapitaB wBasny 1. Towary 18 000 1. KapitaB zakBadowy 100 000 2. Zrodki pieni|ne 133 000 2. Zysk netto 1 000 w kasie i na rach. bankowych Zobowizania 1. Kredyty i po|yczki 50 000 Aktywa razem 151 000 Pasywa razem 151 000 W tym przypadku pozycja Zrodki pieni|ne w kasie i na rach. bankowych zwikszyBa si o 3 000 zB  pienidze zapBacone przez klienta. Pozycja Towary zmniej- szyBa si o 2 000 zB, czyli o warto[ sprzedanych towarów. PowstaB rów- nie|  zysk , który w tym przykBadzie zostaB przedstawiony jako zysk netto. TrwaBym efektem ka|dej transakcji handlowej jest wzrost lub spadek war- to[ci firmy dla wBa[cicieli (w tym przypadku udziaBowców). Przychody ze sprzeda|y zwykle zwikszaj warto[ firmy. Koszty wygenerowania sprzeda|y zwykle zmniejszaj jej warto[. Zdarzenia te maj kluczowe znaczenie, dlatego s monitorowane w odrbnym raporcie ksigowym  rachunku zysków i strat. 30 INTERPRETACJA KLUCZOWYCH DOKUMENTÓW FI NANSOWYCH Podsumujmy: bilans ukazuje obraz sytuacji finansowej firmy w danym momencie. Rachunek zysków i strat sBu|y do monitorowania przycho- dów i kosztów w danym okresie. Okresem mo|e by tydzieD, miesic, kwartaB lub rok. Co prawda ka|dy skBadnik przychodów i kosztów ma swoje znaczenie, ale najistotniejszy jest wynik, czyli zysk netto (lub stra- ta). Warto[ ta obrazuje wzrost (lub spadek) warto[ci firmy w badanym czasie. Kolejne podstawowe zasady Zanim przyjrzymy si strukturze rachunku zysków i strat, zapoznajmy si z pewnymi zasadami ksigowo[ci, które maj tu zastosowanie. Nadano im numery 6., 7. i 8., jako |e stanowi kontynuacj koncepcji wymie- nionych na stronach 21  25 w rozdziale 1. 6. Zasada realizacji. Pewien szczególnie przezorny szef sprzeda|y powiedziaB kiedy[, |e zamówienie nie jest zamówieniem, dopóki klient nie zapBaciB i nie skonsumowaB produktu, a w dodatku nic mu si nie staBo w rezultacie jego konsumpcji i  wreszcie  dopóki nie wykazuje wszelkich oznak chci ponownego zakupu. Czsto mamy do czynienia z zupeBnie przeciwn kategori specjalistów od sprzeda|y, którzy potrafi  przewidzie najbardziej nieprawdopodobne wyniki handlowe. W ksigowo[ci przychód powstaje dopiero wówczas, kiedy towar zostaje przekazany klientowi i wysBana zostaje do niego faktura. Nie ma to nic wspólnego z tym, kiedy otrzymano zamówienie, jak pewne jest to zamówienie i jakie s szanse, |e klient zapBaci bez zwBoki. Zdarza si, |e cz[ wydanego towaru zostaje pózniej zwrócona  na przykBad z uwagi na zB jako[. Oznacza to, |e przychód, a w konsekwencji zysk mo|e powsta w jednym okresie, po czym zosta zniwelowany w kolejnym. Oczywi[cie je|eli mo|liwa jest przybli|ona kalkulacja procentu zwrotów, to mo|liwa jest równie| korekta przychodu w okresie jego powstania o przecitn ich warto[. Tak wic pozycja przychody ze sprzeda|y, znajdujca si na górze rachunku zysków i strat, reprezentuje warto[ produktów lub towarów wydanych klientom i zafakturowanych w rozpatrywanym okresie. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT  JAK NAM SI  WI ODA O? 31 7. Zasada memoriaBu. Jest to jedna z najwa|niejszych zasad w rachunkowo[ci. W ustawie o rachunkowo[ci zasada memoriaBu zostaBa wyra|ona w art. 6 ust. 1, który nakazuje ujmowa w ksigach rachunkowych (a tak|e w sprawozdaniu finansowym) wszystkie uzyskane, przypadajce na rzecz jednostki przychody i obci|ajce j koszty zwizane z tymi przychodami, dotyczce danego roku obrotowego  niezale|nie od terminu zapBaty. Chodzi w tym przypadku o ujcie ogóBu operacji gospodarczych zaistniaBych w roku obrotowym, bez wzgldu na to, czy zostaBy zapBacone oraz czy termin ich pBatno[ci ju| zapadB lub dopiero zapadnie po dniu bilansowym. 8. Zasada wspóBmierno[ci. Celem sporzdzania rachunku zysków i strat jest przypisanie przychodów i kosztów do okre[lonego okresu. Tylko w taki sposób mo|liwe jest realistyczne obliczenie zysku w danym okresie. ZaBó|my, |e obliczamy zyski z jednego miesica, w którym przychodzi kwartalny rachunek za telefon. Obraz zysków mógBby wyglda tak jak w tabeli 2.5. Tabela 2.5. PrzykBad bBdnego przypisania do okresu w rachunku zysków i strat Rachunek zysków i strat dla stycznia _______ roku zB Przychody ze sprzeda|y (styczeD) 40 000 minus Rachunek za telefon (ostatni kwartaB) 8 000 Zysk 32 000 Obraz ten jest oczywi[cie bBdny. Po pierwsze, trzymiesiczne wydatki na telefony skonfrontowano ze sprzeda| z tylko jednego miesica. Po drugie, bBdem jest  obci|anie styczniowego przychodu czymkolwiek innym ni| rachunek telefoniczny za styczeD. Niestety rzadko dysponujemy takim dowodem ksiegowym w chwili tworzenia rachunku, wic w praktyce dopiero si go spodziewamy. Warto[ t (która mo|e by absolutnie zgodna z rzeczywisto[ci, je|eli dysponujemy licznikiem rozmów) podaje si z góry, aby skonfrontowa j z tym zobowizaniem, kiedy staje si wymagalne. Po wyja[nieniu trzech dodatkowych koncepcji czas przyjrze si rachunkowi zysków i strat sporzdzonemu dla firmy (tabela 2.6). 32 INTERPRETACJA KLUCZOWYCH DOKUMENTÓW FI NANSOWYCH Tabela 2.6. PrzykBadowy rachunek zysków i strat maBego przedsibiorstwa produkcyjnego Fabrykant sp. z o.o. Rachunek zysków i strat za okres roczny z koDcem w dniu 31 grudnia zB Sprzeda| 1 000 000 Koszty sprzedanych produktów 650 000 Zysk brutto ze sprzeda|y 350 000 Koszty sprzeda|y 50 000 Koszty zarzdu 140 000 Zysk ze sprzeda|y = Zysk brutto 160 000 Podatek dochodowy (19%) 30 400 Zysk netto (po opodatkowaniu) 129 600 Rachunek zysków i strat przedsibiorstwa produkcyjnego Jest to uproszczony rachunek zysków i strat maBego przedsibiorstwa produkcyjnego. Jak wida, mamy tu do czynienia z co najmniej trzema ró|nymi rodzajami zysku. Pierwszy z nich, zysk brutto ze sprzeda|y, to ró|nica pomidzy przychodami ze sprzeda|y a kosztami wytworzenia sprzedanych produktów. Koszty sprzedanych produktów Dotychczas mogli[my zakBada, |e wszelkie wydatki zwizane z dziaBal- no[ci firmy przeznaczone byBy na  wytworzenie produktu, jednak aby obliczy koszt sprzedanych produktów, trzeba uwzgldni jedynie koszty bezpo[rednio zwizane z wytworzeniem produktu. Nale| do nich koszty u|ytych materiaBów oraz koszty pracy niezbdnej do wy- tworzenia produktu. Po rozbiciu pozycji Koszty sprzedanych produktów na elementy skBadowe ra- chunek zysków i strat firmy Fabrykant sp. z o.o. bdzie wygldaB tak jak w tabeli 2.7. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT  JAK NAM SI  WI ODA O? 33 Tabela 2.7. PrzykBadowy rachunek zysków i strat maBego przedsibiorstwa produkcyjnego z uwzgldnieniem kosztów sprzedanych produktów Fabrykant sp. z o.o. Rachunek zysków i strat za okres roczny z koDcem w dniu 31 grudnia zB zB zB Przychody ze sprzeda|y 1 000 000 Koszty produkcji Stan pocztkowy surowców 300 000 Zakupy dokonane w okresie 250 000 rozliczeniowym 550 000 minus Stan koDcowy surowców 155 000 Koszt u|ytych materiaBów 395 000 Bezpo[rednie koszty pracy 180 000 Ogólne koszty produkcji Po[rednie koszty pracy 40 000 O[wietlenie, ogrzewanie i zasilanie 35 000 zakBadu 75 000 CaBkowite koszty produkcji sprzedanych produktów 650 000 Zysk brutto ze sprzeda|y 350 000 Nie jest to wyczerpujca lista skBadników, jakie mo|na znalez w cz[ci Koszty sprzedanych produktów typowego producenta. Pominito tu chocia|- by produkty w toku, amortyzacj fabryki itp., aby zachowa przejrzy- sto[ przykBadu potrzebn w celu prezentacji zasady kalkulacji. Zysk netto (po opodatkowaniu) Dodajc do zysku brutto ze sprzeda|y wszystkie inne przychody (np. przy- chody finansowe czy zyski nadzwyczajne) i odejmujc od niego wszystkie pozostaBe koszty (np. koszty finansowe czy straty nadzwyczajne), otrzymu- jemy zysk brutto (przed opodatkowaniem). Ostatnim elementem, o jaki nale|y pomniejszy zysk, jest podatek. W ten sposób obliczamy ostatni 34 INTERPRETACJA KLUCZOWYCH DOKUMENTÓW FI NANSOWYCH mierzony rodzaj zysku  zysk netto (po opodatkowaniu). Mówic  zysk , najcz[ciej mamy na my[li wBa[nie ten ostatni wskaznik. Oczywi[cie mo|na by obliczy zysk netto, pomniejszajc po prostu Bczne przychody z danego okresu o Bczne wydatki poniesione w tym czasie. Jednak zastosowana tu organizacja informacji pomaga w ich ana- lizie i interpretacji  czyli, mówic pro[ciej, w dostrze|eniu tego, jak powstaB zysk lub strata w danym okresie. Rachunek zysków i strat przedsibiorstwa usBugowego Wszelkie podstawowe reguBy i praktyki stosowane w przedsibiorstwie produkcyjnym maj zastosowanie równie| w przedsibiorstwach usBu- gowych lub specjalistycznych. GBówna ró|nica polega na sposobie kal- kulacji zysku brutto ze sprzeda|y. Na przykBad rachunek zysków i strat firmy konsultingowej mógBby wyglda tak jak w tabeli 2.8. Tabela 2.8. PrzykBad rachunku zysków i strat firmy konsultingowej Warszawers Consulting zB zB Przychody ze sprzeda|y650 000 Ga|a konsultantów 300 000 Zysk bez uwzgldnienia pozostaBych kosztów 350 000 (zysk brutto ze sprzeda|y) Wydatki itp. (tak jak w ka|dej innej firmie) ... W przypadku biura podró|y rachunek mógBby wyglda tak jak w ta- beli 2.9. Tabela 2.9. PrzykBad rachunku zysków i strat biura podró|y WesoBy Autobus zB Przychody ze sprzeda|y 2 000 000 OpBaty dla przewozników 1 300 000 Prowizja netto (zysk brutto ze sprzeda|y) 700 000 Wydatki itp. (tak jak w ka|dej innej firmie) ... RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT  JAK NAM SI  WI ODA O? 35 Jak wida, podstawowa zasada obliczania zysku brutto, który pozostaje po odjciu kosztów realizacji usBugi, zostaBa zachowana. Analiza sprzeda|y U|yteczne mo|e by rozbicie przychodów ze sprzeda|y na przychody z poszczególnych grup produktów (tabela 2.10) oraz  w razie potrzeby  na przychody ze sprzeda|y w kraju i za granic. Jeszcze bardziej u|ytecz- ne jest ukazanie zysku brutto przypadajcego na ka|d z grup produktów. Tabela 2.10. PrzykBad rachunku zysków i strat ukazujcego przychody ze sprzeda|y ró|nych produktów Fabryka Mebli  Drewiór Przychody ze sprzeda|yzB zB StoBy 500 000 KrzesBa 200 000 Naprawy itp. 100 000 800 000 Koszty sprzedanych produktów i usBug 500 000 Zysk brutto ze sprzeda|y 300 000 minus wydatki (tak jak w ka|dej innej firmie) & Struktura rachunku zysków i strat Firma dziaBajca ju| od kilku lat zwykle anga|uje si w wiele nowych spraw i zobowizaD. Poza obsBug kapitaBu udziaBowców konieczna mo|e by obsBuga kredytu dBugoterminowego (odsetki i spBaty kapita- Bu); ponadto cz[ biur i hal produkcyjnych mo|e by wydzier|awiana innym firmom itp. Rachunek zysków i strat takiej firmy bdzie zawieraB wikszo[ z elementów uwzgldnionych w przykBadzie z tabeli 2.11. 36 INTERPRETACJA KLUCZOWYCH DOKUMENTÓW FI NANSOWYCH Tabela 2.11. PrzykBad ukazujcy struktur rachunku zysków i strat Rachunek zysków i strat zB 1. Przychody ze sprzeda|y 1 400 000 2. Koszty sprzedanych produktów 700 000 3. Zysk brutto ze sprzeda|y 700 000 4. Koszty dziaBalno[ci: 450 000  sprzeda|y 125 000  ogólnego zarzdu 325 000 5. Zysk ze sprzeda|y 250 000 6. PozostaBe przychody operacyjne: 15 000  czynsze 15 000 7. PozostaBe koszty operacyjne 10 000  likwidacja [rodka trwaBego 10 000 8. Zysk z dziaBalno[ci operacyjnej 255 000 9. Przychody finansowe 10 000  odsetki z inwestycji 10 000 10. Koszty finansowe 30 000  odsetki od kredytu 30 000 11. Zysk z dziaBalno[ci gospodarczej 235 000 12. Zyski nadzwyczajne 5 000 13. Straty nadzwyczajne 6 000 14. Zysk brutto 234 000 15. Podatek dochodowy (19%) 44 460 16. Zysk netto (po opodatkowaniu) 189 540 Jak ka|de sprawozdanie finansowe dokument ten powinien zosta przygo- towany w formie jak najczytelniejszej dla odbiorcy. Poni|ej opisane zostaBy poszczególne elementy rachunku zysków i strat: 1. Przychody ze sprzeda|y (i wszelkie inne przychody z dziaBalno[ci podstawowej). 2. Koszty sprzedanych produktów (lub koszty sprzedanych towarów w firmie handlowej). W chwili, gdy produkt jest sprzedawany RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT  JAK NAM SI  WI ODA O? 37 i realizowany jest przychód ze sprzeda|y, musimy uwzgldni równie| koszty jego wytworzenia. 3. Zysk (strata) brutto ze sprzeda|y  ró|nica pomidzy przychodami ze sprzeda|y a kosztami sprzedanych produktów (lub towarów). 4. Koszty ogólne dziaBalno[ci  koszty sprzeda|y i ogólnego zarzdu. 5. Zysk (strata) ze sprzeda|y  ró|nica pomidzy zyskiem brutto ze sprzeda|y a kosztami ogólnymi dziaBalno[ci. 6. PozostaBe przychody operacyjne  przychody po[rednio zwizane z dziaBalno[ci podstawow, np. otrzymane odszkodowania, przychody ze sprzeda|y [rodków trwaBych, czynsze itp. 7. PozostaBe koszty operacyjne  koszty po[rednio zwizane z dziaBalno[ci podstawow, np. zapBacone kary, koszty likwidacji [rodków trwaBych itp. 8. Zysk (strata) z dziaBalno[ci operacyjnej  zysk (strata) ze sprzeda|y powikszony o pozostaBe przychody operacyjne i pomniejszony o pozostaBe koszty operacyjne 9. Przychody finansowe  np. odsetki od lokat, otrzymane dywidendy, przychody ze sprzeda|y inwestycji. 10. Koszty finansowe  np. odsetki od kredytów, koszty sprzeda|y papierów warto[ciowych. 11. Zysk (strata) z dziaBalno[ci gospodarczej 12. Zyski nadzwyczajne  np. odszkodowania otrzymane za straty bdce skutkiem zdarzeD losowych 13. Straty nadzwyczajne  np. warto[ samochodu zniszczonego w wyniku wypadku. 14. Zysk (strata) brutto 15. Podatek dochodowy 16. Zysk (strata) netto W celu sprawdzenia znajomo[ci struktury oraz procedury obliczania ra- chunku zysków i strat warto wykona wiczenia zamieszczone na koDcu rozdziaBu. 38 INTERPRETACJA KLUCZOWYCH DOKUMENTÓW FI NANSOWYCH Pytania 1. Ujmij efekty podanych ni|ej zdarzeD w bilansie, odnotowujc zmiany wprowadzane w istniejcych skBadnikach lub  w razie potrzeby  dodajc nowe skBadniki. Pamitaj, |e ka|da operacja musi zosta ujta przynajmniej w dwóch miejscach w bilansie. Wró do definicji zasady podwójnego zapisu ze strony 23, aby przypomnie sobie to zagadnienie. Po odnotowaniu wszystkich zdarzeD utwórz bilans zamknicia. f& Towar warto[ci 2 500 zB zostaB sprzedany za 4 000 zB zapBacone gotówk. f& Zakupiono ziemi za 150 000 zB, z czego 15 000 zB zapBacono gotówk, a na reszt zacignito kredyt hipoteczny na okres 20 lat. f& Zakupiono samochód firmowy za 80 000 zB; firma Rekin Finansjery zostaBa zobowizana do zapBaty gotówk dealerowi w terminie 60 dni. f& Zakupiono towar warto[ci 30 000 zB; dostawca zgodziB si na 30-dniowy termin pBatno[ci. f& Sprzedano towar warto[ci 18 000 zB za cen 27 000 zB; klient zobowizaB si zapBaci w terminie 120 dni. (Mo|na zaBo|y, |e wszystkie te operacje miaBy miejsce w przecigu kil- ku dni). Rekin Finansjery, bilans na dzieD 10 kwietnia _____ roku Aktywa A. Aktywa trwaBezB 1. Zrodki trwaBe B. Aktywa obrotowe 1. Towary 18 000 2. Nale|no[ci 3. Gotówka 133 000 Aktywa razem 151 000 RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT  JAK NAM SI  WI ODA O? 39 Pasywa A. KapitaBy wBasne 1. KapitaB podstawowy 100 000 2. Zysk netto 1 000 B. Zobowizania dBugoterminowe C. Zobowizania krótkoterminowe 50 000 Pasywa razem 151 000 2. Poni|ej podano list skBadników, jakich zwykle nale|y oczekiwa w rachunku zysków i strat. Jednak ich kolejno[ nie jest prawidBowa. UBó| je w prawidBowej kolejno[ci, tak aby otrzyma zyski z dziaBalno[ci firmy po opodatkowaniu. zB Koszty sprzedanych towarów 1 263 000 PozostaBe koszty 19 000 Odsetki od kredytu 30 000 Przychody ze sprzeda|y 1 740 000 Czynsz z dzier|awy cz[ci warsztatu 4 000 Zaliczka na podatek dochodowy 32 750 Koszty ogólnego zarzdu 210 000 Koszty sprzeda|y 70 000 Koszty reklamy 21 000

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zarzadzanie pracownikami w malej firmie Wydanie II zaktualizowane
Badania marketingowe w malej firmie Wydanie II zaktualizowane

więcej podobnych podstron