3680264266

104 Bronisław Średniawa, Zofia Pawlikowska-Brożek

podstawie pracy pt. Henryk Bale z Melchina i przypisywana mu krytyka tablic króla Alfonsa. Habilitował się w 1930 r. w Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie rozprawy z historii nauk ścisłych, po czym wykładał w UJ historię nauk ścisłych. Drugim nurtem zainteresowań Aleksandra Birkenmajera było bibliotekoznawstwo, z którego miał także habilitację (1938). Od 1938 był profesorem UJ.

W 1939 podzielił los pracowników naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Górniczej aresztowanych przez gestapo. Po wojnie nadal wykładał w UJ i pełnił funkcję dyrektora biblioteki Uniwersytetu Poznańskiego (1945-1947) i Biblioteki Jagiellońskiej (1947-1951). Od roku akademickiego 1950/1951 był profesorem bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Działał w instytucjach międzynarodowych zajmujących się historią nauk ścisłych: Międzynarodowej Akademii Historii Nauki, Królewskim Towarzystwie Historycznym w Londynie jako członek korespondent. Był członkiem PAU i później PAN, gdzie pracował w Komitecie Historii Nauki. Pozostawił około 130 publikacji z zakresu historii nauk ścisłych, astronomii okresu kopemikańskiego, historii średniowiecza i bibliotekoznawstwa.

Pierwszym i właściwie dotychczas jedynym opracowanym przez polskich fizyków podręcznikiem historii fizyki światowej było napisane przez zespół fizyków warszawskich dzieło Dzieje rozwoju fizyki w zarysie [17]. Pierwsze, jednotomowe jego wydanie ukazało się w 1913, drugie dwutomowe wydanie poprawione i uzupełnione o odkrycia fizyki w ciągu następnego dwudziestolecia, ukazało się w 1931 r.

Kolejne rozdziały Dziejów opracowali: Maria Sadzewiczowa Mechanika, Wacław Werner Ruch falowy i akustyka, Marian Grotowski Kinetyczna teoria gazów i cieczy, Wacław Werner Elektryczność i magnetyzm, Stanisław Zie-mecki Optyka oraz Budowa materii.

Maria z Pankowskich Sadzewiczowa (1881-1957) [34] urodzona w Petersburgu, pedagog i popularyzator fizyki, studiowała w Krakowie, Lwowie i Genewie.

Była nauczycielką i dyrektorem gimnazjum i liceum. Zajmowała się zjawiskiem fotoelektrycznym, pisała książki na tematy z pogranicza fizyki i jej zastosowań.

Marian Grotowski (1882-1951) [96], urodzony w Rawie Mazowieckiej, studiował w Warszawie i Fryburgu, gdzie pracował jako asystent profesora Józefa Kowalskiego i uzyskał w 1909 r. doktorat na podstawie pracy Leffect photoelectriąue et la phosphorescence. Po powrocie wykładał w Towarzystwie Kursów Naukowych i Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie i w jej oddziale w Łodzi. Od 1946 r. był profesorem Uniwersytetu Łódzkiego. Zajmował się popularyzacją oraz wydał podręcznik Wykłady fizyki (kolejne wydania w: 1937, 1947, 1949 ) i Optyką (1954).

Wacław Werner (1879-1948) [97] był wykładowcą fizyki w Politechnice Warszawskiej w latach pierwszej wojny światowej i kilka lat po niej, następnie pełnił funkcję nauczyciela fizyki w szkołach średnich. Był autorem trzytomowego podręcznika pt. Wykłady fizyki.