Dariusz Wędzina
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy
Słownik języka polskiego definiuje geografię historyczną jako „naukę badającą środowisko geograficzne w przeszłości, jego przemiany i związki z historią społeczeństw”1. Człowiek żyje i gospodaruje w określonych wanmkach środowiska, korzysta z jego zasobów, przekształca poszczególne elementy oraz wprowadza do środowiska nowe składniki, przekształcając stopniowo środowisko naturalne w środowisko antropogeniczne (sztuczne), czyli środowisko geograficzne nasycone wytworami ludzkiego gospodarowania w około 90%. Wytwory te nabierają z czasem wymiaru historycznego, stając się świadectwem przeszłości kulturowej społeczeństw. Wiedza o walorach tego świadectwa, ich uroda i znaczenie powodują stałe zainteresowanie nimi turystów na całym świecie. Właśnie - wiedza, stan świadomości, wynikająca z tego empatia w zględem najcenniejszych i najbliższych turystom zabytków wydaje się być jednym ze słabszych elementów turyzmu.
„Turystyka kulturowa jest jednym z najszybciej rozwijających się segmentów tynku turystycznego doby globalizacji. Zdaje się ona być wszechobecna, a w opinii wielu osób stała się także wszechmocna” twierdzi, cytując fragmenty badań stanu turystyki na świecie, Karolina Buczkowska2. Jeśli słowa te wydają się być przesadzone, to na pewno turystyka kulturowa jest swoistym fenomenem XXI wieku. UN WTO uznało, że obecnie w ięcej niż jedną trzecią turystów motywuje do wyjazdu chęć poznania zjawisk kulturowych3, a zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez Europejską Komisję Turystyki (ETC) pod koniec lat dziewięćdziesiątych XX wieku 20% turystów peregrynowało po Europie z tylko i wyłącznie kulturowych pobudek, a kulturę jako ZASADNICZY komponent wyjazdów turystycznych podało kolejnych 60% turystów!4 Przyjmuje się także, że segment turystyki motywowanej uczestnictwem w kulturze generuje ok. 70% przychodów przemysłu turystycznego5. Skoro tak, to także na użytek mniejszego opracowania warto zapytać o istotę turystyki kulturowej - o powód wyodrębniania jej z turystyki w ogóle oraz o relacje między tym zjawiskiem a edukacją.
Słownik języka polskiego, PWN, t. 1, Warszawa 1978, s. 645.
K. Buczkows k a,Misja turystyki kulturowej [w:] W kręgu humanistycznej rejleksji nad turystyką kulturową, red. M. Kazimierczak, Poznań2008, s. 425.
Z. K ru c ze k, Gnieźnieńskie forum ekspertów turystyki kulturowej, „Turystyka Kulturowa” 2008, nr 7, www.turystykakulturowa.org, dostęp: 29 czerwca 2009 roku, s. 4.
Por. K. B u c z k o w s k a. op. cit., s. 425, za Cultural Heritage and Tourism Development. A Report of the International Conference on Curtural Tourism, Madrid 2001.
A. N i e m c z y k, R. Seweryn, Uczestnictwo w lculturze jako motyw zachowań turystycznych - studium teoretyczno-empiryczne [w:] W kręgu humanistycznej refleksji..., s. 159.