3301385795

Tomasz Borowiak

ści matki były w domach, organizowały czas opieki nad dziećmi", „opieka należała głównie do matki, która zajmowała się domem, wychowaniem potomstwa, nauka dzieci życia codziennego", opieka często sprawowana była także przez dziadków. Istotnym czynnikiem w pełnej rodzinie wielopokoleniowej było wspólne spędzanie czasu z dzieckiem, wspólne zajęcia".

3.    Przekazywanie dzieciom wzorców i wartości (6 wypowiedzi, co stanowi 17,65 proc.). Wybrane wypowiedzi uzasadniające wybór: „dawniej kładziono większy nacisk na przekazywanie wartości i mądrości międzypokoleniowych", „rodzice przywiązywali większą wagę do wychowania potomstwa, wpajano dzieciom wzorce, normy, dziecko wynosiło z domu kulturę osobistą", „dorośli opiekunowie posiadali zasady i kierowali się nimi wychowując dzieci i opiekując się nimi".

4.    System wychowawczy — surowość tradycyjnego wychowania, stosowanie kar (6 wypowiedzi, co stanowi 17,65 proc.). Przykładowe wypowiedzi: „w szkołach stosowano kary cielesne, dziecko nie miało prawa głosu", „dzieci były w surowszy sposób traktowane", „opieka nad dzieckiem w przeszłości zezwalała na stosowanie kar i bicie", „dziecko było traktowane instrumentalnie", „nie traktowano dziecka jak małego człowieka".

Charakteryzując współczesne ujęcie opieki, studenci podkreślali:

1. Równowagę w zaspokajaniu potrzeb fizycznych i psychicznych dzieci (14 wypowiedzi, co daje 41,17 proc.). Przykładowe wypowiedzi uzasadniające wybór to: „w dzisiejszych czasach istnieje równowaga między zapewnieniem potrzeb fizycznych i psychicznych dzieci", „opiekować się dzieckiem współcześnie to zaspokajać jego potrzeby materialne, ale również i duchowe. Pobudzać dziecko do działania i samodzielności, aby w dalszym życiu nie bało się podejmować decyzji i radziło sobie w dorosłości", „obecnie opieka jest wydłużona, poświęcamy dziecku więcej uwagi, zaspokajamy jego potrzeby. Ważną dla dziecka jest potrzeba bezpieczeństwa, dziecko musi czuć się bezpiecznie, wiedzieć, że jest kochane, że z każdym problemem może do nas przyjść, że wspólnie go omówimy i znajdziemy rozwiązanie", „przez opiekę należy rozumieć dawanie wsparcia, oparcia, zaspokajanie potrzeb jednostki, która nie jest w stanie samodzielnie zaspokajać swoich potrzeb", „współcześnie dziecko jest podmiotem wychowania. Traktuje się je jako człowieka, ze wszystkimi prawami i możliwościami rozwoju. Niezwykle ważne jest indywidualne podejście do każdego dziecka, rozwijanie indywidualnych predyspozycji. Istnieje wiele instytucji, które bronią praw dziecka, wspierają rodziny, zarówno pod względem materialnym, jak i w kwestiach wymagających pomocy psychologicznej. Wiele osób stara się wychowywać dzieci w sposób partnerski, choć nie zawsze jest to prawidłowo rozumiane. Dzieci mają dostęp do wszelkich dóbr materialnych i intelektualnych. Niestety, coraz częściej zdarza się, że brakuje im przede

134