3222102030

Obszar poradziecki III

Magdalena Gajewska

Uniwersytet Warszawski

Studentka IV roku Stosunków Międzynarodowych oraz III roku Prawa na Uniwersytecie Warszawskim. Członkini Koła Naukowego „Niemcy w Stosunkach Międzynarodowych" (do zeszłego roku prezes). Interesuje się tematyką niemcoznawczą oraz stosunkami UE-WNP. Obszar badań obejmuje przede wszystkim system prawny i politykę zagraniczną RFN oraz relacje RFN -Rosja (praca licencjacka „Federacja Rosyjska w polityce zagranicznej Niemiec"). Zeszłoroczna stypendystka Fundacji Konrada Adenauera, obecnie niemieckiej Fundacji Copernicus.

Relacja Kościół-Państwo w Federacji Rosyjskiej

Rosyjski Kościół Prawosławny od zawsze odgrywał w życiu obywateli i państwa bardzo dużą rolę. Już w X wieku (kiedy to przyjęto prawosławie) zaczęły rodzić się koncepcję współpracy pomiędzy władzą świecką i duchową. Ideałem takiego współdziałania była symphonia czyli harmonijne współistnienie obydwu sfer złączonych w wspólnym celu, jakim było rządzenie poddanymi i doprowadzenie ich do zbawienia. Rosyjski Kościół Prawosławny nie był przeciwnikiem politycznym, wręcz przeciwnie, uważano go za część dworu. Historia tego Kościoła była burzliwa (szczególnie w czasach absolutyzmu oświeconego oraz komunizmu), ale po 1991 roku zaczęła być pisana już na zupełnie nowym papierze. Podstawą prawną posługi duchowej Kościoła Prawosławnego w Federacji Rosyjskiej jest obecnie Ustawa Religijna z 1997 roku oraz umowy zawierane z odpowiednimi ministrami (np. o użytkowaniu sześciu kościołów na Kremlu). Pytanie jakie zrodziło się po upadku ZSRR dotyczyło przede wszystkim kształtu relacji między Państwem a Kościołem. Z początku mówiono o rozdziale obydwu sfer (co znalazło odzwierciedlenie w przepisach Konstytucji), ale z biegiem czasu stało się jasne, że była to tylko złudna mrzonka, a stosunki te coraz bardziej zaczynają przypominać ową dziesięciowieczną symphonię. Rząd zaczął hojnie wspierać Kościół oraz podkreślać jego wkład w rozwój kultury rosyjskiej, natomiast Cerkiew przystąpiła do politycznej gry o władzę i wpływy. W wystąpieniu chciałabym krótko prześledzić rozwój stosunków Państwo-Kościół w Federacji Rosyjskiej oraz skupić się na ich współczesnym wymiarze. Postaram się odpowiedzieć na następujące pytania: jak bardzo uzasadniona jest teza o powrocie do ideału symphoni? Jaką rolę odegrał Władimir Putin w grze o dusze obywateli? Jaką ścieżkę wyznaczył dla siebie Kościół (czy też została mu wyznaczona?)? I wreszcie czy my jako Zachód mamy prawo (jakiegokolwiek rodzaju) uznawać nasze idee (przede wszystkim koncepcję rozdziału kościoła od państwa) za wzory i dążyć do ich implementacji także w innych, obco kulturowych państwach?

18