3813100136

2 godz. Natomiast w 1937 r. w liceum ogólnokształcącym w klasach przyrodniczych w kl. I nauczanie botaniki i zoologii - 4 godz., a w kl. I. biologii ogólnej - 2 godz. Uczniowie mieli zrozumieć związek organizmów z ich środowiskiem i jedność świata organicznego oraz opanować umiejętności dokonywania obserwacji i eksperymentów biologicznych.

Korzystanie w latach 1918-1939 przez nauczycieli biologii z artykułów oraz książek o charakterze przyrodniczo-dydaktycznym miało pozytywny wpływ na ich pracę.

Organizowanie szkolnych wycieczek przyrodniczych propagowano w książkach: W. Haberkantówny Z naszych wycieczek (1918), H. Poniatowskiej Wycieczki szkolne (1918) czy w'e wspomnianej wcześniej pracy L. Jaxy-Bykow'skiego Wycieczki szkolne (1920).

Pracę nauczycieli w organizowaniu pracowni biologicznych i samodzielną pracę laboratoryjną uczniów wspomagały informacje przekazywane w książkach: K. Czerwińskiego Mikroskop w szkole (1922); D. Gayówny Organizacja ćwiczeń zoologicznych (1923); E. Gemborka O prowadzeniu ćwiczeń przyrodniczych w pracy szkolnej (1933); L. Jaxy-Bykow skiego Przewodnik do ćwiczeń fizjologicznych (szkoła średnia) (1923); H. Waniczek Jak urządzać pracownie w szkole średniej (1924).

W latach międzywojennych szkolnym ogrodom poświęcono kilkanaście publikacji, w tym: S. Biedrzyckiego Jak i czym uprawiać rolę w ogrodzie szkolnym (1922); J. Biegańskiego Ogród lekarski przy szkole (1922); S. Przybyłowicza Ogród-pracownia (1931); W. Szafera Ogrody szkolne (1921); H. Waniczek Praca w ogrodzie szkolnym (1936).

Zmieniały się poglądy na rolę wycieczek szkolnych. Wiosenne rekreacyjno-patriotyczne spacery, zwane majówkami, przekształcały się w przyrodnicze wycieczki i zajęcia terenowe służące poznawaniu przez uczniów życia i budowy roślin i zwierząt. Analiza treści publikowanych w latach 1918-1939 artykułów i książek, np.: W. Haber-kantówna Z naszych wycieczek (1918, 1925); L. Jaxy-Bykowskiego Wycieczki szkolne i ich organizacja (1939) wykazała, że kształtowały się także teoretyczne podstawy dydaktyki tych zajęć.

Nie jest możliwe pełne przedstawienie dorobku polskich dydaktyków i nauczycieli biologii okresu międzywojennego. Nieco dokładniej omówił go autor w książce Główne nurty rozwoju dydaktyki biologii (1992).

Lata 1939-1945, zniszczenia spowodowane działaniami wojennymi, prześladowania polskich pracowników naukowych i nauczycieli przez obu okupantów^ - niemieckich i radzieckich - dotknęły boleśnie także dydaktyków i nauczycieli biologii. Nie ominęły ich aresztowania, deportacje czy utrata pracy. Zniszczeniu uległo prawie 60% majątku szkolnego - w tym większość pracowni biologicznych. Stąd też w latach 1945-1950 musiano w trudnych powojennych warunkach podejmować pracę nad organizacją wyposażenia szkół i kształcenia przyrodniczego. Mimo iż po przerwie wojennej pracę podjęła część przedwojennych nauczycieli biologii, szkoły odczuwały ich dotkliwy brak. Młodzież szkolna nadrabiała stracony czas, szybciej opanowując program szkoły średniej.

Nauczycieli kształcono w liceach pedagogicznych, na uniwersytetach oraz w wyższych szkołach pedagogicznych. Ich doskonaleniem przedmiotowo-dydaktycznym